Η διεθνής διάσκεψη της Γλασκώβης για το κλίμα έστειλε το μήνυμα ότι γίνεται μια «νέα αρχή» μετά τη Συμφωνία του Παρισιού και ότι ολόκληρη «η ανθρωπότητα δεσμεύεται» για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου. Έγινε συνείδηση ότι «ήρθε το τέλος της εποχής του άνθρακα», όπως δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Πέτρος Κόκκαλης κάνοντας τον απολογισμό των εργασιών της Διάσκεψης στην οποία μετέσχε ως μέλος της αντιπροσωπείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αποτελούμενη από διαφορετικές πολιτικές ομάδες.
Σύμφωνα με όσα είπε ο κ. Κόκκαλης, δόθηκε μάχη για τη χρηματοδότηση της «προσαρμογής» από τις αναπτυγμένες χώρες προς τις αναπτυσσόμενες, προκειμένου να γίνει η δικαιότερη δυνατή μετάβαση. Μάχες δόθηκαν και για τις «αποζημιώσεις» που πρέπει να δοθούν στις φτωχότερες χώρες για τις ζημίες που προκαλεί η κλιματική κρίση. Κερδισμένος βγήκε ο Νότος. Συμφωνήθηκε μάλιστα να δημιουργηθεί μια υπηρεσία που θα μετρήσει τις ζημίες και για πρώτη φορά «αποδέχεται ο αναπτυγμένος κόσμος ότι έχει ευθύνη για τις αποζημιώσεις».
Αντιπαράθεση υπήρξε και για τον βαθμό μείωσης των ορυκτών καυσίμων, με την Κίνα και την Ινδία να υπερασπίζονται τον άνθρακα, διαφορετικά ζητούσαν την πλήρη κατάργηση όλων των ορυκτών καυσίμων. Στη φραστική διελκυστίνδα μεταξύ «phase out» και «phase down», επικράτησε το «phase down» για τη σταδιακή μείωση του άνθρακα και το «phase out» για την κατάργηση των επιδοτήσεων των επενδύσεων των ορυκτών καυσίμων, οι οποίες γίνονται στο μεγαλύτερο μέρος τους με κρατικά κεφάλαια.
Παρά τις διαφοροποιήσεις, το σημαντικό είναι ότι οδεύουμε προς το τέλος της εποχής του άνθρακα είτε μέσω της μείωσής του, είτε μέσω της μείωσης των σχετικών επενδύσεων, τόνισε ο κ. Κόκκαλης. Όλες οι χώρες μπήκαν στο παιχνίδι και ο στόχος της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,5ο C παραμένει ζωντανός. Ζωντανός παραμένει και ο στόχος για μηδενικές εκπομπές των αερίων του διοξειδίου του άνθρακα ως το 2050. Η Ινδία μίλησε βέβαια για το 2070 αλλά ήταν και η πρώτη φορά που δεσμεύτηκε με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
Στη Γλασκώβη, όλοι οι μετέχοντες εξέφρασαν τις αγωνίες, τις προσδοκίες, τα αιτήματα και τις προτάσεις τους. Αρχηγοί κρατών , διαπραγματευτές, επιστήμονες, επιχειρηματίες, η Κοινωνία των Πολιτών, διαδηλωτές.
Έγινε αρχικά ένα σημαντικό βήμα στη διαδικασία για κοινά αποδεκτούς κανόνες μέτρησης των ρύπων και των μέτρων που θα λαμβάνονται από τα κράτη με διαφάνεια και τη γνωστοποίησή τους, ώστε να είναι δυνατόν να εκτιμηθούν και να αξιολογηθούν. Ήταν μια από τις εκκρεμότητες που είχαν μείνει από τη Συμφωνία του Παρισιού , η οποία χαρακτηρίζεται ακόμη και σήμερα «ιστορική».
Η πράσινη μετάβαση όμως θα στοιχίσει πολύ. Η προηγούμενη δέσμευση από το 2009 ήταν να διαθέτουν οι πλούσιοι 100 δισ. τον χρόνο για τους φτωχότερους. Η δέσμευση τηρήθηκε κατά περίπου 80%, στο μεταξύ οι συνθήκες επιδεινώθηκαν και οι ανάγκες τώρα είναι πολύ μεγαλύτερες. Η υπόσχεση των 100 δισ. ανανεώθηκε για το 2023. Ωστόσο, αν θέλουμε να μιλάμε για τους αναγκαίους πόρους, σημειώνει ο κ. Κόκκαλης, πρέπει να μιλάμε για 1,5-2 τρισ., γύρω στο 1%-1,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ, για Σχέδιο αντίστοιχο του Σχεδίου Μάρσαλ. «Η ραχοκοκαλιά» της συζήτησης λοιπόν είναι πώς θα πληρωθούν τα χρήματα που απαιτούνται για «προσαρμογή και αποζημιώσεις».
Ανάγκη ριζικού ανασχεδιασμού του διεθνούς οικονομικού συστήματος
«Χρειάζεται ανασχεδιασμός του διεθνούς οικονομικού συστήματος».Στην προοπτική αυτή, συμφωνήθηκε στη Γλασκώβη ότι θα υπάρξει μια διαδικασία ενόψει της συνόδου του Σαρμ – ελ -Σέιχ το 2027 και των ΗΑΕ το 2028 για να καθοριστεί ένας οικονομικός στόχος επιστημονικά τεκμηριωμένος. Θα είναι της τάξεως των τρισ. και αυτό εμπεριέχει την ανάγκη για την αλλαγή των κανονισμών του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. «Όπως η πανδημία έδειξε τα όρια της λιτότητας, έτσι και η κλιματική κρίση δείχνει τα όρια της οικονομίας της αγοράς», λέει ο κ. Κόκκαλης.
