Σήμερα το απόγευμα στο Α’ νεκροταφείο γυρίζεται η τελευταία σκηνή του έργου της ζωής του Θόδωρου Αγγελόπουλου, μιας ζωής γεμάτης σινεμά. Εδώ και τρεις ημέρες, ο κόσμος της 7ης τέχνης, ο πνευματικός κόσμος, είναι πιο «φτωχός», γιατί έφυγε από κοντά μας ένας άνθρωπος που είχε το χάρισμα να ντύνει με εικόνες, ιδέες και αντιλήψεις, ιστορικές περιόδους και γεγονότα. Η απώλειά του είναι σημαντική, γιατί χάθηκε ένας δημιουργός ο οποίος μέσα από το έργο του έγινε παγκόσμιος πρεσβευτής της Ελλάδας.
Στη διεθνή κοινότητα ο θάνατός του, όπως ήταν φυσικό, έκανε ιδιαίτερη αίσθηση. Σύμφωνα με τη «Figaro» «χάθηκε ο μεγάλος δημιουργός», ενώ η «El Pais» κάνει λόγο για τον «σκηνοθέτη της ευρωπαϊκής μελαγχολίας». Η «Telegraph» τον χαρακτηρίζει «ασυμβίβαστο», ενώ η «Stampa» αναφέρει πως «έφυγε ο σκηνοθέτης που αφηγήθηκε την πιο αληθινή Ελλάδα με ένστικτο και ευαισθησία που κάνουν ένα σκηνοθέτη μεγάλο δημιουργό. Ήταν μία μεγάλη μορφή του παγκοσμίου πολιτισμού. Θα ήθελα να δώσουμε τα συλλυπητήριά μας και την αγάπη μας στην οικογένειά του».
Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος κατάφερε να δώσει μια διαφορετική «ματιά» στον τρόπο κινηματογράφησης, κατάφερε να βάλει το δικό του προσωπικό στίγμα σε μία τέχνη και να το εισαγάγει σε μία κινηματογραφικά δύσκολη και όχι καλά εκπαιδευμένη «αγορά».
Τα χαρακτηριστικά αργά και μεγάλης διάρκειας, αινιγματικά πλάνα, τα καταθλιπτικά τοπία, ο αργός ρυθμός στο μοντάζ και τα μεγάλα διαστήματα χωρίς διαλόγους αποτέλεσαν χαρακτηριστικά γνωρίσματα της τέχνης του, γνωρίσματα που οδήγησαν ουκ ολίγους να τον χαρακτηρίσουν ως «ποιητή της εικόνας».
Κάποιοι από εμάς αγαπήσαμε το σινεμά του Θόδωρου Αγγελόπουλου, κυρίως γιατί οι ταινίες του θύμιζαν όνειρα, φανταστικά ταξίδια του μυαλού, ταξίδια που ακροβατούσαν μεταξύ ρεαλισμού και σουρεαλισμού.
Σταθεροί συνοδοιπόροι στο μεγάλο κινηματογραφικό ταξίδι του Θόδωρου Αγγελόπουλου, ο Γιώργος Αρβανίτης και η Ελένη Καραΐνδρου, δύο άνθρωποι που έντυναν με εικόνες και ήχους τη ματιά του σκηνοθέτη, δίνοντάς μας ένα μοναδικό αισθητικό αποτέλεσμα.
Όσο και αν το προσπαθώ, δεν μπορώ να μην αναφερθώ στο «Ταξίδι στα Κύθηρα», μια ταινία του 1984 που τον τελευταίο καιρό στριφογυρίζει στο μυαλό μου, όχι για την καταπληκτική ερμηνεία του Μάνου Κατράκη, αλλά για τη θεματολογία της, η οποία κατά την ταπεινή μου άποψη είναι επίκαιρη. Είναι επίκαιρη, γιατί πριν από περίπου 30 χρόνια ο δημιουργός, με το βλέμμα του, «ακούμπησε» ζητήματα τα οποία μας απασχολούν σήμερα. Η ταινία πραγματεύεται τον νόστο για την πατρίδα και την επιστροφή σε αυτήν ενός ηλικιωμένου Έλληνα πρόσφυγα, ο οποίος όμως επιστρέφοντας νιώθει ξένος στον τόπο του, έναν τόπο που έχουν πουλήσει στους ξένους άλλοι, «Έλληνες». Ένας άνθρωπος που γίνεται μάρτυρας ενός ξεπουλήματος της γης και των ιδεών και προσπαθεί να το αποτρέψει.
Παρακολουθήστε ένα απόσπασμα από την ταινία «Ταξίδι στα Κύθηρα»
Η απώλεια του Αγγελόπουλου δεν είναι μία ελληνική απώλεια. Ο θάνατός του αποτέλεσε ένα γεγονός χωρίς σύνορα, κυρίως γιατί η έβδομη τέχνη, η τέχνη που ταξιδεύει πιο γρήγορα από κάθε άλλη σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη, έχασε έναν από τους πιο σημαντικούς δημιουργούς της. Καλό ταξίδι, Θόδωρε Αγγελόπουλε.
