Κείμενο, φωτογραφίες: Νίκος Τσαμάνδουρας
Ένα post στο Facebook και μια απρόσμενη επίσκεψη στη Yamaha – Μωραΐτης έμελλε να σταθούν αφορμές για αυτό το κείμενο που, αν το έγραφε ο Μενέλαος Λουντέμης, ίσως και να είχε τον τίτλο «Ένα MT μετράει τ’ άστρα»…
Ας τα πάρουμε από την αρχή όμως… Βρίσκομαι στο Ηράκλειο της Κρήτης, συνήθως πίσω από μια οθόνη ή ένα τιμόνι. Στην περίπτωση της οθόνης και χαζεύοντας στα κοινωνικά δίκτυα πέφτει το μάτι μου στην εκδήλωση μιας ομάδας ονόματι «Dakarete Adventure Team». Μείξη της λέξης Dakar και «ντακέρνω» ή «ντακάρω» που σημαίνει «ξεκινώ»… Το όνομα της εκδήλωσης; «Κοιτάζοντας τα άστρα», και ο αστροναύτης που ήθελα να γίνω μικρός ξυπνάει. Επρόκειτο για θεματική βόλτα στο Αστεροσκοπείο του Σκίνακα, το οποίο θα ήταν ανοιχτό στο κοινό εκείνο το βράδυ, την περασμένη Κυριακή δηλαδή.
Το θέμα είναι πώς πας σε μοτοβόλτα δίχως μοτοσυκλέτα (Βέβαια, για να είμαι δίκαιος είχα ξανά ανέβει στα εν λόγω κατσάβραχα του Ψηλορείτη σε στιγμές «δόξας» όπως μπορείτε να δείτε εδώ); Τώρα όμως; Και νύχτα; Η κανονική, η «μεγάλη» μου δίτροχη επιλογή ήταν στο συνεργείο και πάνω στην ώρα μαθαίνω για ένα Test Ride της Yamaha. Κύριος, πηγαίνω, παίρνω για βόλτα ένα Tracer 900 και έπειτα με περισσό ίσως θράσος ζητάω και το Tracer 700 για το βράδυ της αστροπαρατήρησης. Να ‘ναι καλά οι άνθρωποι της αντιπροσωπείας, όταν τους είπα πού θέλω να πάω και τι θέλω να κάνω, ευτυχώς δεν με αντιμετώπισαν σαν εξωγήινο. Αντιθέτως, ήρθαν και αυτοί μαζί!
Η καλή νύχτα από το απόγευμα φαίνεται…
Βρισκόμαστε, λοιπόν, κατά τις έξι το απόγευμα με την παρέα που απαρτίζεται από ένα Tracer 900, ένα Tracer 700, ένα ΜΤ-07, ένα T-Max (όλα του 2018 παρακαλώ) αλλά και ένα φιλικό, αειθαλές θα έλεγε κανείς TDM 900 και ξεκινάμε για τη διαδρομή των περίπου 50 χιλιομέτρων μέχρι το αστεροσκοπείο. Η αρχή γρήγορη μέχρι τον δρόμο για τα Ανώγεια και τον Σκίνακα, όπου η συνέχεια ήταν απολαυστικά «στριφτερή».
Σύντομες στάσεις, μπόλικες, μιας και το τοπίο το ίδιο τις επέβαλε και έπειτα υποταγμένοι στα πλαγιάσματα ανηφορίζουμε προς το Αστεροσκοπείο. Εκεί ο δρόμος στένευε και σε συνδυασμό με τον κακό δρόμο (όχι ότι γενικότερα φημιζόμαστε για την άσφαλτό μας εδώ στην Κρήτη, αλλά λέμε τώρα) η συνέχεια έγινε πιο αργή. Βάλτε στη «συνταγή» και την κίνηση από τον κόσμο που ανέβαινε με τις ίδιες διαστημικές ανησυχίες με εμάς, ε, δεν θέλει και πολύ να καταλάβετε πως φτάσαμε στη δύση του ηλίου.
Και έτσι έπρεπε να γίνει, για τη νύχτα ήρθαμε, άλλωστε! Βέβαια, η υγρασία της ατμόσφαιρας δεν επέτρεψε τα φωτογραφικά πειράματα που είχα κατά νου, αλλά οπωσδήποτε η εμπειρία του αστεροσκοπείου και του τηλεσκοπίου μόνο αδιάφορη δεν ήταν. Ακολούθησε ξενάγηση στις εγκαταστάσεις του αστεροσκοπείου και μια ματιά μέσα από το τηλεσκόπιο στους κρατήρες της Σελήνης. Οι ερωτήσεις πολλές, ενώ οι απαντήσεις τους γεννούσαν κι άλλες, έτσι η διάθεση πήγαινε κάπως στο μεταφυσικό, με την ασημαντότητά μας στο σύμπαν να είναι πιο έντονη από ποτέ.
