200 χρόνια Ελληνόφωνης Τουρκοκρατίας.
Γράφει ο Γιώργος Μιχάλακας
Ο Χρόνος.
Μέγιστη εφεύρεση ο Χρόνος.
Τα πάντα στη ζωή υπόκεινται στην αναπόφευκτη διαδικασία που λέγεται «Σύγκριση»,
ο Χρόνος είναι το Απόλυτο Όργανο τής Σύγκρισης.
Εκεί που ο Χρόνος συναντά τη Σημειολογία,
γεννάται μία έννοια που άλλοτε έχει ατομικό και άλλοτε συλλογικό ενδιαφέρον:
η Επέτειος.
…
25 Μαρτίου 1821 – 25 Μαρτίου 2021
200 χρόνια από την Έναρξη τής Ελληνικής Επανάστασης.
Ανέκαθεν η Στρογγυλοποίηση τού Χρόνου ασκεί γοητεία·
αν αναλύσουμε το θέμα εις βάθος,
θα διαπιστώσουμε μία «μπακαλίστικη» προσέγγιση τής Ιστορίας,
αλλά αυτό δεν είναι επιλήψιμο
(ιδίως αν σκεφτούμε ότι,
ο Άνθρωπος είναι ο «Μπακαλόγατος» τής Ιστορίας).
Στην προκειμένη περίπτωση,
η «Επέτειος» διαθέτει ιερά χαρακτηριστικά.
Πριν από δύο αιώνες,
άνθρωποι σκλαβωμένοι, άνθρωποι υποδουλωμένοι,
άνθρωποι που είχαν ως πατρίδα τους την Ελλάδα,
επαναστάτησαν υπερασπιζόμενοι το δικαίωμα στην Ελευθερία.
Το Ύψιστο Δικαίωμα τής Ζωής είναι η Ελευθερία,
το Ύψιστο Ιδανικό είναι η Ελευθερία,
αλλά διαχρονικώς καταπατάται και βιάζεται από την Ανθρώπινη Απληστία.
Αυτήν τη φορά, λοιπόν, η Ελλάδα ήταν το θύμα, οι Έλληνες ήταν τα θύματα
(όπως, βεβαίως, στο παρελθόν η Ελλάδα και οι Έλληνες ήταν οι θύτες·
μία ματιά στις αρχαίες «πόλεις-κράτη» και στην αποικιοκρατική τάση τους
πιστοποιεί τού λόγου το αληθές).
…
25 Μαρτίου 1821 – 25 Μαρτίου 2021
200 χρόνια από την Έναρξη τής Ελληνικής Επανάστασης.
Σήμερα η Ελλάδα γιορτάζει τα 200 χρόνια από την Επανάσταση τού ’21.
Σε επίπεδο σημειολογίας, είναι όντως μία αξιεορτάσιμη επέτειος.
Σε επίπεδο ουσίας, είναι μία τραγική εθνική αυταπάτη.
…
Ο Εθνικός Ύμνος τής Ελλάδος,
το έξοχο ποίημα «Ύμνος εις την Ελευθερίαν»
που συνέγραψε ο Διονύσιος Σολωμός το 1823,
εκφράζει -μέσα από τις 158 στροφές του-
ποιο ήταν το αυταπόδεικτο ζητούμενο τής Ελληνικής Επανάστασης.
Και πράγματι, ο τουρκικός ζυγός απετινάχθη και ο στόχος επετεύχθη·
για την ακρίβεια, επετεύχθη μία προσωρινή αίσθηση ελευθερίας,
καθώς το μόνο που κατορθώθηκε ήταν να εκτοπισθούν οι επί 368 χρόνια δυνάστες.
Όμως, η Ιστορία, αμείλικτη και αδέκαστη καθώς είναι,
εσυνέχισε να καταγράφει στο κοντέρ της, εκκωφαντικές μειοδοσίες.
Δεν θα επιδοθώ σε μακροσκελή ρετροσπεκτίβα,
διότι -αν το έπραττα-
θα έφτανε το άρθρο μου να προσελάμβανε γιγαντιαίες διαστάσεις.
