Ο κεντροαριστερός πρώην πρόεδρος Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα επιβλήθηκε μεν, αλλά με πολύ πιο ισχνή διαφορά από ό,τι προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις, στην αναμέτρησή του με τον απερχόμενο πρόεδρο Ζαΐχ Μπολσονάρου στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών που διεξήχθη την Κυριακή στη Βραζιλία. Ο δεύτερος γύρος, την 30ή Οκτωβρίου, αναμένεται αμφίρροπος και τεταμένος.
Ο Λούλα εξασφάλισε το 48,4% των ψήφων, έναντι ενός 43,2% που ψήφισε τον κ. Μπολσονάρου, με το 99,5% των ψήφων καταμετρημένο, σύμφωνα με τα σχεδόν οριστικά αποτελέσματα, μολονότι η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση, αυτή του ινστιτούτου αναφοράς Datafolha που δημοσιοποιήθηκε το Σάββατο, έδινε προβάδισμα 14 μονάδων στον πρώην αρχηγό του κράτους.
«Νικήσαμε τα ψέματα» των δημοσκοπήσεων, πανηγύρισε ο ακροδεξιός πρόεδρος, δηλώνοντας αισιόδοξος για το «δεύτερο ημίχρονο» των προεδρικών εκλογών.
Και στο στρατόπεδο του Λούλα η μεταφορά που χρησιμοποιήθηκε ήταν ποδοσφαιρική: «Πρόκειται απλά για την παράταση. Μπορώ να σας πω ότι θα κερδίσουμε αυτές τις εκλογές», είπε ο κεντροαριστερός πρώην πρόεδρος (2003-2010).
«Ο αγώνας συνεχίζεται ως την τελική νίκη», πρόσθεσε ο άλλοτε συνδικαλιστής, 76 ετών, αφού παραδέχτηκε ότι ήλπιζε να κερδίσει την τρίτη του θητεία στον πρώτο γύρο με εμφανή την απογοήτευση στο πρόσωπό του όταν ανακοινώθηκε το αποτέλεσμα.
«Αβεβαιότητα»
Πρόκειται για «έκπληξη, ο Μπολσονάρου έλαβε περισσότερες ψήφους από ό,τι αναμενόταν, ιδίως στο Σαν Πάουλου και στο Ρίο ντε Ζανέιρο, τις δύο μεγαλύτερες πολιτείες της χώρας», τόνισε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Πάουλου Καλμόν, πολιτολόγος στο πανεπιστήμιο της Μπραζίλιας.
«Στον δεύτερο γύρο, η κούρσα για την προεδρία παραμένει ανοικτή και προαναγγέλλεται πολύ αμφίρροπη. Ο Μπολσονάρου εξακολουθεί να έχει πιθανότητες να επανεκλεγεί», πρόσθεσε.
Οι Βραζιλιάνοι φάνηκαν πολύ λιγότερο από ό,τι προβλεπόταν να έχουν πρόθεση να τιμωρήσουν τον 67χρονο απερχόμενο πρόεδρο για την άρνησή του μπροστά την πανδημία του νέου κορωνοϊού (πάνω 685.000 νεκροί), την οικονομική κρίση στη χώρα όπου πάνω από 30 εκατομμύρια υποφέρουν από την πείνα και τις άλλες κρίσεις που σημάδεψαν ανεξίτηλα όλη τη θητεία του.
Ως την 30ή Οκτωβρίου, ο λαϊκιστής ηγέτης θα έχει την ευκαιρία να ηλεκτρίσει τους οπαδούς του στους δρόμους και να αναζητήσει νέα ορμή.
Το χθεσινό αποτέλεσμα «ενισχύει την αβεβαιότητα», έκρινε ο Μάικλ Σίφτερ του πανεπιστημίου Τζόρτζταουν.
Νίκες του «μπολσοναρισμού»
Εξάλλου, πολυάριθμοι μπολσοναριστές υποψήφιοι, ανάμεσά τους πρώην υπουργοί του, εξελέγησαν στο Κογκρέσο.
Ο πολύ αμφιλεγόμενος Χικάρντου Σάλες, που βάραιναν υποψίες πως ενεχόταν σε κύκλωμα λαθρεμπορίου ξυλείας στον Αμαζόνιο όταν ήταν υπουργός Περιβάλλοντος, εξασφάλισε για παράδειγμα βουλευτική έδρα.
Ο Κλαούντιου Κάστρου, σύμμαχος του αρχηγού του κράτους στο Ρίο ντε Ζανέιρο, επανεξελέγη κυβερνήτης της πολιτείας από τον πρώτο γύρο.