Ο Έλληνας ευρωβουλευτής επικαλέστηκε μάλιστα σχετικές δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων. Αναφέρθηκε στην πρόταση του Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι «για την χρήση των ειδικών χρηματοοικονομικών δικαιωμάτων» που θα δίνουν στα κράτη τη δυνατότητα να παίρνουν χρήματα από το ΔΝΤ ως δάνεια τα οποία όμως δεν θα προσμετρώνται στον δείκτη δανείων προς ΑΕΠ. Επικαλέστηκε ακόμη τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο της Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς «ο οποίος μιλάει συχνά για ένα σύστημα του 1945 που δεν μπορεί πλέον να ανταπεξέλθει σήμερα», καθώς και τον Γενικό Διευθυντή της Δ/σης κλίματος, ο οποίος «μίλησε για μεσαιωνικό σύστημα που πρέπει να αλλάξει».
Γίνεται μεγάλη συζήτηση με παράδειγμα την αγορά ομολόγων από την ΕΚΤ λόγω πανδημίας, ώστε μετά την ποσοτική χαλάρωση για την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, να υπάρξει μια «ανθρακική χαλάρωση» που θα δίνει τη δυνατότητα στις κεντρικές τράπεζες να εκδίδουν τίτλους που θα χρηματοδοτούν τη μετάβαση.
Αυτό αφορά και τη χώρα μας. Οι επενδύσεις που πρέπει να γίνουν για τη δίκαιη μετάβαση στη Δ. Μακεδονία και οι επενδύσεις στη Β. Εύβοια να μην καταγράφονται στο δημοσιονομικό έλλειμμα. Κι αυτό συζητιέται σε παγκόσμια κλίμακα.
Εμείς, τονίζει, ως Ευρωπαϊκή Αριστερά ζητάμε ένα σύμφωνο βιώσιμης ανάπτυξης και επενδύσεις για την κλιματική, περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική ανθεκτικότητα.
«Υπάρχει ζήλος, πάθος και εύρος λύσεων στο τεχνολογικό και στο χρηματοπιστωτικό πεδίο που φαίνονταν ουτοπικά όταν υπογράφηκε η Συμφωνία του Παρισιού, αλλά τώρα μας δίνουν πίστη και αισιοδοξία να συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε», προσθέτει.
Πρόοδος για την προσαρμογή και παραδοχή της ευθύνης για τις ζημίες.
Οι επόμενες COP και οι δράσεις ως το 2030 θα είναι καθοριστικές για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας.
Στην Ευρώπη έχουμε τον δεσμευτικό νόμο για το κλίμα. Η κοινή δήλωση ΗΠΑ-Κίνας προτρέπει για περισσότερες δράσεις.
Δημιουργείται σιγά σιγά μια παγκόσμια αγορά άνθρακα με βάση τη λογική ο ρυπαίνων πληρώνει. Η μεγαλύτερη αγορά άνθρακα έχει δημιουργηθεί πλέον στην Κίνα. Στην Κίνα είδαμε ένα πλάνο που μοιάζει με το δικό μας Green Deal αλλά περιμένουμε περισσότερη αξιοπιστία.
Αναμένουμε να δούμε και τον δικό μας κλιματικό νόμο όταν βγει σε δημόσια διαβούλευση για το πώς θα συμβάλει η χώρα μας.
Απαντώντας στο ερώτημα για την πυρηνική ενέργεια, είπε ότι «είναι ξανά στο τραπέζι» και επεσήμανε δύο μεγάλα προβλήματα: Τον μεγάλο χρόνο που απαιτείται για μια επένδυση στην πυρηνική ενέργεια, ενώ η ανάγκη είναι εδώ και τώρα και την διαφορετική αρχιτεκτονική του δικτύου απ’ αυτό που βασίζεται στις ΑΠΕ που είναι στημένο για πολυκεντρική και πολυϊδιοκτησιακή παραγωγή και κατανάλωση.
Στο μεταξύ τις επόμενες εβδομάδες, το ΕΚ αναμένεται να συζητήσει αν η πυρηνική ενέργεια και το φυσικό αέριο θα είναι επενδύσεις μετάβασης.
Ερωτηθείς για την απασχόληση προτίμησε να χρησιμοποιήσει τα λόγια του Αμερικανού Προέδρου Τζο Μπάιντεν σύμφωνα με τον οποίο «όταν ακούω για το κλίμα ακούω δουλειές, δουλειές, δουλειές. Η πράσινη μετάβαση είναι ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος κλάδος εργασίας».
Στην ίδια συχνότητα και ο εκπρόσωπος των ΗΠΑ για το κλίμα Τζον Κέρι έχει δηλώσει ότι «αυτή τη στιγμή είμαστε μάρτυρες στο άνοιγμα της μεγαλύτερης αγοράς στην ιστορία των αγορών».
Τέλος ως προς τη συμμετοχή της αντιπροσωπείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην COP26 δήλωσε ότι «έχουμε ένα προωθημένο ψήφισμα για την κλιματική κρίση στον κόσμο και πήγαμε στη Γλασκόβη όλοι όσοι το συντάξαμε και από όλες τις πολιτικές ομάδες, κάναμε επαφές με διάφορους παίκτες προκειμένου ως αιρετοί να στηρίξουμε την Επιτροπή και να πιέσουμε για μεγαλύτερες φιλοδοξίες και περισσότερες επενδύσεις».
Οι πολίτες έχουν ανάγκη από φτηνότερη και καθαρότερη ενέργεια. Και τα κράτη βλέπουν και την ευκαιρία για επενδύσεις εκσυγχρονισμού με νέες θέσεις εργασίας, είπε κλείνοντας.
