Άρθρο του Ιωάννη Θ. Αγγέλογλου, από την εφημερίδα «Η ΣΥΝ(+)είδηση», Ιούλιος 1995

Όταν ξέσπασε ο πόλεμος στην Γιουγκοσλαβία οι τηλεοράσεις όλου του κόσμου είχαν ως συνήθως, πρώτο θέμα στις ειδήσεις τους, τις μάχες στα μέτωπα. Στα γεγονότα αυτά, ιδιαίτερα υψηλής τηλεθέασης, και προκειμένου να έχει ο τηλεθεατής την αίσθηση του τόπου και του χρόνου, προέχει και ενεργοποιείται πάραυτα το πρώτο άρθρο του δημοσιογραφικού «συμβόλου της… Πίστεως», ποιός, πού πότε»: Είθισται, να μιλά ο εκφωνητής μπροστά σ΄ ένα χάρτη της περιοχής και μ΄ αυτό τον τρόπο, αυτομάτως και τεχνηέντως, συγκαλύπτονται τόσο η μονοτονία του μονολόγου του όσο και η έλλειψη ζωντανών ρεπορτάζ με πλάνα από τον πόλεμο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Στις δραματικές ενημερώσεις των δελτίων ειδήσεων, ιδίως στις αρχές, έκανε πολύ συχνά την εμφάνισή του, ο χάρτης ολόκληρης της Ευρώπης, οπότε πολύ γρήγορα, από τους τηλεθεατές όλου του κόσμου εμπεδώθηκαν η τοπογραφική και γεωγραφική αίσθηση της χώρας που Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής εξωθούσαν σε διαμελισμό. Σαράντα πέντε χρόνια κάτω από την ίδια σημαία θανάσιμοι -εχθροί τώρα-, οι πολίτες της, έμελε να βιώσουν έναν εμφύλιο με φριχτές θηριωδίες για τις στοιχειωμένες τους διαφορές και μια επίθεση από την μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη του πλανήτη. Συγχρόνως προσπαθούσαν να προσδιορίσουν τα καινούργια σύνορα τους.

Πολύ σύντομα εκατομμύρια ανθρώπων μπροστά στις οθόνες τους από-κρυστάλλωσαν την γεωγραφική θέση της Σλοβενίας, της Κροατίας, της Βοσνίας της Σερβίας, και πιο Νότια της “Μακεδονίας” που μέσα στο δράμα του πολέμου παρουσιάστηκε κι αυτή όπως και οι άλλες πρώην ομοσπονδίες της Γιουγκοσλαβίας στο ΙΔΙΟ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΣΠΟΤ.

Η διεθνής κοινή γνώμη συνήθως αγνοεί -κατά ένα μεγάλο ποσοστό-, τα ονόματα των επαρχιών των κρατών, όπως λόγου χάρη της Δανίας, της Αγγλίας ή της… Ακτής του Ελεφαντοστούν και είναι φυσικό. Όταν όμως σε οποιαδήποτε επαρχία του κόσμου συμβούν μεγάλες συμφορές, σεισμοί, πλημμύρες, ομαδικά εγκλήματα, γενοκτονίες -γεγονότα υψηλής ακροαματικότητας δηλαδή- και καθώς ο άνθρωπος δείχνει μια άχαρα περίεργη έλξη για την αλλότρια δυστυχία, θα μπορούσαμε πικρά να δεχθούμε ότι παρόμοιες καταστάσεις είναι σημαντικότατα κίνητρα -από διδακτική άποψη-, για την ταχεία εκμάθηση της ιστορίας και της γεωγραφίας στον ταλαίπωρο αυτό πλανήτη.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Οπτικά, λοιπόν, ο καινούργιος γεωπολιτικός χάρτης της πρώην Γιουγκοσλαβίας σκιαγραφήθηκε στη μνήμη του τηλεθεατή, με την “Μακεδονία” στο νότιο άκρο της, να συστήνεται κατ΄ επανάληψη σ΄ όλο τον κόσμο, μ΄ ένα ιστορικά -οπωσδήποτε- και μ΄ ένα γεωγραφικά, -ίσως- κλεψίτυπο όνομα, αποκτημένο με χρησικτησία σαρανταπέντε χρόνων, ξεκινώντας από το όνομα μιας πρώην ομόσπονδης δημοκρατίας (επαρχίας) FYROM ενός κράτους που διαμελίσθηκε και αγωνίζεται να το νομιμοποιηθεί διεθνώς, ως το όνομα μιας νέας κρατικής οντότητας.

Κι όταν στην Θεσσαλονίκη, στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Αυστραλία, άρχισαν τα συλλαλητήρια των Ελλήνων που εναντιώνονταν στην ονομασία του νέου αυτού κρατιδίου, το κεντρικό σύνθημα ήταν πάντα και παντού το ίδιο: «Η Μακεδονία είναι Ελληνική».