«Είναι ο μπολσοναρισμός αυτός που κέρδισε τον πρώτο γύρο», συνόψισε η Μπρούνα Σάντους του Brazil Institute στο Κέντρο Ουίλσον της Ουάσινγκτον.
Η χώρα οδεύει στον δεύτερο γύρο «σε περιβάλλον εξαιρετικά πολωμένο», στον οποίο οι ψηφοφόροι της γερουσιάστριας Σιμόνι Τέμπετ (κεντροδεξιά, 4% των ψήφων) και του Σίρου Γκόμες (κεντροαριστερά, 4% των ψήφων), ή με άλλα λόγια «σχεδόν οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι», θα είναι αυτοί «που θα κρίνουν ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος», εκτίμησε η ίδια.
Στο στρατόπεδο των υποστηρικτών του Λούλα, η Βιβιάνε Λαουρεάνου ντα Σίλβα, δημόσια λειτουργός, 36 ετών, παραμένει πεπεισμένη: «Η εκστρατεία θα είναι δύσκολη, αλλά ο Λούλα θα κερδίσει στον δεύτερο γύρο».
Στο Σαν Πάουλου ο Ζουζέ Αντόνιο Μπενεντέτου, 63 χρονιών, δεν έκρυβε τον εκνευρισμό του: «η επίδοση του Μπολσονάρου μας εξέπληξε», αναγνώρισε. «Δεν ξέρω τι γίνεται στη Βραζιλία, σχεδόν ο μισός πληθυσμός είναι άρρωστος και μόνο ο Λούλα μπορεί να θεραπεύσει τον λαό μας, να τον εμβολιάσει», έκρινε.
«Δημοκρατική ωριμότητα»
Ο Λούλα συμμετέχει στην έκτη του κούρσα για την προεδρία, 12 χρόνια αφότου εγκατέλειψε την εξουσία με ποσοστό δημοτικότητας στη στρατόσφαιρα (87%).
Αλλά δυσκολεύτηκε να απαλλαχτεί από τη ρετσινιά της διαφθοράς μετά την καταδίκη του στο πλαίσιο του τεράστιου σκανδάλου «Πλύσιμο αυτοκινήτου εξπρές» και τη φυλάκισή του για 18 μήνες προτού οι καταδικαστικές αποφάσεις σε βάρος του να ακυρωθούν ή να παραγραφούν από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Οι Βραζιλιάνοι πήγαν την Κυριακή μαζικά στα εκλογικά τμήματα για να εκλέξουν νέο πρόεδρο, τα μέλη της επόμενης Βουλής, το ένα τρίτο των μελών της Γερουσίας και τους κυβερνήτες των 27 πολιτειών. Οι ουρές ήταν μεγάλες.
Η ψηφοφορία, στην οποία κλήθηκαν να συμμετάσχουν 156 εκατομμύρια πολίτες, εκτυλίχθηκε χωρίς σοβαρά επεισόδια στη μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής. Ο Ζαΐχ Μπολσονάρου έχει απειλήσει επανειλημμένα πως δεν επρόκειτο να αναγνωρίσει το αποτέλεσμα εάν έχανε και εκφράζονταν φόβοι για βίαια επεισόδια.
«Η βραζιλιάνικη κοινωνία επέδειξε μεγάλη δημοκρατική ωριμότητα», έκρινε ο πρόεδρος του Ανώτατου Εκλογοδικείου (TSE) ανακοινώνοντας το αποτέλεσμα.
«Συγχαίρουμε τον βραζιλιάνικο λαό και τους θεσμούς της χώρας για τον επιτυχή πρώτο γύρο των εκλογών», ανέφερε μέσω Twitter ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν, δηλώνοντας «πεπεισμένος» πως «ο δεύτερος γύρος θα διεξαχθεί με το ίδιο ειρηνικό πνεύμα».
Κινητοποιήθηκαν πάνω από 500.000 μέλη των δυνάμεων επιβολής της τάξης για να εγγυηθούν την ασφάλεια του πρώτου γύρου των εκλογών, που παρακολούθησαν δεκάδες ξένοι παρατηρητές.
Λούλα: «Ο αγώνας συνεχίζεται ως την τελική νίκη»
«Ο αγώνας συνεχίζεται ως την τελική νίκη», δήλωσε ο κεντροαριστερός πρώην πρόεδρος Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα, που κατέλαβε την πρώτη θέση στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Βραζιλία, αλλά είναι υποχρεωμένος να αναμετρηθεί στον δεύτερο γύρο με τον ακροδεξιό απερχόμενο πρόεδρο Ζαΐχ Μπολσονάρου, που τον καταδιώκει.
