Κύριε Υπουργέ της Υγείας,
Σας απευθύνω αυτήν την επιστολή, ως Έλληνας πολίτης, ουδενός δούλος ουδ’ υπήκοος, Γιατρός του ΕΣΥ επί 25 έτη (1985-2010).
Σας θεωρώ έντιμο άνθρωπο και πολιτικό. Δεν βασίζω τη γνώμη μου για τους ανθρώπους στις ιδεολογικές διαφορές που έχω μαζί τους, αλλά στις πράξεις τους και στον λόγο που εκφέρουν.
«Φταίνε τα τραγούδια του,
φταίει κι ο Λυράρης…»
Η παροχή φροντίδας υγείας και αυτή καθαυτή η υγεία των πολιτών σε αυτό το σύστημα της Νεοφιλελεύθερης Οικονομικής Ιδεολογίας κακοπαθαίνει, ασφυκτιά, εξευτελίζεται, και όσο δεν αλλάζει η αντίληψη των πραγμάτων, όλες οι προσπάθειες για μεταρρυθμίσεις στην υγεία θα είναι των «συφοριασμένων σαν των Τρώων» του Καβάφη.
Η τρέχουσα αντίληψη για την υγεία έχει εξισώσει την ιατρική περίθαλψη με την υγεία. Μια εξίσωση δομικά εσφαλμένη, αλλά συμφέρουσα στη νέα ιδεολογία του μεταπρατισμού και των οικονομικών συμφερόντων.
Η ιατρική, στις μέρες μας. κατέστη μέρος, και μάλιστα ουσιαστικό, της Νεοφιλελεύθερης Οικονομικής Ιδεολογίας. Η ιατρική βιομηχανία είναι από τις πιο κερδοφόρες βιομηχανίες τους κόσμου.
Τα σύγχρονα νοσήματα, παχυσαρκία, ψυχικές διαταραχές, καρκίνος, στεφανιαία νόσος που μαστίζουν την ανθρωπότητα, σχετίζονται άμεσα με τον τρόπο ζωής, τον οποίο διαφημίζει και επιβάλλει η νέα Οικονομική Ιδεολογία.
Δεν είναι νοσήματα φθοράς, με την έννοια του γήρατος του οργανισμού, αλλά ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ, της ανθρώπινης φύσης και φθοράς του φυσικού περιβάλλοντος.
Xιλιάδες χρόνια πριν, έχει τεθεί το θέμα της επίδρασης του τρόπου ζωής στην υγεία, από τον Ιπποκράτη:
«ό,τι τε έστιν άνθρωπος προς τα εσθιόμενα και τα πινόμενα και ό,τι προς τα άλλα επιτηδεύματα, και ό,τι αφ’ εκάστου εκάστω συμβήσεται: ό,τι είναι ο άνθρωπος στη σχέση του με ό,τι τρώει και πίνει, στη σχέση του με όλες γενικά τις συνήθειες του, και ό,τι επίδραση ασκεί το κάθε τι στο κάθε συγκεκριμένο άτομο».
Αυτήν την Ιπποκρατική θέση επιβεβαιώνουν οι σύγχρονες επιδημιολογικές μελέτες, που φέρνουν στο φως ολοένα και περισσότερες ενδείξεις, ότι οι συχνότερες χρόνιες παθήσεις που ταλανίζουν τον σύγχρονο άνθρωπο (καρδιαγγειακά νοσήματα, εγκεφαλικά επεισόδια, πολλές μορφές καρκίνου) εκπηγάζουν από τον τρόπο ζωής και το περιβάλλον, το οποίο έχει δημιουργήσει ο σύγχρονος άνθρωπος.
Το ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΓΕΙ ΤΗ ΝΟΣΟ, αλλά και την εκμεταλλεύεται κερδοσκοπικά και κερδοφόρα, ως βιομηχανία ιατρική και άλλη.
Είναι φανερό ότι μέσα σε αυτό το κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο ευρίσκονται και οι γιατροί και η υγεία και η φροντίδα υγείας.
Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΔΕΝ ΑΣΚΕΙΤΑΙ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΕΝΟ.
Είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την κοινωνία, αλλά και την κρατούσα ιδεολογία, που καθορίζει την κοινωνία και διαμορφώνεται από τις πολιτικές δυνάμεις,.
Ο γιατρός έχει καταντήσει στις μέρες μας υποχείριο της τεχνολογίας, μηχανή επιδιόρθωσης ανθρωπίνων οργάνων και απανθρωποποίησης του ανθρώπου.
Η σύγχρονη ιατρική φαίνεται να έχει ξεστρατίσει. Τεχνολογικός τεινεσμός, (συνεχής έπειξη προς αφόδευση), αντί ανθρωπιά και επιστημονική επάρκεια.
Η σύγχρονη υψηλής τεχνολογίας ιατρική καλπάζει. Και όλοι, γιατροί, άρρωστοι, πολιτεία και κοινωνία τρέχουν, ξέπνοοι ξοπίσω της, εκστασιασμένοι από τα θαύματά της.
Αντικατάσταση σχεδόν κάθε χαλασμένου ανθρωπίνου οργάνου, μεταμοσχεύσεις ζωτικών οργάνων (καρδιά, πνεύμονες, νεφροί, ήπαρ),
Γονιδιακή μηχανική, για την διάγνωση και θεραπεία γενετικά προσδιορισμένων νοσημάτων.
Παράταση της ζωής, με μηχανικά και φαρμακευτικά μέσα, που πολλές φορές είναι συνώνυμη με την παράταση της αγωνίας του θανάτου.
Δεν μένει καιρός, σε αυτόν το αγώνα δρόμου που μας οδηγεί η σύγχρονη ιατρική τεχνολογία, να αναλογισθούμε:
Τι θέλουμε; Πού βρισκόμαστε; Πού πάμε;
Δεν μένει καιρός να αναλογισθούμε τα ηθικά διλήμματα που προκύπτουν, ούτε τις συνέπειες που μπορεί να έχει η άκριτη εφαρμογή της υψηλής ιατρικής τεχνολογίας στην κλινική πράξη, αλλά και στους αρρώστους και στην ανθρώπινη υπόστασή μας.
Οι αξίες της καλής ανθρώπινης κλινικής ιατρικής έχουν σχεδόν χαθεί, στην προσπάθεια να εκμεταλλευθούμε και να αξιοποιήσουμε τις δυνατότητες της σύγχρονης «θαυματουργής» και πανάκριβής ιατρικής τεχνολογίας.
Καθώς η φροντίδα υγείας, ολοένα και περισσότερο, θα πωλείται και θα αγοράζετε στην ελεύθερη, ασύδοτη αγορά (προφανώς και αναγκαστικά με τους κανόνες που την διέπουν), ο ηθικός, παιδευτικός και κοινωνικός ιστός, η ακεραιότητα των προστατευτικών αρχών και αξιών της προσφοράς, που προσδιόριζε την ιατρική, κινδυνεύει, κυριολεκτικά, να κομματιαστεί σε κουρέλια.
Τα επιτεύγματα της σύγχρονης, τεχνολογικά προσανατολισμένης, ιατρικής, και η σε εμπορευματική βάση, πλέον, σχέση γιατρού-αρρώστου, υπονομεύει την εμπιστοσύνη του ενός προς τον άλλον, και οδηγεί τους αρρώστους και τους συγγενείς τους στην απαίτηση διενέργειας ακριβών διαγνωστικών εξετάσεων και θεραπευτικών παρεμβάσεων, ανεξαρτήτως ιατρικών ενδείξεων.
Τους, δε γιατρούς, εξωθεί στην παραγγελία αυτών των διαγνωστικών εξετάσεων και εφαρμογή τέτοιων θεραπειών, σε άσκηση μιας αμυντικής ιατρικής, προκειμένου να αποφύγουν τριβές και τον καταλογισμό ευθυνών, από ορισμένους αρρώστους και συγγενείς, που λειτουργούν, πλέον, υπό το κράτος της ανασφάλειας.
Στα μεγάλα σύγχρονα νοσοκομεία, ο άρρωστος άνθρωπος συχνά καθίσταται «περίπτωση» και «αριθμός κρεβατιού και θαλάμου: η περίπτωση, στο 3ο κρεβάτι στο θάλαμο 614», χάνοντας ακόμη και την προσωπική του ταυτότητα.
