Η ποντοπόρος ναυτιλία της Ελλάδας καλείται να πληρώσει υψηλότερο φόρο χωρητικότητας (tonnage tax), καθώς και να απολέσει σταδιακά τις φοροαπαλλαγές που απολαμβάνει, σύμφωνα με τις τελευταίες προτάσεις που παρουσίασαν οι πιστωτές της χώρας, στην εν εξελίξει κρίσιμη διαπραγμάτευση με την ελληνική κυβέρνηση.
Η απαίτηση αυτών των θεσμών (ΔΝΤ,ΕΕ,ΕΚΤ) μόνο άσχετη δεν μπορεί να θεωρηθεί με τον “άτυπο πόλεμο” που εξελίσσεται μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών εφοπλιστών τα τελευταία χρόνια. Δεν έχει περάσει πολύ διάστημα από την είδηση για εξαγορά από ελληνική εταιρεία συνολικά 24 γερμανικών ποντοπόρων εμπορικών πλοίων μέσα σε ένα μόλις χρόνο. Εντύπωση προκαλεί και το γεγονός πως στην συγκεκριμένη αξίωση των δανειστών δεν προσδιορίζεται δημοσιονομικός στόχος.
Σύμφωνα με επίσημο έγγραφο που αναφέρει τα μέτρα που η Ελλάδα πρέπει να λάβει, οι δανειστές της, λένε ότι η χώρα πρέπει να «αυξήσει το ποσοστό του φόρου χωρητικότητας και να καταργήσει σταδιακά τα ειδικά φορολογικά προνόμια της ναυτιλιακής βιομηχανίας”. Από την πλευρά της η ελληνική κυβέρνηση προτείνει την “αύξηση του φόρου χωρητικότητας και την εφαρμογή ενός αποτελεσματικού πλαισίου φορολογίας για την εμπορική ναυτιλία”.
Πρόκειται για αίτημα της τρόικας από το 2011, το οποίο είχε συναντήσει την αντίδραση της ελληνικής πλευράς, αφού μαζί με τον τουρισμό, ο ναυτιλιακός τομέας είναι ζωτικής σημασίας πηγή εισοδήματος για την ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με την Boston Consulting Group (BCG) η συνολική συνεισφορά του ελληνικού ναυτιλιακού κλάδου στην οικονομία παραμένει σημαντικότατη διαχρονικά και αντιστοιχεί πλέον σε περισσότερο από 7% του συνολικού ΑΕΠ της χώρας (Οκτώβριος 2013).
Οποιαδήποτε προσπάθεια να επιβληθεί βαριά φορολογία, μετά από δεκαετίες σχετικής δημοσιονομικής ελευθερίας θα μπορούσε να προκαλέσει μαζική έξοδο των εφοπλιστών και των επιχειρήσεων που είναι σημαντικοί εργοδότες, προκαλώντας περαιτέρω ζημία σε μία οικονομία που δοκιμάζεται από την κρίση. “Πρόκειται να υπάρξουν σοβαρές συνέπειες για τις εμπορικές ναυτιλιακές εταιρείες στην Ελλάδα αν μια τέτοια αύξηση του φόρου χωρητικότητας εφαρμοστεί, επειδή δεν θα είναι ανταγωνιστική πλέον στη διεθνή αγορά υπό βαρύτερους φόρους”, ανέφερε μια ελληνική ναυτιλιακή πηγή.
Ενώ οι Έλληνες μεγιστάνες γενικά έχουν τα γραφεία τους στην Αθήνα και το Πειραιά, οι εταιρείες τους είναι πολλές φορές νηολογημένες στους Νήσους Μάρσαλ και τους Νήσους Τούρκ και Κάικος. Πολλές επιχειρήσεις είναι εισηγμένες σε χρηματιστήρια του εξωτερικού και τα πλοία τους πλέουν υπό ξένες σημαίες, όπως της Λιβερίας.
Σύμφωνα με τους ελληνικούς φορολογικούς κανόνες, τα πλοία με ελληνική σημαία εξαιρούνται από τον φόρο εισοδήματος και αντ’ αυτού υπόκεινται στον απλοποιημένο και χαμηλότερο ειδικό φόρο χωρητικότητας για ναυτικές δραστηριότητες (τα πλοία με αλλοδαπή σημαία υπόκεινται σε λιγότερο ευνοϊκό καθεστώς φόρου εισοδήματος). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι τέτοιοι κανόνες αντίκεινται στους κανόνες της ΕΕ για την ελεύθερία κυκλοφορία κεφαλαίων και εγκατάστασης.
Παράλληλα, στο στόχαστρο της Ε.Ε. έχουν μπει μια σειρά φοροαπαλλαγών, όπως οι απαλλαγές από τον ειδικό φόρο ακινήτων, τον φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου, τον ενιαίο ειδικό φόρο επί των πετρελαιοειδών, τα τέλη χαρτοσήμου, οι διάφορες εργοδοτικές απαλλαγές από εισφορές στο ΝΑΤ κ.α.
ΕΕΕ: “Πληρώνουμε ήδη διπλάσιους φόρους”
Αν και η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών (ΕΕΕ) δεν έχει σχολιάσει ακόμα την είδηση, στην τελευταία της έκθεση επισημαίνει ότι η ελληνική ναυτιλία συνεισέφερε στην οικονομία της χώρας, με αύξηση κατά 9,04% του ναυτιλιακού συναλλάγματος και συμφωνία προαιρετικής εισφοράς 420 εκατομμυρίων ευρώ. Επίσης από το 2013 επιβάλλεται ο ελληνικός φόρος χωρητικότητας επί πλοίων ξένης σημαίας με γραφεία στην Ελλάδα, με τα ίδια κριτήρια που εφαρμόζονται στα πλοία ελληνικής σημαίας.
