Η δημοσκόπηση που διεξήγαγε το zougla.gr άρχισε την 29η Ιανουαρίου και ολοκληρώθηκε την 6η Φεβρουαρίου. Ψήφισαν 1.109 πολίτες από 17 ετών και άνω. Όσοι συμμετείχαν σε αυτήν την ψηφοφορία περιλαμβάνονται στην τράπεζα δεδομένων του zougla.gr εν γνώσει τους. Πρόκειται για ένα δείγμα απολύτως αξιόπιστο.
Τα αποτελέσματα της έρευνας τα διαχειρίστηκε η επιστημονική ομάδα με την οποία συνεργάζεται το zougla.gr. Σταθμίστηκαν με τα ισχύοντα δημογραφικά δεδομένα, αλλά και σε σχέση με τα αποτελέσματα των προηγούμενων βουλευτικών εκλογών του Σεπτεμβρίου του 2015. Αποκλείστηκαν από το δείγμα όλες οι μη συμβατές συμπεριφορές, όπως οι διπλοψηφίσαντες. Το τελικό δείγμα των 1.109 ψηφισάντων είναι απολύτως σταθμισμένο και καθαρό από κάθε εγχείρημα επηρεασμού της διαδικτυακής ψηφοφορίας.
1) Πολιτικά συμπεράσματα
Η διαδικτυακή ψηφοφορία επιχείρησε να χαρτογραφήσει το πολιτικό τοπίο σε μία χρονική στιγμή που κλιμακώνονται κεντρόφυγες τάσεις στο πολιτικό σκηνικό και ενισχύεται η αίσθηση της ρευστότητας. Η θρυαλλίδα που προκαλεί αυτές τις ανακατατάξεις αλλά και διεμβολισμούς είναι, βεβαίως, το «Μακεδονικό».
Το τελικό δείγμα των 1.109 ψηφισάντων είναι απολύτως σταθμισμένο και καθαρό από κάθε εγχείρημα επηρεασμού της διαδικτυακής ψηφοφορίαςΤο πρώτο συμπέρασμα είναι πως η διαχείριση του «Μακεδονικού» από τις πολιτικές δομές επηρέασε όλα τα κόμματα και όλους τους πολιτικούς πρωταγωνιστές. Αυτό το ζήτημα, δηλαδή, αφύπνισε κοιμώμενες τάσεις εντός των κομμάτων, προκάλεσε διαρροές, επέφερε προσυμφωνημένες ή μη μετεγγραφές και ενίσχυσε προοπτικές συγκρότησης ευρύτερων μετώπων ή σχηματισμών.
Ο βαθμός επηρεασμού ενός εκάστου των κομμάτων δεν είναι ο ίδιος. Περισσότερο επηρεάστηκαν μικρότεροι σχηματισμοί, όπως το Ποτάμι, οι ΑΝΕΛ, το ΚΙΝΑΛ, η Ένωση Κεντρώων, ενδεχομένως σε μικρότερο βαθμό και η Νέα Δημοκρατία. Σταθερότερες παρέμειναν οι κομματικές – κοινοβουλευτικές δομές του ΚΚΕ και της Χρυσής Αυγής, αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ.
Είναι φανερό από τα ποσοστά που λαμβάνουν τα κόμματα στην Πρόθεση Ψήφου πως η Νέα Δημοκρατία αδυνατεί να κεφαλαιοποιήσει τη δυνατότητα επηρεασμού της δεξαμενής ψηφοφόρων που εμφορούνται από έναν παραδοσιακό και διαχρονικό εθνικισμό. Το ίδιο συμβαίνει και στο ΚΙΝΑΛ, το οποίο δεν πείθει με τη στάση του την παραδοσιακή δεξαμενή ψηφοφόρων του λεγόμενου «Πατριωτικού ΠΑΣΟΚ». Το γεγονός ότι η Νέα Δημοκρατία δεν καρπούται σε έναν μεγάλο βαθμό, όπως θα ήταν αυτονόητο, την ψήφο των δυσαρεστημένων από τους κυβερνητικούς χειρισμούς στο ζήτημα της Συμφωνίας των Πρεσπών καταδεικνύει το αδιέξοδο στο οποίο οδηγούνται οι πολιτικές τακτικές που ακολουθεί η αξιωματική αντιπολίτευση.