«Θα τις κερδίσουμε αυτές τις εκλογές», διαβεβαίωσε ο ιστορικός ηγέτης του Κόμματος Εργαζόμενων (PT), που έλαβε περί το 48% των ψήφων έναντι 43% του κ. Μπολσονάρου, υποσχόμενος «περισσότερες μετακινήσεις, περισσότερες συγκεντρώσεις» για να συναντηθεί με Βραζιλιάνους καθώς θα διεκδικήσει την τρίτη του θητεία στο κορυφαίο αξίωμα της χώρας την 30ή Οκτωβρίου.
Μπολσονάρου: «Νικήσαμε τα ψέματα» των δημοσκοπήσεων
Ο ακροδεξιός πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου δήλωσε πως «νίκησε τα ψέματα» των δημοσκοπήσεων και εξέφρασε αισιοδοξία ενόψει του δεύτερου γύρου της 30ής Οκτωβρίου στον οποίο θα αντιμετωπίσει τον κεντροαριστερό Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα, το φαβορί.
Το εκλογικό αποτέλεσμα, σύμφωνα με την Guradian, ήταν ένα σημαντικό πλήγμα για τους προοδευτικούς Βραζιλιάνους που ήλπιζαν στη νίκη του Μπολσονάρου, του πρώην αρχηγού του στρατού που έχει επανειλημμένα επιτεθεί στους δημοκρατικούς θεσμούς της χώρας και έχει βανδαλίσει τη διεθνή φήμη της Βραζιλίας. Ο Μπολσονάρο κατηγορείται επίσης ότι προκάλεσε όλεθρο στο περιβάλλον και καταστροφικό λάθος χειρισμό μιας επιδημίας Covid που σκότωσε σχεδόν 700.000 Βραζιλιάνους.
Μιλώντας το βράδυ της Κυριακής, ο Μπολσονάρο είπε: «Καταλαβαίνω ότι δεν λάβαμε πολλές ψήφους λόγω της κατάστασης του βραζιλιάνικου λαού, ο οποίος αισθάνεται αύξηση των τιμών, ειδικά των βασικών προϊόντων. Καταλαβαίνω ότι πολλοί άνθρωποι επιθυμούν την αλλαγή, αλλά κάποιες αλλαγές μπορεί να είναι για το χειρότερο».
«Προσπαθήσαμε να δείξουμε αυτή την άλλη πλευρά στην εκστρατεία, αλλά φαίνεται ότι δεν καταγράφηκε στα πιο σημαντικά στρώματα της κοινωνίας». Ο Μπολσονάρο άφησε να εννοηθεί ότι δεν θα εγκαταλείψει την εξουσία εάν ηττηθεί, εγείροντας ανησυχίες για μια εξέγερση που μοιάζει με του Τραμπ μεταξύ των υποστηρικτών του.
Ο Τιάγκο Αμπάρο, ακαδημαϊκός και αρθρογράφος της εφημερίδας Folha de São Paulo, είπε στη Guardian ότι η δεξιά έδειξε ότι ο Μπολσονάρο και ο Μπολσοναρισμός έχουν ακόμα ισχύ στο βραζιλιάνικο λαό.
«Υπήρχε η αίσθηση μεταξύ των αριστερών ότι ο Λούλα είχε την ευκαιρία να κερδίσει στον πρώτο γύρο… τα αποτελέσματα όμως έδειξαν ότι οι εκλογές χρησίμευσαν ως τρόπος τιμωρίας του Μπολσονάρο για τις καταστροφικές πολιτικές του κατά τη διάρκεια της πανδημίας».
«Αισθάνομαι εξαντλημένος», πρόσθεσε ο Αμπάρο. «Αλλά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι δεν έχουμε χρόνο να ξεκουραστούμε τώρα. Είναι καιρός να βγούμε στους δρόμους… αλλιώς θα έχουμε ένα πολύ σκοτεινό μέλλον ξανά».
«Νομίζω ότι ο Μπολσονάρο έχει τη δυναμική», είπε ο Τόμας Τράουμαν, πολιτικός παρατηρητής με έδρα το Ρίο ντε Τζανέιρο, αν και πίστευε ότι ο Λούλα ήταν ακόμα το φαβορί. «Είναι μια πολύ απογοητευτική βραδιά για την αριστερά» συπλήρωσε.
