Του Κώστα Μπετινάκη
Βρισκόμαστε στην ανατολή ενός καινούργιου οικονομικού συστήματος, που σε λίγο καιρό θα διαμορφώσει νέα εποχή στα παγκόσμια οικονομικά χρονικά. Όλοι λίγο πολύ γνωρίζουμε πως τον οικονομικό συνασπισμό BRICS αποτελούν η Βραζιλία, η Ρωσία, η Ινδία, η Κίνα και η Νότια Αφρική.
Εκείνο που οι περισσότεροι αγνοούν είναι πως στις χώρες αυτές κατοικεί περίπου το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού και η παραγωγή τους αποτελεί σχεδόν το ένα τρίτο του παγκόσμιου οικονομικού προϊόντος.
Τα στοιχεία αυτά και μόνο δίνουν τη δυνατότητα στις πέντε αυτές χώρες να είναι ανεξάρτητες από την οικονομία της Δύσης, που βασίζεται στο νομισματικό σύστημα του δολαρίου. Και η πλήρης ανεξαρτητοποίηση από το δολάριο αποτελεί στόχο. Κάτι που σταδιακά προωθείται από τις ηγεσίες της Κίνας και της Ρωσίας, σε θεωρητικό επίπεδο.
Μερικά ιστορικά στοιχεία
Η πρώτη επίσημη σύνοδος των BRICS είχε γίνει τον Ιούνιο του 2009 στη Ρωσία. Τον Απρίλιο του 2013 αποφασίσθηκε και η συμμετοχή της Νότιας Αφρικής στον οικονομικό συνασπισμό.
Νονός για την ονομασία BRICS είναι ο κορυφαίος οικονομολόγος της «Goldman Sachs», Jim O’Neill, όταν το 2001 είχε επισημάνει πως Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα (τότε ακόμη δεν είχε γίνει λόγος για τη Νότια Αφρική) είναι οι ανερχόμενες οικονομίες, που θα παίξουν σημαντικό ρόλο παγκοσμίως στην κατάσταση που θα έχει διαμορφωθεί έως το 2041.
Οι προβλέψεις λίγο καιρό αργότερα μείωσαν την περίοδο αυτή για πριν από το 2035 και στη συνέχεια μειώθηκε και πάλι η περίοδος έως το 2025.
Για να υπάρξει αποτελεσματική εναλλακτική διέξοδος από τη δυτική οικονομική ευρω-δολαροποιημένη πραγματικότητα -το δυτικό νομισματικό σύστημα- απαιτείται ένα νέο πολιτικο-οικονομικό όραμα καθώς και ενοποιημένη οικονομική προσέγγιση ανάπτυξης.
Για την ώρα, τόσο η Ινδία όσο και η Βραζιλία βρίσκονται δεμένες χειροπόδαρα στη Wall Street, την Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ.
Κι αυτό επειδή είχε προηγηθεί το οικονομικό κραχ της Βραζιλίας και της Ινδίας. Το φθινόπωρο του περασμένου χρόνου σημειώθηκε νομισματικό φιάσκο, που στοίχισε για πάρα πολλούς φτωχούς Ινδούς, λόγω της μείωσης της κυκλοφορίας 80% του ινδικού νομίσματος.
Επίσης η Νότια Αφρική και η Βραζιλία έχουν βαρύτατο χρέος σε αμερικανικά δολάρια. Το χρέος της Νότιας Αφρικής ανέρχεται στο 50% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος της (153 δις δολάρια με ΑΕΠ 153 δις δολάρια).
Στην πραγματική οικονομία, ωστόσο, παίζουν ρόλο ποικίλοι απρόβλεπτοι παράγοντες.
Έτσι, η ρωσο-κινεζική συνεργασία, στο χρηματιστήριο της Σανγκάης, και ιδιαίτερα η προώθηση του γουάν στην αγορά του πετρελαίου, δημιουργεί ανησυχία στις δυτικές οικονομίες για το μέλλον του πετροδολαρίου και γενικότερα της ηγεμονίας του αμερικανικού νομίσματος στις παγκόσμιες αγορές.
Υπάρχει και ακόμη ένα στοιχείο. Η δημιουργία της Νέας Αναπτυξιακής Τράπεζας -New Development Bank (NDB), των BRICS με την υπογραφή της σχετικής συνθήκης τον Ιούλιο του 2015, με αποθεματικό 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Καθεμία από τις πέντε χώρες-μέλη να διαθέτουν αντίστοιχα: η Βραζιλία 18 δις δολάρια, η Ρωσία 18 δις δολάρια, η Ινδία 18 δις δολάρια, η Κίνα 41 δις δολάρια και η Νότια Αφρική 5 δις δολάρια.
Η Νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα θα αποτελέσει τον αντίπαλο της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ.
Το πρόβλημα, ωστόσο, παραμένει -για την ώρα- ότι το αρχικό κεφάλαιο είναι σε αμερικανικό νόμισμα.
Πάντως, στην πρόσφατη σύνοδο των BRICS στην Xiamen, οι πέντε συμφώνησαν στην «προώθηση κοινού νομισματικού δεσμού» για τη χρηματοδότηση των χωρών τους. Κάτι παρόμοιο με το ECU πριν από τη δημιουργία του χαρτονομίσματος ευρώ.
Αλλά σε αντίθεση με το ευρώ, που όταν πρωτοδημιουργήθηκε αποτελούσε το τέκνο του δολαρίου, το χρηματοπιστωτικό σύστημα των BRICS αποτελεί εξαρχής ανταγωνιστικό μέσο.
Στη σύνοδο της Xiamen, οι BRICS αποφάσισαν επίσης τη δημιουργία Οικονομικής Συνεργασίας με προτεραιότητα στο εμπόριο τις επενδύσεις και τη βιομηχανία, με παράλληλη προώθηση της Επιστημονικής Έρευνας, την Τεχνολογία, την Πληροφορική και την Επικοινωνία.
Ακόμη στην πρόσφατη σύνοδο του Ανατολικού Οικονομικού Φόρουμ {Eastern Economic Forum (EEF)} στο Βλαδιβοστόκ οι πρόεδροι Πούτιν και Σι ανακοίνωσαν την εδραίωση της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (EUAU) και τη δημιουργία του νέου «δρόμου του Μεταξιού» που θα ονομάζεται «Μία Ζώνη ένας Δρόμος» (OBOR), ή «OBI» δηλαδή «Πρωτοβουλία Μίας Ζώνης».
Με λίγα λόγια, το παγκόσμιο εμπόριο θα γνωρίσει νέα εποχή, μακράν της ηγεμονίας του δολαρίου και η Ουάσινγκτον δεν θα μπορεί πλέον να επιβάλει «οικονομικά αντίποινα».
Η δυτική κυριαρχία στην παγκόσμια οικονομία σε λίγο θα αποτελεί παρελθόν.