Είναι χαρακτηριστικό, δε, πως σημαντική απώλεια επιρροής έχει υποστεί και το κόμμα των ΑΝΕΛ, αλλά και ο ίδιος ο αρχηγός του κόμματος.
Είναι πολύ φυσικό η κοινωνία που απορρίπτει σε ένα μεγάλο, σαρωτικό σχεδόν, ποσοστό τη Συμφωνία των Πρεσπών να χρεώνει προσωπικά στον πρωθυπουργό τους χειρισμούς επί του «Μακεδονικού». Ωστόσο, είναι απορίας άξιον το γεγονός ότι αμέσως μετά στην κατάταξη των πολιτικών αρχηγών που υπέστησαν σοβαρή απώλεια επιρροής από αυτήν την υπόθεση εμφανίζεται ο Πάνος Καμμένος, το κόμμα του οποίου σε επίπεδο κοινωνίας βλέπει τους ψηφοφόρους του να μετακινούνται προς τη Χρυσή Αυγή.
Την ίδια στιγμή που η Νέα Δημοκρατία δεν είναι σε θέση να πραγματοποιήσει το «μεγάλο άλμα» διασφαλίζοντας απόσταση ασφαλείας από τον ΣΥΡΙΖΑ (η διαφορά τους αγγίζει τις 7 ποσοστιαίες μονάδες), το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εμφανίζει ποσοστό συσπείρωσης της τάξεως του 81%. Το ποσοστό αυτό είναι θηριώδες μεν σε περίοδο που δεν έχουν προκηρυχθεί εκλογές, αλλά ταυτόχρονα και ενδεικτικό της δυναμικής της ΝΔ, η οποία έχει αγγίξει πλαφόν συσπείρωσης. Αντιθέτως, ο ΣΥΡΙΖΑ διατηρείται σε μία απόσταση βολής με συσπείρωση μόλις 49,7%.
Διαθέτει, δηλαδή, περιθώρια επανασυσπείρωσης των ψηφοφόρων του όσο θα πλησιάζει η ώρα της κάλπης. Αυτά τα περιθώρια επιτρέπουν στον ΣΥΡΙΖΑ να χαρακτηρίζει την επερχόμενη εκλογική μάχη ως «ντέρμπι» και την υφιστάμενη διαφορά με τη Νέα Δημοκρατία ως αναστρέψιμη. Σε οποιαδήποτε ωστόσο περίπτωση, αυτή η εικόνα -όπως εμφανίζεται τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή- δεν θα είναι δυνατόν να επιτρέπει στην αξιωματική αντιπολίτευση να αισιοδοξεί και μάλιστα με σιγουριά για την επίτευξη μίας εκλογικής νίκης με αυτοδυναμία.
Ένα βασικό συμπέρασμα από την ανάγνωση των χαρακτηριστικών αυτής της διαδικτυακής έρευνας και στην περίπτωση που εξακολουθήσουν να ισχύουν αυτά τα αποτελέσματα είναι πως οι επερχόμενες εκλογές δεν φαίνονται να καθορίζουν ένα νέο και αυτοτελές κυβερνητικό σχήμα. Αντίθετα, αυτή η έρευνα δείχνει πως ενδεχομένως η χώρα να οδηγηθεί αναπόφευκτα σε «δίδυμες» εκλογές και μάλιστα με το σύστημα της απλής αναλογικής, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Ένα δεύτερο συμπέρασμα που εξάγεται αβίαστα είναι πως οι ιλιγγιώδεις διαφορές στην Πρόθεση Ψήφου που εμφανίζουν σχεδόν όλες (με ελάχιστες εξαιρέσεις) οι συμβατικές δημοσκοπήσεις δεν επαληθεύονται. Το αντίθετο συμβαίνει. Τα δημοσκοπικά ευρήματα με διαφορές των 12 έως και 19 ποσοστιαίων μονάδων που κατά καιρούς βλέπουν το φως της δημοσιότητας απλώς δημιουργούν κλίμα και λειτουργούν στιγμιαίως επικοινωνιακά. Ο μόνος χαμένος από αυτήν τη διαδικασία είναι, δυστυχώς, η ίδια η Στατιστική και η αξιοπιστία των δημοσκόπων.