Η διεθνής κοινή γνώμη έφριξε.

«Η Ελλάδα διεκδικεί την “Μακεδονία”;», «Κι άλλος πόλεμος κι άλλο αίμα;», «Μα η “Μακεδονία” δεν είναι … “Μακεδονική;”»

Ήταν ακριβώς εκείνη η στιγμή που άρχισε ο αγώνας από την μεριά των Ελλήνων ν΄ αναστρέψουν ένα γεγονός ήδη τετελεσμένο. Εγχείρημα που έμοιαζε με κείνο του λαγού που ξυπνά και βλέπει την χελώνα έτοιμη να τερματίσει. Έπρεπε ν΄ αντιστραφεί κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες μια πολύχρονη συστηματική διαστρέβλωση της ιστορίας με την προχειρότητα και την ενοχή του κατεπείγοντος. Αυτή την εντύπωση επικοινωνιακά έδιναν οι απανταχού σπασμωδικές ενέργειες όχι μόνο των κυβερνήσεων αλλά ολόκληρου του έθνους. Του ένοχου και του υπόλογου.

Ακόμη κι οι καλοπροαίρετοι ξένοι με στοιχειώδεις γνώσεις ιστορίας, σκέφτονταν πως οι Έλληνες προσπαθούν να αποδείξουν το αυτονόητο και επωφελούνται από την αναγκαιότητα που γέννησε την αμφισημία της «Μακεδονικής Ελληνικότητας», για μια ακόμη ευκαιρία μονάχα, με την γνωστή πια αναφορά στο ένδοξο παρελθόν τους.

«Το γεγονός ότι η Ελληνική γλώσσα είχε χαρίσει πενήντα χιλιάδες λέξεις στις γλώσσες του κόσμου, τους κάνει εξαιρετικά υπερήφανους» διάβαζε κανείς.

«Όπως και το όνομα που έδωσε η ελληνική γλώσσα στην Ευρώπη .

«Τώρα τι συμβαίνει;» Και πως μπορεί να εξηγηθεί το ότι η Ελλάδα νοιώθει ανασφάλεια από την ενδεχόμενη γέννηση ενός νεοσύστατου και τόσο μικρού κράτους στα σύνορά της;

Ήταν η συνηθισμένη επωδός στα δημοσιεύματα του Ευρωπαϊκού κυρίως Τύπου.

Κυριάρχησε για άλλη μια φορά κι η συνηθισμένη τάση του προστατευτισμού στον αδύνατο. Το δίκαιο έτσι κι αλλιώς είναι δύσκολη υπόθεση. Το διεθνές δίκαιο, δυσκολότερη.

Η Μακεδονία είναι Ελληνική, αλλά αυτό είναι θέμα εξωτερικής πολιτικής. Ούτε γλωσσολογική ούτε ανθρωπολογική ούτε ιστορική υπόθεση. Τι νόημα είχε μετά από δυόμισι χιλιάδες χρόνια, μετά την Αυτοκρατορία του Βυζαντίου και μετά από τετρακόσια χρόνια, μη υπάρξεως Ελληνικού κράτους, να επιμένουν οι Έλληνες να θεωρούνται Πελασγοί, Δωριείς, Αχαιοί, Ίωνες…

Από αυτή τη σκοπιά η Μακεδονία είναι Ελληνική, τα δωρικά φύλλα, ήταν ελληνικά φύλλα. Κι αυτό είναι αυτονόητο. Τι όμως επιδιώκει η Ελλάδα λέγοντας ότι η Μακεδονία είναι Ελληνική; Οδηγούνταν αναγκαστικά σε συμπέρασμα οι αναλυτές. Άλλωστε πρώτος ο φιλόσοφος τους, ο Αριστοτέλης, είχε πει ότι όποιος προσπαθεί ν΄ αποδείξει το αυταπόδεικτο και το προφανές, είναι τουλάχιστον αφελής…»
Πώς άραγε είχαν πει στην γλώσσα τους η κάθε μία απ΄ τις Ομόσπονδες Δημοκρατίες της Γιουγκοσλαβίας την διάλυση της; Οι Σέρβοι μάλλον συρρικνώθηκαν. Η Σλοβένοι, μάλλον απεξαρτήθηκαν. Οι Κροάτες μάλλον αυτονομήθηκαν. Οι Κοσοβάροι, όχι ακόμη. Οι Μαυροβιούνιοι δεν αποσχίσθηκαν. Οι «Βόσνιοι; «Οι Μακεντόνσκι;» Πώς το έλεγαν στην γλώσσα τους άρα γε αυτό που συνέβη στην Ομόσπονδη Δημοκρατία τους και τι είχαν επιδιώξει;.

