«To στοίχημα της εγκαθίδρυσης Διεθνούς Ναυτιλιακού Μητροπολιτικού Κέντρου»

Tο συνέδριο της Capital + Vision 2014, με θέμα «Καινοτομία και επιχειρηματικότητα» διεξάγεται σε μία κρίσιμη στιγμή για τον τόπο μας, όπου αυτό ακριβώς είναι το κεντρικό θέμα που πρέπει να μας απασχολεί.  Πως δηλαδή μπορούμε να έχουμε μια υγιή και ανταγωνιστική οικονομία, ώστε να μπορέσουμε να σταθούμε όρθιοι και να χρηματοδοτούμε το κοινωνικό κράτος.  Είναι προφανές ότι στη σημερινή εποχή μόνο οι χώρες που θα στηρίζονται στην έρευνα, την τεχνολογία, την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα, την αξιοποίηση των συγκριτικών οικονομικών πλεονεκτημάτων τους, και όχι στον κρατισμό και στον προστατευτισμό, θα μπορέσουν να εξασφαλίσουν την κοινωνική συνοχή και ένα ικανοποιητικό βιοτικό επίπεδο.
 
Στα πλαίσια αυτά το στοίχημα της εγκαθίδρυσης διεθνούς ναυτιλιακού μητροπολιτικού κέντρου στην Ελλάδα κερδίζει συνέχεια έδαφος.
 
Δεν θ’ αναφερθώ αναλυτικά στη συνεισφορά της ναυτιλίας.  Ενδεικτικά αναφέρω ότι την περίοδο 2002-2012 η συνεισφορά της ναυτιλίας στο ισοζύγιο των υπηρεσιών ανήλθε σε 136 δις. Ευρώ.  Η άμεση συνεισφορά της ελληνικής ναυτιλίας εκτιμάται στα 7,6 δις. Ευρώ, ήτοι 3,5% του ΑΕΠ, εκ των οποίων τα 6,5 δις. προέρχονται από την ποντοπόρο ναυτιλία.  Επιπλέον 2,3 δις. Ευρώ συνεισφέρει το ναυτιλιακό cluster, ενώ άλλα 3,4 δις. Ευρώ είναι προστιθέμενη αξία από τη ναυτιλιακή δραστηριότητα.  Το σύνολο της συμβολής της ελληνόκτητης ναυτιλίας υπολογίζεται στο 7% του ΑΕΠ.
 
Οι Έλληνες είμαστε γνωστοί ως ένας δυναμικός λαός ναυτικών, εμπόρων και διανοούμενων.  Η ελληνόκτητη ποντοπόρος ναυτιλία είναι πρώτη στον κόσμο επειδή είναι ανταγωνιστική και προσαρμόζεται.  Εφαρμόζει διεθνείς κανονισμούς, μακριά από τον κρατικό παρεμβατισμό.
 
Είναι προφανές ότι ο Πειραιάς, ένας από τους μεγαλύτερους Δήμους της χώρας μας, διεκδικεί να είναι το διεθνές ναυτιλιακό μητροπολιτικό κέντρο.  Άλλωστε ο Πειραιάς θεωρείται θεμελιώδης για την ανάπτυξη των γύρω Δήμων, του μητροπολιτικού πόλου Αθήνας-Πειραιά, του θαλάσσιου μετώπου της Αττικής και λόγω του λιμανιού, πόλος εθνικής και διεθνούς εμβέλειας, με πλούσια ιστορική, πολιτιστική, οικονομική και αθλητική παρουσία.  Όραμα του Πειραιά είναι ν’ αποτελέσει τόπο οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας και είναι σημαντικό ν’ αναδειχθεί σ’ ένα σύγχρονο ναυτιλιακό, εμπορικό, επιχειρηματικό και τουριστικό κέντρο, μέσα σ’ ένα βιώσιμο αστικό περιβάλλον.
 
Υπάρχουν πολλές αξιόλογες προτάσεις, μελέτες, προγραμματισμένες και τρέχουσες παρεμβάσεις, τόσο από το Δήμο, τα Επιμελητήρια και τα Πανεπιστήμια, όσο και από άλλους φορείς.  Η υλοποίησή τους, παρά τις προσπάθειες που συντελούνται, είναι εξαιρετικά δύσκολη όταν ο ίδιος ο Δήμος αντιμετωπίζει πληθυσμιακή συρρίκνωση, οικονομική ανέχεια πολλών κατοίκων του, αποδυνάμωση των παραδοσιακών τομέων της οικονομίας, συνεχή μείωση της κρατικής χρηματοδότησης και τις επιτακτικές ανάγκες που δημιουργούνται από τον αστικό μετασχηματισμό.
 
