Βιοποικιλότητα: Η ιστορία του «μη εξαφανισμένου» ψαριού

Σύνταξη-επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης

«Είναι απλά ένα μικρό ψάρι, όχι ιδιαίτερα πολύχρωμο – δεν υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον όσον αφορά την παγκόσμια προστασια των ειδών», εξηγεί ο Gerardo Garcia. Το είδος για το οποίο μιλά ο οικολόγος του ζωολογικού κήπου του Τσέστερ – το ψάρι Τεκίλα – έχει πλέον επιστρέψει στη φύση αφού κηρύχθηκε προηγουμένως εξαφανισμενο. Θεωρείται «χαμένο» από το 2003 και πλέον βρίσκεται ξανά στα ποτάμια του νοτιοδυτικού Μεξικού. Η επανεισαγωγή θεωρείται ως παράδειγμα για το πώς θα μπορούσαν να σωθούν τα οικοσυστήματα και τα είδη του γλυκού νερού.

Οι βιότοποι του γλυκού νερού είναι μερικοί από τους πιο άμεσα απειλούμενους στη Γη, σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), με τα είδη που εξαρτώνται από το γλυκό νερό να «εξαφανίζονται πιο γρήγορα από τη χερσαία ή τη θαλάσσια άγρια ​​ζωή». Οι απειλές, συμπεριλαμβανομένης της ρύπανσης, συνεχίζουν να ασκούν πίεση, όχι μόνο στην άγρια ​​ζωή, αλλά και στις προμήθειες καθαρού νερού και τροφής που εξαρτώνται από ποτάμια και λίμνες.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση του ψαριού τεκίλα, είναι σημαντικό ότι η τοπική κοινότητα – οι άνθρωποι που ζουν κοντά στην περιοχή απελευθέρωσης του, στο Jalisco του Μεξικού – διαδραματίζουν βασικό ρόλο, παρακολουθώντας την ποιότητα του νερού των ποταμών και των λιμνών.

Ο καθηγητής Omar Dominguez, από το Πανεπιστήμιο Michoacana του Μεξικού, η ομάδα του οποίου ανέλαβε ηγετικό ρόλο στην επανεισαγωγή, είπε: «Δεν θα μπορούσαμε να το είχαμε κάνει αυτό χωρίς τους ντόπιους πολίτες – είναι αυτοί που κάνουν τη μακροπρόθεσμη συντήρηση. Αυτή είναι η πρώτη φορά που ένα εξαφανισμένο είδος ψαριού έχει επανεισαχθεί με επιτυχία στο Μεξικό, επομένως είναι ένα πραγματικό ορόσημο για την προστασια των ειδών.

Είναι ένα έργο που έχει πλέον δημιουργήσει ένα σημαντικό προηγούμενο για τη μελλοντική διατήρηση πολλών ειδών ψαριών στη χώρα – που απειλούνται ή ακόμα και εξαφανίζονται στη φύση, αλλά που σπάνια τραβούν την προσοχή μας»,πρόσθεσε ο ίδιος. Ενώ οι οικολόγοι αρχικά απελευθέρωσαν 1.500 ψάρια, ο πληθυσμός τους επεκτείνεται τώρα στο σύστημα του ποταμού.

Είναι ένα έργο – και μια συνεργασία – μεταξύ οικολόγων στο Μεξικό και στο Ηνωμένο Βασίλειο που έχει ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες. Το 1998, στην αρχή του έργου, οι επιστήμονες της Μονάδας Υδατικής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Michoacana του Μεξικού παρέλαβαν πέντε ζεύγη ψαριών από τον ζωολογικό κήπο του Τσέστερ, τα οποία παρέδωσε ο Άγγλος συντηρητής ενυδρείων Ivan Dibble. Αυτά τα 10 ψάρια ίδρυσαν μια νέα αποικία στο εργαστήριο του πανεπιστημίου , την οποία οι ειδικοί εκεί διατήρησαν και επέκτειναν τα επόμενα 15 χρόνια.

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την επανεισαγωγή, 40 αρσενικά και 40 θηλυκά ψάρια της αποικίας απελευθερώθηκαν σε μεγάλες, τεχνητές λίμνες του πανεπιστημίου – εκπαιδεύοντας ουσιαστικά τα ψάρια που εκτρέφονταν σε αιχμαλωσία –  σε ένα άγριο περιβάλλον με κυμαινόμενους πόρους τροφίμων, πιθανούς ανταγωνιστές, παράσιτα και διάφορα αρπακτικά. Μέσα σε τέσσερα χρόνια, αυτός ο πληθυσμός εκτιμήθηκε ότι αυξήθηκε σε 10.000 ψάρια Τεκίλα και έγινε η πηγή για την επανεισαγωγή τους στην άγρια ​​φύση.

Το σημαντικό αυτο έργο ελπίζεται ότι θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για άλλα είδη γλυκού νερού, συμπεριλαμβανομένου του είδους achoke – ενός στενού συγγενή του axolotl που ζει σε μία μόνο λίμνη στο βόρειο Μεξικό και που αντιμετωπίζει πολύ παρόμοιες απειλές.

Αυτό το μοναδικό αμφίβιο – το οποίο πιστεύεται από τον τοπικό πληθυσμο ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες – έχει σωθεί από την εξαφάνιση, εν μέρει, από μια τοπική ομάδα μοναχών, που διατηρούν μια μονάδα αναπαραγωγής σε αιχμαλωσία (για τα ζώα).

«Αυτό δείχνει απλά», λέει ο Gerardo Garcia, «ότι τα ζώα μπορούν να προσαρμοστούν εκ νέου στην άγρια ​​φύση όταν επανεισαχθούν την κατάλληλη στιγμή και στο σωστό περιβάλλον».

Πηγή: BBC News