Κανείς απ΄ τους πολιτικούς μας δεν μπήκε στον κόπο να λάβει υπ΄ όψη του και ν αναλύσει τη λογική αυτή, των ξένων. Ίσως αν το έπρατταν, η κοινή γνώμη δεν θα ήταν τόσο εχθρική. Μήπως αντί να επικεντρωθεί στην Ελληνικότητα της Μακεδονίας, η προσπάθεια για το όνομα του νεοσύστατου κράτους, έπρεπε αντίθετα να προσβληθεί η Μακεδονικότητα των «Σκοπίων»; Και πόσο εύκολο ήταν αυτό δεδομένου ότι μεταπολεμικά δεν είχε γίνει καν, για το διεθνές όνομα της Ελλάδος. Όλες οι γλώσσες του κόσμου χρησιμοποιούν το μόρφημα “Γκρικ” και «Γκρις» και οι Έλληνες είναι οι μόνοι που αυτοαποκαλούνται Έλληνες και η χώρα τους Ελλάς κι Ελλάδα… Κανείς δεν μπήκε στον κόπο να παρατηρήσει πως η Αγγλία παραιτήθηκε από το όνομα Βρετανία, όταν η Βρετάνη βρέθηκε σε γαλλικό έδαφος…

Θα αρκούσε ίσως να ειπωθεί ότι “ΤΟ ΟΝΟΜΑ, «THE NAME, MACEDONIA ΙS GREEK »
ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ και δεν είναι δυνατόν να νομιμοποιηθεί η κλοπή του σε επίπεδο κράτους…» Μπορεί να φανταστεί κανείς, ότι τουλάχιστον η παρεξήγηση κι η προκατάληψη που επέφερε, θα λυνόταν ευθύς εξ αρχής.

Αντίθετα αναλώθηκε τεράστια ποσότητα φαιάς ουσίας, γράφτηκαν δισεκατομμύρια σελίδων εκατομμύρια λόγων, ξεχύθηκε ασυγκράτητος δυναμισμός για ν΄ ανασυρθούν απ΄ τα βάθη των αιώνων επιχειρήματα και όλα αυτά σε βαθμό που δε υπήρξε προηγούμενος στην ιστορία της Ελλάδος. Το μόνο κέρδος ήταν από την … «διδακτική σκοπιά».

Γιατί έμοιαζε η Ελλάδα σαν τη μάνα που χάνει το παιδί της και τρέχει μ΄ απόγνωση στο ληξιαρχείο για πιστοποιητικό γεννήσεως 2.5 χιλιάδων χρόνων πριν. ΄Eκρυβε το κεφάλι της στην άμμο ξορκίζοντας το όνομα με μια αμήχανη αμφιθυμία φόβου και θυμού. Σαρανταπέντε χρόνια πριν τραυματισμένη θανάσιμα, καθημαγμένη, απ΄ τον εμφύλιο πόλεμό της, κατεστραμμένη οικονομικά και κάτω από κηδεμονία, ξεκίνησε την ανοικοδόμησή της με οράματα εξαδάκτυλων βασιλιάδων και επανάκτησης της Πόλης. Οράματα που ξεθώριασαν υπέρ του αγώνα για την Ένταξη στην Ενωμένη Ευρώπη, που χρύσιζε με τα υπέρ και τα κατά του. Πολλοί δικαίως πιστεύουν ότι το παιχνίδι του ονόματός του γειτονικού, ομόσπονδου ή ανεξάρτητου κρατιδίου, τελεσφόρησε ήδη τότε, εξ΄ αιτίας της αδράνειας και της ολιγωρίας των Ελληνικών Κυβερνήσεων της δεκαετίας του 50. Σ΄ αυτό συνηγορεί ότι σήμερα ήδη έχουμε δυο γενιές πρώην γιουγκοσλάβων που ήδη από τη γέννησή τους αυτοαποκαλούνται Μακεδόνες. Και τα οράματα… Κρύβουν πάντα έναν τρομερό δυναμισμό συνοχής και αγωνιστικότητας για τους λαούς. Πολύ συχνά είναι γενεσιουργοί λόγοι για την δημιουργία -και μετά από πολλές γενιές- και κρατών ακόμη. Και φρόντισε η Ελλάδα να κάνει γνωστά σ΄ όλο τον κόσμο τα οράματα… των γειτόνων της με το θόρυβο που ήγειρε η «παρεξήγηση».

Με το κεντρικό της σύνθημα. Θα μπορούσε να είχε να φροντίσει ή να φρόντιζε συνετά για κάτι πιο πρακτικό που δεν ήταν άλλο από την… «απομακεδονοποίηση» της πρώην δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας.