Η επιστροφή κανονικά μας επέβαλε «προσγείωση» στη ρηχή πραγματικότητα μακριά από υπαρξιακούς προβληματισμούς, μιας και η ώρα ήταν ήδη απαγορευτικά περασμένη για κάποιον που είχε πολύ πρωινό ξύπνημα και την επιστροφή της μοτοσυκλέτας της δοκιμής. Οι υπόλοιποι «κουζουλοί» των Dakarete σταμάτησαν για μεταμεσονύκτιο μεζέ στα Ανώγεια, τον οποίο, αν και ζήλεψα, δεν πρόλαβα να τιμήσω. Επιφυλάσσομαι για την επόμενη φορά ωστόσο…
Λίγα λόγια για το Αστεροσκοπείο
Η ιστορία του πάει πίσω, αρκετά πίσω, στο 1984, όταν και ανοίχτηκε ο δρόμος για την κορυφή του βουνού. Έπειτα, το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (τότε Ερευνητικό Κέντρο Κρήτης) και το Ινστιτούτο Max Planck Εξωγήινης Φυσικής της Γερμανίας συμφώνησαν να τοποθετήσουν και να λειτουργήσουν από κοινού ένα τηλεσκόπιο με έμφαση τόσο στη σύγχρονη εκπαίδευση των φοιτητών του Πανεπιστημίου στην Αστρονομία όσο και στην έρευνα εκτεταμένων ουράνιων αντικειμένων, όπως οι κομήτες και τα αέρια νεφελώματα. Εκεί στα 1.750 μέτρα υψόμετρο.
Εγκαίνια με καλεσμένο τον… κομήτη του Halley!
Το τηλεσκόπιο, του οποίου το ευρύ οπτικό πεδίο και η υπερευαίσθητη ηλεκτρονική κάμερα το έκαναν ιδιαίτερα κατάλληλο για την παρατήρηση του κομήτη. Πράγματι, μετά τη διάνοιξη δρόμου μέσα από το βραχώδες βουνό και την κάτω από ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες κατασκευή του πρώτου, πετρόχτιστου Αστεροσκοπείου, εκατοντάδες επώνυμοι και ανώνυμοι πολίτες από όλη την Ελλάδα συνέρρευσαν την άνοιξη του 1986 στον Σκίνακα για να συμμετάσχουν στα εγκαίνια και την παρατήρηση του κομήτη του Halley. Το 1988 ολοκληρώθηκε και η κατασκευή του επίσης πετρόχτιστου ξενώνα που χρησίμευσε αμέσως για να στεγάσει το πρώτο σχολείο παρατηρησιακής αστροφυσικής στην Ελλάδα.
Η συνέχεια θα έφερνε ακόμη ένα κάτοπτρο μεγαλύτερο από το πρώτο των 30 εκατοστών. Τα συνεργαζόμενα ιδρύματα αποφάσισαν την περαιτέρω ανάπτυξη του Αστεροσκοπείου με την εγκατάσταση μεγαλύτερου και πολύ σύγχρονου τηλεσκοπίου τύπου Ritchey Cretien με διάμετρο κατόπτρου 1,3μ. Το νέο τηλεσκόπιο, το οποίο εγκαινιάστηκε το φθινόπωρο του 1995, τοποθετήθηκε σε μεταλλικό κτήριο, ώστε να ελαχιστοποιούνται τοπικά φαινόμενα θερμικών αναταράξεων (τύρβη). Το τηλεσκόπιο των 1,3μ. αποτελεί έναν μεγάλο συλλέκτη φωτός κατασκευασμένο με υψηλές προδιαγραφές ευκρινούς και πιστής απεικόνισης ευρέος οπτικού πεδίου. Οι ιδιότητες αυτές εξασφαλίζουν την άριστη φωτογράφιση και μελέτη εκτεταμένων ουράνιων αντικειμένων, όπως γαλαξιών, σμηνών άστρων και γαλαξιών και αέριων νεφελωμάτων. Για την περαιτέρω βελτίωση της παρατήρησης εκτεταμένων αντικειμένων κατασκευάσθηκε Μειωτής Εστιακής Απόστασης, ο οποίος προσαρμοσμένος στο Τηλεσκόπιο σχεδόν διπλασιάζει το πεδίο παρατήρησης, προσφέροντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα φασματοσκοπίας.