“Σε εθνικό επίπεδο, με την οικονομική κρίση στη χώρα μας να συνεχίζεται, το φθινόπωρο του 2014 ολοκληρώθηκε με αρκετή καθυστέρηση – όχι λόγω δικής μας υπαιτιότητας – η διαδικασία για την υλοποίηση της εθελοντικής συνεισφοράς της ναυτιλίας στα δημοσιονομικά έσοδα της χώρας, μέσω του διπλασιασμού της φορολογίας των πλοίων υπό ελληνική και ξένη σημαία που έχουν διαχειριστική έδρα στην Ελλάδα.
Ο καθολικός και άμεσος τρόπος με τον οποίο ανταποκρίθηκε το συντριπτικό ποσοστό της ελληνικής ναυτιλιακής κοινότητας, καλύπτοντας πλήρως τους εισπρακτικούς στόχους για το πρώτο φορολογικό έτος, απέδειξε έμπρακτα την αποφασιστικότητα του κλάδου να στηρίξει την πατρίδα στη δύσκολη οικονομική συγκυρία που βιώνει, αλλά και τη σύμπνοια και τη συλλογικότητα των αποφάσεων που τον χαρακτηρίζουν”, επισημαίνει σε αυτήν την έκθεση η ΕΕΕ.
Το παρασκήνιο του ελληνογερμανικού εφοπλιστικού πολέμου – στριμωγμένος ο ΣΥΡΙΖΑ
Αυτό που επισημαίνουν με νόημα πολλοί οικονομικοί αναλυτές είναι ότι η γερμανική ναυτιλία βασίστηκε για δεκαετίες στα κίνητρα και στις φοροαπαλλαγές που έδιναν οι γερμανικές κυβερνήσεις σε μικροκαταθέτες για να επενδύσουν τα χρήματα τους σε ναυτιλιακές εταιρείες, μέσα από το σύστημα των KG Funds (Kommandit Gessellscketten). Με άλλα λόγια πολλοί Γερμανοί μπορούσαν να έχουν ευνοϊκότατη φορολογική μεταχείριση επενδύοντας τα κεφάλαιά τους σε αυτά τα σχήματα, τα οποία χρηματοδοτούσαν μαζί με τις τράπεζες την ανάπτυξη του γερμανικού στόλου. Το μοντέλο αυτό τα τελευταία χρόνια καταρρέει, λόγω της χρεοκοπίας πολλών εταιρειών μετά την πτώχευση της Lehman Brothers και της υπερπροσφοράς πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, στην οποία συνέβαλλε το αναπτυξιακό μοντέλο των γερμανικών KG Funds.
Και κάπου εδώ λοιπόν βρίσκονται και οι ρίζες της νέας αξίωσης των δανειστών που απειλεί να διώξει πολλά πλοία από τα ελληνικά λιμάνια. Την επίθεση αυτή, άλλωστε είχαν προεικονίσει, άρθρα της γερμανικής εφημερίδας Bild που ανέφεραν ότι «πολλοί πλούσιοι της χώρας δεν έχουν κληθεί ακόμη να βάλουν το χέρι στην τσέπη. Πρόκειται για τους Έλληνες εφοπλιστές και τις οικογένειές τους, οι οποίοι έβγαζαν και συνεχίζουν να βγάζουν λεφτά με κρουαζιέρες και φορτηγά πλοία. Και δεν πληρώνουν σχεδόν καθόλου φόρους». Για να στηρίξει τις θέσεις της η γερμανική εφημερίδα επικαλείται το άρθρο 107 του Συντάγματος, στη βάση του οποίου προβλέπονται φορολογικές ελαφρύνσεις για τους πλοιοκτήτες.
Θεωρείται πολύ πιθανό οι εφοπλιστές να ανασύρουν και αυτοί το παλιό επιχείρημα της συνταγματικής κατοχύρωσης των προνομίων τους, κάτι που όμως δύσκολα θα γίνει αποδεκτό στο εξωτερικό καθώς δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση η φορολογία ανά τόνο χωρητικότητας (tax tonnage) που εφαρμόζεται σχεδόν σε όλη την Ευρώπη αλλά μια σειρά άλλα φορολογικά προνόμια. Και όλα αυτά συμβαίνουν ενώ και η Αγγλία ετοιμάζει αλλαγές στη φορολογική νομοθεσία της προκαλώντας δυσαρέσκεια στους Έλληνες εφοπλιστές του Λονδίνου.
Σε δύσκολη θέση σίγουρα βρίσκεται και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, αφού σχετική πρόβλεψη υπήρχε στις προγραμματικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, μόνο που ήταν λογικό να μην ανοίξει ένα ακόμα σημαντικό “μέτωπο” μετά από αυτό με τους ιδιοκτήτες των media. Δεν είναι καθόλου απίθανο η κυβέρνηση να επιλέξει να στηρίξει την εφοπλιστική επιχειρηματολογία με το πρόσχημα της ενίσχυσης της ελληνικής σημαία, όπως κάνει και στην περίπτωση της Cosco, γεγονός όμως που θα την εκθέσει στα μάτια της σκληρά δοκιμαζόμενης ελληνικής κοινωνίας.
e-nautilia
