Όταν ο εισαγγελέας του Διεθνούς Δικαστηρίου (ΔΠΔ), Fatou Bensouda, επιβεβαίωσε τον περασμένο Δεκέμβριο ότι το Δικαστήριο διαθέτει άφθονα αποδεικτικά στοιχεία για να συνεχίσει έρευνα για εγκλήματα πολέμου στην κατεχόμενη Παλαιστίνη, η ισραηλινή κυβέρνηση απάντησε με τη συνήθη ρητορική, κατηγορώντας τη διεθνή κοινότητα για μεροληψία, και επέμεινε πως είναι δικαίωμα του Ισραήλ να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
Κάτω από τον τυπικό ισραηλινό λόγο, η ισραηλινή κυβέρνηση γνώριζε πολύ καλά ότι μια έρευνα του ΔΠΔ για εγκλήματα πολέμου στην Παλαιστίνη θα μπορούσε να τους κοστίσει πολύ. Έρευνα μάλιστα η οποία θα περιλαμβάνει κατηγορίες. Το ενδεχόμενο οι Ισραηλινοί να κατηγορηθούν για εγκλήματα πολέμου είναι μια άλλη ιστορία, καθώς καθίσταται νομική υποχρέωση των μελών του ΔΠΔ να συλλάβουν τους εγκληματίες και να τους παραδώσουν στο Δικαστήριο.
Το Ισραήλ παρέμεινε δημοσίως συγκροτημένο, ακόμη και μετά τη δήλωση Μπεσούντα, τον περασμένο Απρίλιο. Επεξεργάστηκε την απόφαση του Δεκεμβρίου με νομική έκθεση 60 σελίδων και τίτλο «Κατάσταση στο Κράτος της Παλαιστίνης: Εισαγγελία στις παρατηρήσεις του Amici Curiae, νόμιμοι εκπρόσωποι θυμάτων και Κρατών».
Στην έκθεση, το ICC αντιμετώπισε πολλές από τις ερωτήσεις, τις αμφιβολίες και τις εκθέσεις που υποβλήθηκαν ή τέθηκαν στους τέσσερις μήνες που ακολούθησαν την προηγούμενη απόφασή του. Χώρες όπως η Γερμανία και η Αυστρία, μεταξύ άλλων, είχαν χρησιμοποιήσει τη θέση τους ως amici curiae -«φίλοι του δικαστηρίου»- για να αμφισβητήσουν τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ και το καθεστώς της Παλαιστίνης ως χώρας.
Ο Μπενσούντα επέμεινε: «Ο Εισαγγελέας είναι ικανοποιημένος ότι υπάρχει εύλογη βάση για να ξεκινήσει έρευνα για την κατάσταση στην Παλαιστίνη σύμφωνα με το άρθρο 53 παράγραφο 1 του Καταστατικού της Ρώμης και ότι το πεδίο εφαρμογής της εδαφικής δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου περιέχει τη Δυτική Όχθη, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ και Γάζας («Κατεχόμενη Παλαιστινιακή Επικράτεια»).
Ωστόσο ο Bensouda δεν παρείχε οριστικά χρονοδιαγράμματα για την έρευνα.
Αντ’ αυτού, ζήτησε από το Προδικαστικό Επιμελητήριο του ΔΠΔ «να επιβεβαιώσει το πεδίο εφαρμογής της εδαφικής δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου στην Παλαιστίνη», ένα πρόσθετο βήμα που δύσκολα απαιτείται, επειδή το Κράτος της Παλαιστίνης, που έχει υπογράψει το Καταστατικό της Ρώμης, είναι εκείνο που πραγματικά αναφέρθηκε στην υπόθεση απευθείας από τον εισαγγελέα.
Η έκθεση του Απριλίου ήταν το κάλεσμα αφύπνισης για το Τελ Αβίβ. Μεταξύ της αρχικής απόφασης τον Δεκέμβριο μέχρι την έκδοση της τελευταίας έκθεσης, το Ισραήλ άσκησε πιέσεις σε πολλά μέτωπα, ζητώντας τη βοήθεια των μελών του ΔΠΔ, και στρατολόγησε τον μεγαλύτερο ευεργέτη του, την Ουάσινγκτον -η οποία δεν είναι μέλος του ΔΠΔ-, να εκφοβίσει το Δικαστήριο, ώστε να αντιστρέψει την απόφαση.