Ενδεικτικώς, λοιπόν,
θα ανατρέξω στα χρόνια αμέσως μετά την Απελευθέρωση
και θα μνημονεύσω δύο κομβικά πρόσωπα
που σηματοδοτούν ποια είναι στ’ αλήθεια η Νεότερη Ελλάδα.
Ιωάννης Καποδίστριας
Ο πρώτος κυβερνήτης τού Νέου Ελληνικού Κράτους.
Τι ήταν ο Καποδίστριας;
Ένας πολιτικός αναμορφωτής,
που οι ιστορικοί συμφωνούν -στην πλειοψηφία τους-
ότι «Αν αυτός ο άνθρωπος δεν είχε δολοφονηθεί, θα είχε αλλάξει την Ελλάδα.».
Ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε από Έλληνες
(συγκεκριμένα, από μέλη τής μανιάτικης οικογένειας Μαυρομιχάλη,
στα μέλη τής οποίας δεν ήταν πολιτικά αρεστός).
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Ο πρώτος ανάμεσα στους πρώτους.
Εξέχων αγωνιστής τής Επανάστασης,
ο οποίος υπέστη και εβίωσε βαθιά στο πετσί του την αγνωμοσύνη.
Ο Κολοκοτρώνης φυλακίσθηκε επανειλημμένα,
λόγω τής εναντίωσής του στον πρώτο βασιλέα τού Νεότερου Ελληνικού Κράτους,
τον Βαυαρό Όθωνα
(καταδικάσθηκε, μάλιστα, εις θάνατον,
αλλά τελικώς τού δόθηκε χάρη και δεν ολοκληρώθηκε η «μαύρη σελίδα»).
Κι άλλα πολλά…
Πάρα πολλά…
Δικτατορίες… Εμφύλιοι… Εξορίες… Θανατονήσια… Πτωχεύσεις…
Και ξανά απ’ την αρχή…
Και ξανά-μανά τα ίδια…
…
Τελικά, γιατί έγινε η Επανάσταση τού ’21;
Γιατί;
Παγώνεις όταν συνειδητοποιείς την Πραγματικότητα.
Η Απάντηση στην ερώτηση «Γιατί έγινε η Επανάσταση τού ’21;» είναι η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.
Σύμφωνοι· θεωρητικώς ισχύει, όπως ισχύει βραχυβίως και σε πρακτικό επίπεδο.
Όμως, έρχεται αμέσως η συνεπαγωγική ψυχρολουσία:
Σήμερα, αισθάνεσθε ελεύθεροι;
Με το χέρι στην καρδιά,
αισθάνεσθε ελεύθεροι σε ετούτην εδώ τη χώρα, σε ετούτο εδώ το κράτος;
Αν απαντήσετε καταφατικά, είστε ή αφελείς ή ψεύτες ή απατεώνες
(ή και τα τρία μαζί).
Πώς γίνεται να υπάρχει έστω και ένας πολίτης,
που να αισθάνεται ελεύθερος σε μία χώρα
όπου η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών ΔΕΝ έχουν εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη;
ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ.
Και δεν γίνεται, διότι η πιο συγγενική έννοια προς την Ελευθερία είναι η Δικαιοσύνη.
Αυτό ακριβώς καταγράφει και ο έξοχος αντιστασιακός στίχος-σύνθημα
«Καμία Ειρήνη χωρίς Δικαιοσύνη».
Η σκληρή και αντιδημοφιλής αλήθεια είναι,
ότι -άμα τη απελευθερώσει της- η Ελλάδα ουδέποτε απεμπλάκη από τον ξένο ζυγό·
απλά,
μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια βρίσκεται διαρκώς υπό κυριαρχικές επιρροές
και αποτελεί προτεκτοράτο για τις (εκάστοτε) «Μεγάλες Δυνάμεις».
Εδώ και μέρες -με κορύφωση, βεβαίως, τη σήμερον-
βλέπω κρεμασμένες τις ελληνικές σημαίες στα μπαλκόνια
και -ανακαλώντας κλασικές σκηνές νεοελληνικής ανθυποκουλτούρας-
κουνάω με σκεπτικισμό το κεφάλι μου.