Ένα τρίτο συμπέρασμα είναι πως το πολυσυζητημένο εγχείρημα δημιουργίας πολιτικού χώρου μεταξύ της Νέας Δημοκρατίας και της Άκρας Δεξιάς φαίνεται πως δεν πείθει την κοινωνία. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό αδιαφορεί και ένα εξίσου μεγάλο ποσοστό κρίνει πως πρόκειται για λανθασμένη κίνηση. Στη μόνη προοπτική στην οποία μπορούν να βασίζονται όλοι όσοι επενδύουν σε ένα τέτοιο εγχείρημα είναι η πιθανότητα εισόδου στη Βουλή ενός πολυμερούς σχηματισμού συνεργασίας, χωρίς ελπίδες για πρωταγωνιστικό ρόλο και με τη δυνατότητα κάποια στιγμή να διαδραματίσουν ενδεχομένως και πάλι συμπληρωματικό ρόλο στη διαμόρφωση μιας κυβερνητικής πλειοψηφίας. Ωστόσο, ακόμη κι αυτή η προοπτική είναι αβέβαιη.
Με τα σημερινά στοιχεία που απορρέουν από την παρούσα διαδικτυακή έρευνα – δημοσκόπηση, προκύπτει μία πεντακομματική Βουλή, ενώ το πολιτικό σύστημα επανέρχεται στη σφαίρα ενός άκαμπτου δικομματισμού-διπολισμού. Οι μικροί σχηματισμοί ισοπεδώνονται, τα μικρά κόμματα διεμβολίζονται, ακόμη και παραδοσιακοί χώροι όπως του ΚΙΝΑΛ συρρικνώνονται δραματικά.
Η Κεντροαριστερά απορροφάται από τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος μετεξελίσσεται σταδιακά σε μία βαλκανικού τύπου σοσιαλδημοκρατική δομή, ενώ η Νέα Δημοκρατία φαίνεται να επεκτείνει τον έλεγχό της στα υπερδεξιά της, όπως άλλωστε ιστορικά έχει κινηθεί από τη μετεμφυλιακή περίοδο και μετά. Σταθερό έως και αμετακίνητο παραμένει το ΚΚΕ, ενώ η Χρυσή Αυγή απορροφά προς στιγμήν μία μερίδα δυσαρεστημένων από όμορες υπερσυντηρητικές δομές.
2) Ανάλυση της έρευνας – Πίνακες
Οι πολίτες που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση ήταν κατά 83% άνδρες και κατά 17% γυναίκες, όπως δείχνει ο πίνακας 1.
Από τους συμμετέχοντες το 1% ανήκει στην ηλικιακή κατηγορία 17- 24 ετών, το 37% στην κατηγορία 25-44, το 54% στην κατηγορία 45-64 ετών και το 8% στην κατηγορία άνω των 65 ετών (πίνακας 2).
Ο παρακάτω πίνακας απεικονίζει τον βαθμό αστικότητας των ψηφισάντων. Το 86% κατοικεί σε αστικές περιοχές και το 14% σε αγροτικές (πίνακας 3).
Όσον αφορά τώρα στο επίπεδο μόρφωσης των συμμετεχόντων στην έρευνα, το 46% διαθέτει ανώτατη μόρφωση, το 25% ανώτερη και το 29% τελείωσε τη Μέση Εκπαίδευση (πίνακας 4).
Το 40% των ψηφισάντων στη δημοσκόπηση κατοικεί στην Αττική, το 49% στην ελληνική περιφέρεια και το 11% στη Θεσσαλονίκη (πίνακας 5).
