Ένα σημαντικό και οπτικό μάθημα που πήραμε από την πανδημία είναι ότι η τεχνολογία είναι καταπληκτική. Βελτιώνει την ποιότητα της ζωής μας, μας εφοδιάζει με καινούργια υλικά επικοινωνίας, φαρμάκων και εμβολίων. Αυξάνει την ποιότητα ζωής και την παραγωγικότητα. Η ζωή γίνεται περισσότερο άνετη. Ταυτόχρονα, οι δημοφιλέστερες τεχνολογικές καινοτομίες-κατά την πλειοψηφία τους-διαμορφώνονται από οικονομικούς παράγοντες περισσότερο παρά από πολιτικούς. Ακόμη και ανάμεσα στις κοινωνικές καινοτομίες ,οι τεχνικές για την εκμετάλλευση της απληστίας, έχουν, με πολλούς τρόπους, αποδειχτεί ότι είναι περισσότερο θέμα επιβολής και υποχρεωτικότητας παρά αγάπης για το γείτονα. Αυτό έχει σώσει πολλές ζωές: οι άνθρωποι στις χώρες- μετά Σοβιετικής ένωσης – άρχισαν να χρησιμοποιούν τα παιδικά καθίσματα στα αυτοκίνητα με σκοπό την αποφυγή προστίμων.

Σε κάθε περίπτωση, ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις εταιρείες και στις μεγάλες επιχειρήσεις, ο συναγωνισμός ανάμεσα στα κράτη γύρω από το θέμα της ευφυΐας /πληροφορίας/νοημοσύνης και της τεχνολογίας έχουν διαφορετικές όψεις. Σε εθνικό επίπεδο, η ομάδα των εξυπνότερων μυαλών αριθμεί ακόμη πολύ λίγα μέλη, όμως περισσότερο δημοκρατικά, συγκριτικά με τις στρατιωτικές ομάδες. Αν μία πλευρά βιαστεί να γίνει πιο σημαντική, δεν υπάρχει εναλλακτική λύση πέραν του να αναπτύξει τεχνολογίες και πατέντες, με έμφαση σε συγκεκριμένη ειδίκευση, ή –αμέσως- να διεκδικήσει να γίνει υπερδύναμη. Κάτι τέτοιο μοιάζει με τεχνολογικό ναπάλμ.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Το πιο απλό και, με πολλούς τρόπους-φυσικά-επιφανειακό κριτήριο είναι οι πατέντες. Περίπου τα 2/3 των αιτήσεων προέρχονται από Ασιατικά γραφεία πατεντών. Τα δύο εκατομμύρια εκ των 3.2 εκατομμυρίων αιτήσεων για πατέντες έρχονται από την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εξ αυτών το 85% συγκεντρώνεται από τα πέντε μεγαλύτερα γραφεία πατεντών. Οι δέκα πιο κορυφαίες χώρες αντιστοιχούν σε ποσοστό μεγαλύτερο από το 90% . Οι τοπικοί ηγέτες είναι επίσης ενεργοί, όπως το Ιράν, η Βραζιλία, η Τουρκία ή η  Ταϋλάνδη, και είναι περισσότερο δραστήριοι από τους γείτονές τους. Η διαδικασία είναι λογική και αρκετά γραμμική. Η Γερμανία είναι ηγέτης σχετικά με τις πατέντες για τη μεταφορά, και η Ασία είναι ηγέτης στο κομμάτι των ηλεκτρονικών. Η Νότια Κορέα είναι εξαιρετική – παγκόσμιος ηγέτης στον αριθμό αιτήσεων για πατέντες ανά μονάδα του ΑΕΠ.

Παρόλα αυτά αν κοιτάξουμε μέσα από το πρίσμα της παγκόσμιας πολιτικής και των διεθνών σχέσεων ,τα συμπεράσματα δεν είναι καθόλου γραμμικά .Η Γαλλική εταιρία L`Oreal είναι η πρώτη παγκοσμίως αναφορικά με των αριθμό αιτήσεων εμπορικού σήματος. Όμως, αυτό δε σημαίνει καθόλου ότι οι μεγάλες δυνάμεις θα πρέπει τώρα να αναλάβουν την ανάπτυξη και το μάρκετινγκ του «κυρίαρχου» μάσκαρα.