«Κρεμώντας τη σημαία στο μπαλκόνι και πετώντας τα σκουπίδια στον δρόμο…», μονολογώ.
…
Θα το πω σχηματικά και όχι υποχόνδρια..:
Αν καλούμουν να επιλέξω μία από τις δύο εικόνες,
θα εδιάλεγα αναφανδόν να μην υπάρχουν σκουπίδια στον δρόμο
κι ας μην υπήρχαν σημαίες στα μπαλκόνια.
Η Σημαία είναι Δήλωση.
Η Σημαία είναι Προσωπική και Εθνική Δήλωση.
Όμως, η Καθημερινότητα είναι επίσης μία εκκωφαντική δήλωση,
η οποία -δυστυχώς για την Ελλάδα- καπελώνει τη Σημαία.
Ακριβώς αυτήν την κατάσταση περιγράφει με υποσυνείδητο τρόπο
ο υποτιμητικός και ειρωνικά μεγεθυντικός προσδιορισμός «Ελληναράς».
Ο «Ελληναράς» χρησιμοποιεί τη Σημαία
για να ξεπλένει τη θλιβερή, ασεβή και -εν τέλει- αντεθνική καθημερινότητά του.
Τον βλέπεις με τι ευκολία, με τι απάθεια,
με τι αδιαφορία πετάει το σκουπίδι του στον δρόμο,
τον βλέπεις να καπηλεύεται και να ιδιοποιείται αυθαιρέτως τον Κοινό Δρόμο
και στη συνέχεια αυτός, ο ίδιος άνθρωπος, κραδαίνει τη Σημαία υποδυόμενος τον Έλληνα.
…
Μετά τη «Συμφωνία των Πρεσπών»
(η οποία, ειρήσθω εν παρόδω,
είναι κατά την προσωπική μου άποψη η μεγαλύτερη πολιτική επιτυχία τής Ελλάδας
από εποχής που ο Κωνσταντίνος Καραμανλής επέτυχε την είσοδο τής χώρας μας
στην «Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα»)
είχα εμπνευστεί και γράψει
-αναφερόμενος στους κωμικοτραγικούς ημεδαπούς εθνικιστές
που φορώντας περικεφαλαίες και πανοπλίες διεδήλωναν κατά τής ιστορικής συμφωνίας-
το ακόλουθο απόφθεγμα:
«Οι Σκοπιανοί είναι Επαίτες τής Ιστορίας
και οι (Νεο)Έλληνες είναι Επαίτες τής Γεωγραφίας».
Ο Νεοέλληνας, ο «Ελληναράς»,
ποσώς ενδιαφέρεται για την Ιστορία
και για την υποστήριξή της μέσω απλών καθημερινών πράξεων.
Ο «Ελληναράς» αντιμετωπίζει την Ελλάδα ως το προσωπικό τσιφλίκι του,
ως το οικόπεδό του, ως το ιδιόκτητο μπορντέλο του,
όπου ο ίδιος είναι ο νταβατζής και ό,τι θέλει κάνει.
Οι 9 λωρίδες τής Ελληνικής Σημαίας δεν είναι τυχαίες·
ο αριθμός τους είναι συγκλονιστικά σημειολογικός,
καθώς αντιπροσωπεύει τις συλλαβές τής ηρωϊκής δέσμευσης «Ελευθερία ή Θάνατος».
Μοιάζει με δίλημμα, μοιάζει με δίπολο,
το διαζευκτικό «ή» δίνει την αίσθηση τής διπλής επιλογής,
αλλά -επί τής ουσίας- είναι αδιαπραγμάτευτος μονόδρομος.
Η Ελευθερία είναι Μονόδρομος.
…
200 χρόνια μετά,
η Ελλάδα βιώνει μία «Ελληνόφωνη Τουρκοκρατία».
Όχι, δεν είναι εχθρός μας ο Τούρκος· ο εχθρός βρίσκεται εντός των τειχών.