Έτσι πέρασε ο καιρός. Και δεν καρποφόρησε το δένδρο της Ελληνικότητας. Αντίθετα, δεν υπήρξε αρχηγός κράτους -ακόμη και οι φιλικά διακείμενοι- που ν΄ αποκάλεσε ποτέ το κράτος των Σκοπίων με άλλο όνομα, εκτός από το «Μακεδονία». Κι οι γείτονες -κάθε χώρα έχει τις εξτρεμιστικές της σκιές-, σαν νομιμοποιημένοι πια πλαστογράφοι και κλέφτες που κανείς δεν μπόρεσε ή δεν θέλησε ν΄ αποδείξει την ενοχή τους, άρχισαν να εμφανίζουν σιγά σιγά τα κλοπιμαία τους. Νομίσματα με τον Λευκό Πύργο, σημαία και σφραγίδες με σύμβολα του Ελληνισμού, χάρτες αλυτρωτικού επεκτατισμού και ό,τι βάλει ο νους του ανθρώπου…

Συνέφερε στην υπόθεσή τους να επικαλείται η Ελλάδα, ένα κίνδυνο που έμοιαζε υπερβολικός και αβάσιμος και κατά συνέπεια, ύποπτος. Ήταν η κεντρική διαφημιστική τους στρατηγική, γιατί όπου έφθανε η προσπάθεια για την ερμηνεία των Ελληνικών θέσεων, συμπορεύονταν κι αναπτύσσονταν αυτόματα, η αντιδικία των «Μακεδόνων» σαν επιδημικός ιός που πολλαπλασιάζεται χρησιμοποιώντας τα κύτταρα του ξενιστή του. Στο τέλος όλοι μιλούσαν για την «Μακεδονία» εννοώντας τα Σκόπια και ίσως θα το κάνουν για πάντα.

Προχθές στο συλλαλητήριο που έγινε στην Αθήνα πήραν μέρος ενάμιση εκατομμύριο Ελληνες οι περισσότεροι από τις μακρινές επαρχίες της Ελλάδος. Από τη Μακεδονία αλλά και τη Θράκη κυρίως. Εκείνο που συγκλόνιζε όμως ήταν ένα!… Το σύνθημα:….

«ΣΗΜΕΡΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ»

ΔΗΜΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΕΩΣ
Στο οριακό σημείο του Ελληνισμού των Βαλκανίων, την Αλεξανδρούπολη ξετυλίγεται η αγωνία και η ταύτιση με τη Μακεδονία που κινδυνεύει. Δεν κινδυνεύει όμως αυτή, κινδυνεύει η Θράκη και πρώτα απ΄ όλα απ ΄ την ερήμωση και την θλιβερή υποβάθμιση στην οποία είναι καταδικασμένη εδώ κα πολλά χρόνια… Αλλά και τα συλλαλητήρια στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα αποδείχτηκαν ατελέσφορα. Οι αρχαίοι δεν συγκέντρωναν ποτέ το στρατό τους στις πόλεις που κινδύνευαν, παρά μακριά απ΄ αυτές, στις Θερμοπύλες ας πούμε. Ίσως αυτή η πρακτική εκτός από στρατηγική είχε και συμβολική σημασία..

Κι αν τα σημεία και τα σύμβολα κρύβουν πράγματι κάποια αόρατη δύναμη, τότε οι οιωνοί είναι κακοί.

Γιατί περνώντας από τον Δήμο Χαλανδρίου για την Αγία Παρασκευή βλέπει κανείς μια οδό, την οδό «Ανατολής» να έχει μετονομαστεί σε οδό «Μακεδονίας». Σ΄ όλο το δρόμο παραμένουν οι ταμπέλες Ανατολής συγχρόνως με τις καινούργιες, που έγραφαν Μακεδονία. Μέχρι να μαθευτεί η αλλαγή.
Μακεδονία και Ανατολή λοιπόν, στον ίδιο δρόμο, καθώς καταργείται η δεύτερη που θα μπορούσε να συμβολίζει το οριακό σημείο των συνόρων και που αντιπροσωπεύεται στο χάρτη από τη Θράκη.

Τώρα την Ανατολή αντιπροσωπεύει η Ανατολική Μακεδονία.

Εμπρός λοιπόν όσο είναι νωρίς, για το σύνθημα …. «η Θράκη είναι Ελληνική»
Γιατί το ανατολικότερο σημείο της Ελλάδος είναι αυτή.
Κι ας έχουν όλοι εστραμμένο το βλέμμα στην… «Ελληνικότητα» της Μακεδονίας.

σχόλια αναγνωστών
oδηγός χρήσης