Τέλος, το 2006, σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Tuebingen, εγκαταστάθηκε στον Σκίνακα ένα τρίτο τηλεσκόπιο με το όνομα «Γανυμήδης», με διάμετρο κατόπτρου 0.6 μ., το οποίο λειτουργεί με τηλεχειρισμό μέσω διαδικτύου και διαθέτει μεγάλο οπτικό πεδίο.
Και λίγα λόγια για το Yamaha Tracer 700 που με ανέβασε ως εκεί
Με το μεσαίου κυβισμού τουριστικό MΤ συνυπήρξα μόλις για κάτι παραπάνω από 100 χλμ. Λίγο, που αποδείχθηκε πολύ, όπως και σε άλλες περιπτώσεις. Η πρώτη εντύπωση είναι και η πιο σημαντική λένε, και ειλικρινά ήταν πολύ καλή. Άνετη θέση οδήγησης, χαμηλή σέλα, κρυμμένοι όγκοι και βάρος. Η γραμμικότητα του γκαζιού υποδειγματική σε έναν κινητήρα «ηλεκτρικό» με μια 3η ταχύτητα τόσο ελαστική που με έκανε να απορήσω. Η σπιρτάδα δεν έλειπε και ο ήχος ήταν εξίσου ευχάριστος. Όχι τόσο όσο του 900, αλλά ας μην είμαστε και πλεονέκτες. Στο μπλε χιλιομετροφάγο που οδηγούσα το κοντέρ εύκολα έπιανε μη επιτρεπτές τριψήφιες ενδείξεις, με την επιλογή της 6ης ταχύτητας να μου φαίνεται κάπως μακρινή στο κιβώτιο, αλλά με αυτήν την ευχάριστη χροιά που λέει «παίρνει κι άλλο!..».
Στον αντίποδα, δύο πράγματα με «ενόχλησαν» κάπως. Το ένα είναι το αλεξήνεμο που σίγουρα θα μπορούσε να προσφέρει κάτι παραπάνω όσο αφορά στην κάλυψη από τον αέρα ειδικά στα «πολλά» χιλιόμετρα, ενώ θα μπορούσε να είναι ίσως και λίγο πιο σταθερό (αν και το είχα ρυθμίσει στην υψηλότερη θέση, οπότε οι ταλαντώσεις ήταν αναμενόμενες). Το άλλο αφορά στο ιδιαίτερα παρεμβατικό για τα δικά μου δεδομένα ABS, όπου σας παρακαλώ αν με διαβάζει κανείς εκεί στην Ιβάτα, βάλτε ένα κουμπάκι που να το απενεργοποιεί. Η αλήθεια είναι πως η «μοταρντίζουσα» θέση οδήγησης με προκαλούσε ασυναίσθητα να έχω κάτω το πόδι στα σφιχτά σημεία του γυρισμού από τις στράτες του Ψηλορείτη, προσδοκώντας και μικρομπλοκαρίσματα που δεν ερχόντουσαν. Βέβαια, στο φινάλε μιλάμε απλώς για ένα σύστημα που προάγει μόνο την ασφάλεια του αναβάτη και δεν μπορεί να κριθεί αρνητικά επειδή κάνει τη δουλειά του. Η επίγευση του Tracer 700 ήταν γλυκιά, μιας και στις συνθήκες της πόλης, της εθνικής, του επαρχιακού αλλά και του κακοτράχαλου δρόμου υπήρξε αντάξιο των συνθηκών και ίσως αν είχα και άλλο χρόνο στη σέλα του, να το εκτιμούσα κι άλλο.
Τέλος, να πω ένα ιδιαίτερο ευχαριστώ στη Yamaha-Μωραΐτης που απλώς με εμπιστεύθηκαν και με ακολούθησαν στην όμορφη αυτή βόλτα, αλλά και στους ανθρώπους του Αστεροσκοπείου για τη φιλοξενία και την υπομονή που μας έδειξαν. Περισσότερες πληροφορίες για τον έναστρο ουρανό πάνω από τον Σκίνακα μπορείτε να δείτε εδώ. Αν και αστέρι να πέφτει δεν είδα, θα ευχηθώ απλά «και στην επόμενη με το καλό..»