Το πρώτο ερώτημα της έρευνας αφορά στο κατά πόσο ο χειρισμός του «Μακεδονικού» από κυβέρνηση και κόμματα θα επηρεάσει τις επερχόμενες εκλογές. Η απάντηση είναι αποστομωτική. Το 85,7% των πολιτών που ψήφισαν θεωρεί πως θα επηρεαστεί το εκλογικό αποτέλεσμα. Μόνον το 10% πιστεύει πως η εξέλιξη στο «Μακεδονικό» δεν θα επηρεάσει τις εκλογές, ενώ το 4,3% απαντά «Δεν ξέρω, δεν απαντώ» (πίνακας 6).
Στο επόμενο ερώτημα οι πολίτες καταγράφουν τις απώλειες των κομμάτων από τον χειρισμό τους στο «Μακεδονικό». Είναι φανερό πως το κυβερνών κόμμα, ο ΣΥΡΙΖΑ, υπέστη τις περισσότερες απώλειες, όπως πιστεύει το 57% των ψηφισάντων στη δημοσκόπηση. Στη δεύτερη θέση απωλειών έρχεται το κόμμα των ΑΝΕΛ με ποσοστό 18%. Αμέσως μετά, στην τρίτη θέση, βρίσκεται το Ποτάμι με 12% και στη συνέχεια η Νέα Δημοκρατία με 7%. Τις λιγότερες απώλειες φαίνεται να εισπράττει το ΚΙΝΑΛ με μόνον ένα 4% (πίνακας 7).
Στον παρακάτω πίνακα καταγράφονται οι πολιτικές απώλειες που έχουν υποστεί οι πολιτικοί ηγέτες προσωπικά. Το μεγαλύτερο ποσοστό το συγκεντρώνει ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος χρεώνεται συνολικά την υπόθεση «Συμφωνία των Πρεσπών» με 55%. Στη δεύτερη, όμως, θέση βρίσκεται ο Πάνος Καμμένος με 19%, ο οποίος χρεώνεται και αυτός τους χειρισμούς στο «Μακεδονικό» όσο κι αν επιχείρησε να πάρει αποστάσεις και στη συνέχεια να αποχωρήσει από τη συγκυβέρνηση. Στην τρίτη θέση είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης με 13%, ο οποίος παρά τη ρητορική του δεν φαίνεται να πείθει το σύνολο των ψηφοφόρων του ως προς το καλώς έχειν των χειρισμών του. Σταύρος Θεοδωράκης και Φώφη Γεννηματά μοιράζονται τις επόμενες θέσεις, με τις μικρότερες προσωπικές απώλειες (πίνακας 8).
Αδιάφορους έως και αρνητικούς βρίσκει τους πολίτες το εγχείρημα συγκρότησης πολιτικού φορέα – μετώπου στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας από διάφορους κομματικούς φορείς. Το 36,9% δηλώνει πως δεν το αφορά, ενώ αρνητικά τοποθετείται το 38,3%. Μόνον ένα 14,7% υιοθετεί την ιδέα. Το 10,1% δηλώνει «Δεν ξέρω – Δεν απαντώ» (πίνακας 9).
Στον παρακάτω πίνακα καταγράφεται η γνώμη των πολιτών ως προς την αξιοπιστία των δύο μονομάχων, Αλέξη Τσίπρα και Κυριάκου Μητσοτάκη, ως προς το πρωθυπουργικό αξίωμα. Η διαφορά μεταξύ των δύο δεν είναι ιδιαίτερα σημαντική, αφού ο σημερινός πρωθυπουργός συγκεντρώνει το 23,8% των προτιμήσεων, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης το 29,5%. Νικητής, για άλλη μία φορά, με ποσοστό 46,2%, το «Κανένας από τους δύο» (πίνακας 10).
Το παρακάτω γράφημα καταγράφει τη λεγόμενη Παράσταση Νίκης. Το 61% εκφράζει τη βεβαιότητα πως, αν διεξάγονταν εκλογές την επόμενη Κυριακή, πρώτο κόμμα θα αναδεικνυόταν η Νέα Δημοκρατία. Μόνον το 19% πιστεύει πως νικητής θα ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ (πίνακας 11).