Πρέπει όμως ν’ αξιοποιήσουμε το γεγονός ότι το διεθνές εμπόριο θα συνεχίσει ν’ αναπτύσσεται.  Για να γίνει αυτό πρέπει να είναι κανείς τοποθετημένος στρατηγικά και ανταγωνιστικά στο νέο περιβάλλον της διασυνδεσιμότητας, δηλαδή να είναι τοποθετημένος σε κομβικό σημείο της διεθνούς αλυσίδας προστιθέμενης αξίας και να μην εστιάζεται σε παραδοσιακές παραγωγικές δραστηριότητες.  Πρέπει να προσπαθήσουμε να προσελκύσουμε εμπορικές, νομικές, ασφαλιστικές και χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις να εγκατασταθούν στην Ελλάδα.  Να εδραιώσουμε τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του Πειραιά στις διαμεταφορές.  Χρειάζεται να παρέχουμε ελκυστικά τιμολογημένες υπηρεσίες, ταχύτητα κινήσεων, αυτοματισμούς, ευκολία και διαφάνεια στις συναλλαγές.    Χρειάζονται νέες θεσμικές οικονομικές διατάξεις, νομοθετικές ρυθμίσεις, αλλαγές στις χρήσεις γης, ενσωμάτωση χρήσεων παραγωγικών δραστηριοτήτων, απλοποίηση των εμπορικών συναλλαγών και τελωνειακών αγκυλώσεων, σχεδιασμός προσέγγισης πλοίων και εν τέλει αντιμετώπιση των αντικινήτρων του εξωτερικού εμπορίου και ενός απίστευτου πλαισίου γραφειοκρατικών αγκυλώσεων.  Παράλληλα χρειάζεται να δημιουργηθεί κοινό όραμα και αναπτυξιακό πρόγραμμα μεταξύ στρατηγικών εταίρων του Πειραιά και να κινητοποιηθούν όλοι οι διαθέσιμοι εθνικοί και κοινοτικοί πόροι ΚΑΠ, ΣΑΤΑ, ΕΣΠΑ,Jessica, URBACT II, ΕΤΕπ, ΟΑΕΠ, ΕΤΕΑΝ, κλπ. και τα αυτοχρηματοδοτούμενα έργα.  Απαιτούνται νέα χρηματοοικονομικά εργαλεία, η εξασφάλιση επενδυτικού ενδιαφέροντος από το ναυτιλιακό κόσμο, να τεθούν υψηλοί στόχοι νέων οικονομικών δραστηριοτήτων, όπως το ειδικό ναυτιλιακό και εμπορικό Χρηματιστήριο, νέα εμβληματικά κτίρια, ανάδειξη ιστορικών μνημείων, εξειδικευμένη ναυτική δικαιοσύνη, ανάπτυξη του θεσμού της διαιτησίας και πάνω απ’ όλα, μία άλλη αντίληψη διοίκησης από τη μέχρι σήμερα παραδοσιακή πελατειακή διαχείριση.
 
Πρέπει να σημειωθεί ότι, παρά τις δυσκολίες, τις αγκυλώσεις και τη γραφειοκρατία, αυτή τη στιγμή πραγματοποιούνται σειρά έργων στο λιμένα και την ευρύτερη περιοχή του Πειραιά με πρωτοβουλία του Υπουργείου Ναυτιλίας και της Διοίκησης του Οργανισμού Λιμένα Πειραιά, προϋπολογισμού εκατοντάδων εκατομμυρίων Ευρώ, που σίγουρα συμβάλλουν στην αλλαγή της όψης της ευρύτερης περιοχής του πολεοδομικού συγκροτήματος του Πειραιά.  Αξίζει να σημειωθούν:
 