Αυτό που έχει μεγάλο ενδιαφέρον είναι ότι ούτε μία φυσική επιστημονική τεχνολογία, όπως αυτή, κατά τη διάρκεια του τελευταίου μισού αιώνα δεν έχει καταφέρει να αλλάξει -θεμελιωδώς – την ισορροπία της δύναμης σχετικά με τις σχέσεις των χωρών. Ούτε έχει αλλάξει ριζοσπαστικά κάποιας χώρας την επιρροή –ευθέως- στη διεθνή αρένα. 

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Οι εταιρίες IT εισήλθαν στις αγορές ολόκληρου του κόσμου και ξεκίνησαν να πουλάνε τα αγαθά τους και τις υπηρεσίες τους. Το Internet δε δημιούργησε ένα αποτέλεσμα «wow» για την παγκόσμια πολιτική (για τις πολιτικές τεχνολογίες σαφώς και ναι). Για τον κόσμο της διαφήμισης, της διασκέδασης και της εκπαίδευσης –φυσικά. Σχετικά με την άνεση στη ζωή – σαφέστατα. Έχει αυξήσει ακόμη και τη ματαιοδοξία. Όμως δεν άλλαξε πολλά στον τομέα της παγκόσμιας πολιτικής.

Όμως η τεχνολογία μπορεί να τα καταφέρει: έχει αλλάξει – θεμελιωδώς- και εξακολουθεί να αλλάζει τα πυρηνικά όπλα – μία πολιτική τεχνολογία άμεσου αντίκτυπου. Υπάρχουν άλλες θανατηφόρες τεχνολογίες; Υπάρχουν εντελώς συγκρίσιμες. Αλλά είναι τα πυρηνικά όπλα τα οποία αποτέλεσαν τη βάση για αυτό το καινούργιο ηθικό σύστημα συντονισμού δύναμης. Φυσικά, αυτό βόλεψε τους ισχυρούς .Ίσως ,τα όπλα κυβερνοχώρου δημιουργήσουν ένα τέτοιο νέο πλαίσιο. Όμως, προς το παρόν, οι ηθικοί τους περιορισμοί είναι ασαφείς.

Ευφυΐα, τεχνολογία και ηθική

Ασφαλώς, υπάρχει συσχετισμός μεταξύ τεχνολογίας και πολιτικής – τεχνολογίας και κράτους. Παρόλα αυτά η τεχνολογία η οποία δεν αλλάζει τα ηθικά πρότυπα ,στην πραγματικότητα, δεν αποτελεί πρόβλημα, πρόκληση ή ευκαιρία για το κράτος σαν παράγοντα ή, αντιστοίχως, για την παγκόσμια πολιτική.

Οι ηθικά ουδέτερες τεχνολογίες μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συναγωνισμού και τεράστιου εισοδήματος, αλλά το κράτος ως παράγοντας ενεργοποιείται ακριβώς στο στάδιο της κινητής ηθικής. Το πιο προφανές επίτευγμα είναι τα όπλα μαζικής καταστροφής.

Όμως μπορεί να οριστεί αυτή η ουδετερότητα; Πολλές τεχνολογίες ξυπνούν πολύ έντονα συναισθήματα, όμως για να αξιολογήσουμε την επίδρασή τους, είναι πολύ σημαντικό για τα κράτη να διαχωρίσουμε τι είναι ανήθικο ή ασυνήθιστο. Το ένα δεν ισούται καθόλου με το άλλο.

Σήμερα αυτά είναι τα μαχητικά ρομπότ και τα drones. Επειδή η χρήση τους εγείρει ερωτήματα σχετικά με την ανταπόκριση: είναι ηθικό να σκοτώνουμε τον εχθρό για να καταστρέψουμε ένα οπλοστάσιο από drones; Οι ηθικολόγοι προτάσσουν επιχειρήματα αναφορικά με τη γενετική αλλαγή των παιδιών του μέλλοντος -παιδιά κατόπιν παραγγελίας. Όμως ποιο είναι το κακό αν τα παιδιά δεν αρρωστήσουν ποτέ από κάποιο είδος τρομερής ασθένειας; Υπάρχουν πολλοί φόβοι που σχετίζονται με τις ανθρωπόμορφες μηχανές. Αλλά, μία οικιακή βοηθός με απαλή γλυκιά φωνή -η Alexa στις Ηνωμένες Πολιτείες ή η Alyssa στη Ρωσία – δε δημιουργεί τέτοιες κρίσεις πανικού. Είναι απλά άλλο ένα ολοκαίνουργιο προϊόν. Θα μπορεί η μηχανή να αστειευτεί ή να πει ψέματα; Ίσως είναι τρομακτικό, ή ίσως και όχι. Οι διαφημιστικές καμπάνιες που δημιουργούνται από ανθρώπους και που μονίμως μας λένε ψέματα; Αν οι μηχανές κάνουν το ίδιο, θα πρέπει αυτό να πυροδοτήσει φόβο και πανικό;