Οι σύγχρονοι «κοτζαμπάσηδες» λυμαίνονται την Ελλάδα
και γαλουχούν την Κοινωνία να είναι ευεπίφορη στον Οπορτουνισμό,
στη Διαφθορά, στην Αλλοτρίωση, στην Ενδοτικότητα, στον Δωσιλογισμό.
Υπ’ αυτό το κυρίαρχο πλαίσιο,
οι σημαίες στα μπαλκόνια δεν ευωδιάζουν «Ελλάδα» και «Ελευθερία».
Στα μάτια μου, φαντάζουν ως θλιμμένα πανιά,
που τούς αφήρεσαν την ταυτότητα οι ίδιοι οι κάτοχοί τους.
Στα μάτια μου, οι σημαίες που ορθώνονται σήμερα στα μπαλκόνια,
δεν κυματίζουν υπερήφανες στο υψηλότερο σημείο τού ιστού
και δεν δηλώνουν γιορτή·
τουναντίον,
κυματίζουν μεσίστιες
και δηλώνουν το βαθύ πένθος για τη δισαίωνη χαμένη εθνική ευκαιρία
να διατηρηθεί ένα αγαθό που κατακτήθηκε με Θάνατο.
…
25 Μαρτίου.
25 Μαρτίου 2021, 25 Μαρτίου κάθε έτους από το 1821 και εντεύθεν.
Οι δύο στροφές τού Εθνικού Ύμνου ηχούν μέσα μας:
Σε γνωρίζω από την κόψη
τού σπαθιού την τρομερή,
σε γνωρίζω από την όψη
που με βια μετράει τη γη.
Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη,
των Ελλήνων τα Ιερά,
και σαν πρώτα ανδρειωμένη,
χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!
…
Εθνική Εορτή.
Διπλή Εθνική Εορτή.
Κι όμως, κατά βάθος το κλίμα είναι βαρύ·
μία συγκίνηση που δεν προκαλείται από τη Χαρά,
μία συγκίνηση που δεν προκαλείται από τη Συνειδητοποίηση τής Ευτυχίας.
Γιορτή Μελαγχολίας.
Μελαγχολία που καταπίπτει και συνάμα αναβαθμίζεται σε «Θλίψη».
Γιορτή Θλίψης.
Μία αίσθηση γλυκιά και πικρή μαζί.
Γράφοντας ετούτο το πόνημα άκουσα επανειλημμένα τον Εθνικό Ύμνο τής Ελλάδας,
αλλά δεν εμπόρεσα -έστω- να ξεγελαστώ για αυτά που βιώνει η Πατρίδα.
Μέσα μου ξέρω.
Όλοι ξέρουμε· ένοχοι και αθώοι, όλοι ξέρουμε.
Μία αίσθηση γλυκιά και πικρή μαζί.
Μέσα μας γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα·
το γνωρίζουμε,
διότι το έχουν περιγράψει εδώ και χρόνια
οι ανυπέρβλητες «Τρύπες» και ο εμβληματικός Γιάννης Αγγελάκας:
«Βάλε φωτιά σε ό, τι σε καίει, σε ό, τι σου τρώει την ψυχή…
Έξω οι δρόμοι αναπνέουν διψασμένοι, ανοιχτοί…
Είναι η Αγάπη ένα ταξίδι από γιορτή σε γιορτή…
Ζήσε μαζί μου στον αέρα, στη φωτιά, στη βροχή…
Μάς περιμένουν άδειες μέρες, ραγισμένοι ουρανοί…
Είναι η Αγάπη ένα ταξίδι από πληγή σε πληγή…».
Πώς θα φτάσουμε στην Ελευθερία χωρίς Αγάπη, ρε…
Πώς θα φτάσουμε στην Αγάπη χωρίς πληγές, ρε…
Πώς θα ταξιδέψουμε, ρε…
Πώς θα γιορτάσουμε, ρε…
ΠΩΣ;
Γιώργος Μιχάλακας
Αλήτης -αλλά όχι ρουφιάνος- Δημοσιογράφος