• Η επέκταση της γραμμής τρία του μετρό (λειτουργία μέσα στο 2019) και τα έργα επέκτασης του τραμ (λειτουργία το καλοκαίρι 2016).
• Ο ρυθμός ανάπτυξης 67% κατά μέσο όρο τα τέσσερα τελευταία χρόνια του εμπορικού λιμένα Πειραιά.
• Η προοπτική ο Πειραιάς να βρεθεί στην πρώτη θέση σε σχέση με τα ανταγωνιστικά λιμάνια της Μεσογείου τα επόμενα δύο χρόνια, εφόσον ολοκληρωθούν οι προγραμματισμένες επενδύσεις της εταιρείας «Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων Πειραιά», θυγατρικής της COSCO.
• Η έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του έργου της επέκτασης του νοτίου λιμένα κρουαζιέρας με συγχρηματοδότηση από κοινοτικούς, εθνικούς και πόρους του ΟΛΠ.  Το ποσοστό ενίσχυσης διαμορφώνεται στο 95%.
• Ο ΟΛΠ, που είναι το μεγαλύτερο επιβατηγό λιμάνι της Ευρώπης, το μεγαλύτερο car terminal της Ανατολικής Μεσογείου και ανάμεσα στα δέκα μεγαλύτερα της Ευρώπης σε όρους διαχείρισης container.
• Ο διαγωνισμός για τη μελέτη, κατασκευή, ανάπτυξη, λειτουργία και εκμετάλλευση για το θεματικό πάρκο πολιτιστικής ακτής Πειραιά, καθώς και για κατασκευή συνεδριακού κέντρου.
• Ο προγραμματισμός για την κατασκευή εμπορευματικού κέντρου-πολυχώρου στο σταθμό του ΟΣΕ.
• Η κατασκευή μεγάλου κέντρου logistics στο Θριάσιο Πεδίο.
 
Είναι ενθαρρυντικό ότι κερδίζει συνέχεια έδαφος η άποψη ότι ο Πειραιάς και το λιμάνι πρέπει να έχουν σα στόχο τη συνεχή αισθητική αναβάθμιση και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Να είναι κέντρα καινοτομίας με cluster επιχειρηματικότητας, με γειτνίαση συμπληρωματικών και αλληλοεπιδρώμενων δραστηριοτήτων, όπως εκπαίδευση, startupεπιχειρήσεις, εδραιωμένες επιχειρήσεις, τηλεπικοινωνίες, γραφεία, κέντρα έρευνας, αξιοποιώντας τον τουρισμό, την κρουαζιέρα, την εμπειρία και την τεχνογνωσία της ναυτιλίας.  Την πυκνότητα της δόμησης να την αντιμετωπίσουμε θετικά γιατί δημιουργεί τις προϋποθέσεις να φέρνει κοντά τους ανθρώπους, να υπάρχει συνεχή επαφή για τη μετάδοση της εμπειρίας, να έχουμε αποτελεσματικά δίκτυα πληροφορίας, με τελικό στόχο την έξυπνη πόλη και την ποιότητα ζωής για όλους.
 
Είναι ενθαρρυντικό επίσης ότι πρόσφατα ολοκληρώθηκε, στα πλαίσια της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», η «Γαλάζια Ανάπτυξη», όπου αναγνωρίζεται η στρατηγική σημασία της βιώσιμης ανάπτυξης του θαλάσσιου και ναυτιλιακού τομέα ως μοχλοί της ευρωπαϊκής οικονομίας.
 
Ο Δήμος Πειραιά από την πλευρά του έχει ήδη δρομολογήσει έργα που ξεπερνούν τα 60 εκατ. Ευρώ για αναπλάσεις ευρείας κλίμακας.  Η νέα Δημοτική Αρχή έχει άμεση φιλοδοξία και δέσμευση να καταστήσει τον Πειραιά ένα διεθνές ναυτιλιακό κέντρο παγκόσμιας εμβέλειας, αντίστοιχο μ’ αυτά του Λονδίνου, της Βαρκελώνης και της Σιγκαπούρης, ευελπιστώντας να δημιουργήσει χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας. 
 
Η δημιουργία διεθνούς ναυτιλιακού μητροπολιτικού κέντρου αφορά όλους μας.  Η επιτυχία των προσπαθειών μας προϋποθέτει, πέρα απ’ όσα ήδη ανέφερα, νομοθεσία σταθερή και φιλική προς την επιχειρηματικότητα, ισχυρή κοινωνική υποστήριξη, πολιτική βούληση, ηγεσία με διοικητική ικανότητα, θέληση και όραμα.
 
*Ο Γιώργος Βερνίκος είναι Γενικός Γραμματέας του ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