Στις 15 Μαΐου, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, προειδοποίησε το ΔΠΔ να μη συνεχίσει την έρευνα, στοχεύοντας ειδικότερα τον Μπενσούντα για την απόφασή του και καλώντας τον να λογοδοτήσει για εγκληματίες πολέμου στην Παλαιστίνη.
Οι ΗΠΑ επέβαλαν πρωτοφανείς κυρώσεις εναντίον του ΔΠΔ στις 11 Ιουνίου, με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να εκδίδει «εκτελεστική εντολή» που επιτρέπει τη δέσμευση περιουσιακών στοιχείων και την απαγόρευση ταξιδιών αξιωματούχων του ΔΠΔ και των οικογενειών τους. Η εντολή επιτρέπει επίσης την τιμωρία άλλων ατόμων ή οργανώσεων που βοηθούν το ICC στην έρευνά του.
Η απόφαση της Ουάσινγκτον να λάβει ποινικά μέτρα εναντίον του ίδιου του Δικαστηρίου που θεσπίστηκε με μοναδικό σκοπό να λογοδοτήσουν οι εγκληματίες πολέμου είναι εξωφρενική και αποτρόπαιη.
Εκθέτει επίσης την υποκρισία της Ουάσιγκτον των ΗΠΑ – χώρας που ισχυρίζεται ότι υπερασπίζεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, προσπαθώντας να αποτρέψει τη νομική ευθύνη από εκείνους που έχουν παραβιάσει τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Στις 15 Ιουλίου, η ισραηλινή εφημερίδα Haaretz έκανε αναφορά σε έναν «μυστικό κατάλογο» που συνέταξε η ισραηλινή κυβέρνηση. Ο κατάλογος περιλαμβάνει «200 με 300 αξιωματούχους», από πολιτικούς έως στρατιωτικούς και αξιωματούχους πληροφοριών, οι οποίοι υπόκεινται σε σύλληψη στο εξωτερικό εάν το ΔΠΔ ξεκινήσει επίσημα την έρευνά του για εγκλήματα πολέμου.
Κάποια από τα ονόματα ανήκουν στην κορυφή της ισραηλινής πολιτικής πυραμίδας, μεταξύ των οποίων αυτά του πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου και του σημερινού συνεργάτη του στην κυβέρνηση συνασπισμού, Μπένι Γκαντς. Ο τεράστιος αριθμός Ισραηλινών αξιωματούχων στη λίστα είναι ενδεικτικός του πεδίου της έρευνας του ΔΠΔ και, κατά κάποιον τρόπο, αποτελεί αυτοκατηγορητήριο, καθώς τα ονόματα περιλαμβάνουν τους πρώην Ισραηλινούς υπουργούς Άμυνας -Moshe Ya’alon, Avigdor Lieberman και Naftali Bennett-, σημερινούς και πρώην αρχηγούς στελεχών του στρατού -Αβίβ Κοτσάβι, Μπέννι Γκάντς και Γκάντι Εϊζενκότ- και σημερινούς και πρώην επικεφαλής εσωτερικής ασφάλειας, όπως το Shin Bet – Nadav Argaman και Yoram Cohen.
Ωστόσο ο κατάλογος είναι πολύ πιο εκτεταμένος, καθώς καλύπτει «άτομα σε πολύ πιο κατώτερες θέσεις, συμπεριλαμβανομένων κατώτερων στρατιωτικών αξιωματικών και, ίσως, ακόμα και αξιωματούχων που εμπλέκονται στην έκδοση διάφορων τύπων αδειών για οικισμούς και φυλάκια εγκατάστασης».
Παρόλο που ολόκληρος ο κόσμος, ειδικά οι Παλαιστίνιοι, οι Άραβες και οι σύμμαχοί τους, εξακολουθεί να περιμένει με ανυπομονησία την τελική απόφαση του Προδικαστικού Επιμελητηρίου, το Ισραήλ θα συνεχίσει τη μυστική εκστρατεία του για εκφοβισμό του ΔΠΔ και οποιασδήποτε άλλης οντότητας που στοχεύει στην αποκάλυψη εγκλημάτων πολέμου του Ισραήλ και στη δίκη των Ισραηλινών εγκληματιών πολέμου.
Σύνταξη Κ. Μπετινάκης