Πρόθεση ψήφου
Οι πολίτες που συμμετείχαν στη δημοσκόπηση αναδεικνύουν κατ’ αρχάς έναν πεντακομματικό πολιτικό χάρτη στη νέα Βουλή. Η Νέα Δημοκρατία συγκεντρώνει το 27,8% των προτιμήσεων των πολιτών και ο ΣΥΡΙΖΑ το 21%, η δε διαφορά των δύο πρώτων κομμάτων είναι της τάξεως των 6,8 ποσοστιαίων μονάδων. Στην τρίτη θέση, με σχετικά διογκωμένο ποσοστό, βρίσκεται η Χρυσή Αυγή, η οποία συγκεντρώνει 9,7%. Στην τέταρτη θέση με 9% το ΚΚΕ με υψηλό σχετικά ποσοστό και στην πέμπτη θέση το ΚΙΝΑΛ με 5,4%. Από τα υπόλοιπα κόμματα κανένα δεν ξεπερνά το όριο του 3% για να εισέλθει στο Κοινοβούλιο.
Πιο κοντά από όλα τα εκτός Βουλής κόμματα για να εισέλθει στο Κοινοβούλιο είναι η Ελληνική Λύση με 2,3%. Τα υπόλοιπα κόμματα της συντηρητικής Δεξιάς ή της λεγόμενης Υπερδεξιάς δεν ανιχνεύονται από την έρευνα. Το κόμμα των ΑΝΕΛ συγκεντρώνει το 1,5% των προτιμήσεων, ενώ λίγο υψηλότερο ποσοστό λαμβάνει η Ένωση Κεντρώων με 2,1%. Η Πλεύση Ελευθερίας, πολύ χαμηλά, συγκεντρώνει ένα 1,4%.
Το 4,8% ψηφίζει «Άλλο Κόμμα», ενώ το 5,8% δηλώνει πως θα απέχει από τις εκλογές. Στο 5,1% βρίσκεται το ποσοστό των αναποφάσιστων (πίνακας 12).
3) Συσπειρώσεις
Η Νέα Δημοκρατία εδώ και πολύ καιρό σημειώνει συσπειρώσεις που παραπέμπουν σε προεκλογική περίοδο. Αυτή η σταθερή δυνατότητα συσπείρωσης ψηφοφόρων πριν ακόμη προκηρυχθούν οι εκλογές είναι δίκοπο μαχαίρι κατά τους ειδικούς αναλυτές. Εφησυχάζει την ηγεσία του κόμματος, αλλά παράλληλα εξαντλεί τη δυναμική που διαθέτει, αφού από πολύ νωρίς «πιάνει ταβάνι» συσπείρωσης χωρίς να υφίστανται σημαντικά περιθώρια άντλησης νέων ψήφων. Οι μικρές απώλειες που παρατηρούνται με τη μετακίνηση ψηφοφόρων προσδιορίζονται προς τον ΣΥΡΙΖΑ (ακόμη και σήμερα) της τάξεως του 4,8% καθώς και προς τον ακροδεξιό-υπερδεξιό χώρο (πίνακας 13).
Η συσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να είναι πολύ χαμηλή και να κυμαίνεται λίγο κάτω από το 50%. Ψηφοφόροι που επέλεξαν τον ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 είτε δεν δραστηριοποιούνται, είτε επιλέγουν προς το παρόν την αποχή, είτε κινούνται σχεδόν χαοτικά προς άλλους πολιτικούς χώρους, οι οποίοι ουδεμία ιδεολογική σχέση έχουν με το κυβερνών κόμμα. Παρατηρείται μία αξιοσημείωτη διαρροή ψηφοφόρων προς τη ΝΔ της τάξεως του 13,3%. Πρόκειται για εκείνους τους πολίτες που το 2015, αν και ανήκαν στον χώρο της Δεξιάς, προτίμησαν να ψηφίσουν ΣΥΡΙΖΑ. Αυτοί οι ψηφοφόροι λογικά «επαναπατρίζονται», τουλάχιστον στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Το σίγουρο είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει ακόμη ευρύ περιθώριο ενίσχυσης της συσπείρωσής του όσο πλησιάζουμε στην κάλπη (πίνακας 14).