Εν κατακλείδι, ας μείνουμε στην τεχνολογία των ψηφιακών πλατφορμών, όπου τα θέματα ηθικής της ελεύθερης βούλησης και του αλγοριθμικού προκαθορισμού συγκλίνουν. Βλέπουμε μία αυτούσια μάχη ή συμβίωση/συνύπαρξη των τριών μερών της νοημοσύνης: η φυσική νοημοσύνη του χρήστη, η εκπαιδευμένη νοημοσύνη του κατασκευαστή και η τεχνητή νοημοσύνη.

Οι αλγόριθμοι οι οποίοι καθοδηγούν την επιλογή και τη συμπεριφορά δεν είναι καινοτομία. Πέραν των κρατών, η θρησκεία έχει κάνει επίσης εξαιρετική δουλειά με αυτό σε συγκεκριμένο στάδιο. Τα μοναστήρια παρείχαν ελεύθερη βούληση και υποστήριζαν φούσκες πληροφοριών πιο ισχυρές από τη Google. Υπάρχουν πολύ λιγότερες διαφορές στο σχεδιασμό μεταξύ της προθυμίας κάποιου να μοιραστεί πληροφορίες για τον ίδιο σήμερα και να προβεί σε εξομολόγηση πεντακόσια χρόνια πριν από ότι πιθανότατα κάποιος να νομίζει. Η ψηφιακή εξομολόγηση έχει διαφορετικό σκοπό: την άνεση, όχι την εσωτερική λύτρωση.

Οι υπέρ-επιχειρήσεις ενδιαφέρονται για τα κέρδη τους και τις τιμές των μετοχών τους. Η ηθική αποτελεί θέμα ενδιαφέροντος μόνο στο βαθμό που είναι απαραίτητη για την διατήρηση και αύξηση των κερδών και την αύξηση της τιμής της μετοχής. Αναφορικά με τη λογική της εξουσίας/δύναμης, οι πολιτικές σχέσεις ανάμεσα στα κράτη και στο εσωτερικό αυτών, έχουν αλλάξει πολύ λιγότερο από ότι στα όργανα.

Συνεπώς, η νοημοσύνη, όχι η τεχνητή, αλλά η φυσική και κατόπιν εκπαίδευσης, θα έχει εξαιρετικά μεγάλη ζήτηση από τις χώρες σε θέματα εξισορρόπησης τεχνολογίας και ηθικής, και στη θέσπιση κανόνων.

Οποιοσδήποτε είναι ο πρώτος που θα προκαλέσει τα ηθικά όρια με τη βοήθεια του πνεύματος και της τεχνολογίας, και έπειτα τα περιφράξει, όπως έγινε και στην περίπτωση των πυρηνικών όπλων, θα έχει μία πιθανότητα να επιτύχει σε θεμελιώδεις νέες τεχνολογίες οι οποίες θα αλλάξουν τον τρόπο ζωής μας και τις πολιτικές ευθυγραμμίσεις. Με άλλα λόγια, το ερώτημα δεν είναι καν το ποιος θα δημιουργήσει τεχνολογίες – θα είναι οι χώρες, επιχειρήσεις, ή δίκτυα επιστημόνων και ενθουσιωδών φιλόδοξων πολιτών. Είναι σημαντικό ποιος θα αποτελέσει το μοναστήρι που θα καθορίσει την τεχνολογική αίρεση και το δόγμα. Αυτό είναι το πιο σημαντικό στρατηγικό σημείο στην εφαρμογή νοημοσύνης στο κοντινό μέλλον, κατά την άποψή μου.

σχόλια αναγνωστών
oδηγός χρήσης