Οι ανάγκες του αρρώστου, ως ατόμου και ολότητας, ως ανθρώπινου οργανισμού και όχι ως πάσχοντος οργάνου, παραμερίζονται και παραβλέπονται στην «ΚΟΜΜΑΤΙΑΣΜΕΝΗ» ΙΑΤΡΙΚΗ του σύγχρονου νοσοκομείου, το οποίο κυβερνά η υψηλή τεχνολογία.
Δεδομένου, ότι οι άρρωστοι άνθρωποι, ιδιαιτέρως οι ηλικιωμένοι, δεν συμμορφώνονται προς αυτήν την αντίληψη, ώστε να… επιλέγουν να πάσχουν από μία και μόνη συγκεκριμένη νόσο, σε ένα και μόνον συγκεκριμένο όργανο (μόνο καρδιά, μόνο νεφρά, μόνο δεξιό … ρουθούνι), η πρακτική αυτή, του κατακερματισμού, δεν εξυπηρετεί κατά τον καλύτερο τρόπο τα συμφέροντα του αρρώστου και μερικές φορές είναι επικίνδυνη και σπάταλη.
Κατ’ αυτήν την έννοια, η σύγχρονη ιατρική και οι «μοντέρνοι» γιατροί, φαίνεται να «βλέπουν» και να αντιμετωπίζουν τον άρρωστο άνθρωπο ως «ξενιστή» ενός ή περισσοτέρων χαλασμένων οργάνων και να παραβλέπουν τον άρρωστο ως πάσχοντα συνάνθρωπο, ως συνολική, σωματική-ψυχική-νοητική και κοινωνική οντότητα.
Η σύγχρονη ιατρική έχει ξεστρατίσει στον αναγωγισμό, όπου ο άρρωστος ανάγεται σε έναν αριθμό δυσλειτουργούντων οργάνων και κακώς συμπεριφερομένων μορίων ή γονιδίων.
Οι δυνατότητες που παρέχει η σύγχρονη ιατρική τεχνολογία είναι σχεδόν απεριόριστες. Και θέτουν, ως εκ τούτου, τα ερωτήματα:
* Επειδή μπορούμε να κάνουμε ο,τιδήποτε, πρέπει και να το κάνουμε;
* Ποιο είναι το όριο των δυνατοτήτων της υψηλής ιατρικής τεχνολογίας; Και πού αρχίζει το «δέον» της ηθικής ιατρικής συνείδησης;
Μπορούμε να παρατείνουμε με μηχανικά μέσα τη ζωή αρρώστων με διαπιστωμένο εγκεφαλικό θάνατο. Θα πρέπει και να το κάνουμε;
Μπορούμε να διακόψουμε αυτήν την τεχνητή παράταση ζωής (ευθανασία).
Θα πρέπει και να το κάνουμε;
«Θα μπορέσουμε να πεθάνουμε κανονικά;» (Γ. Σεφέρης).
Η ευθανασία, παθητική και ενεργητική, έχει ήδη έλθει στο προσκήνιο. Η ζωή έχει «πεθάνει». Μήπως πρέπει να επιτραπεί να πεθάνει και το σώμα με αξιοπρέπεια;
Ο Ιπποκράτης παραγγέλλει:
«και το μη εγχειρείν τοίσι κεκρατημένοις υπό τον νοσημάτων, ειδότας ότι ταύτα ου δύναται ιητρική: και να μην επεμβαίνει στις περιπτώσεις που οι άρρωστοι έχουν πια τελείως νικηθεί από την αρρώστια τους, γνωρίζοντας πως η ιατρική δεν έχει τη δύναμη να κάνει το πάν» (Ιπποκράτους, Περί Τέχνης).
Η παθητική ευθανασία, με τα λόγια του Ιπποκράτη.
Ο ίδιος, όμως, απορρίπτει, ρητώς, την ενεργητική ευθανασία:
«ου δώσω δε ουδέ φάρμακον ουδενί αιτηθείς θανάσιμον: Και να μου το ζητήσουν φάρμακο θανατηφόρο σε κανέναν δεν θα δώσω» (Ιπποκράτους, Όρκος).
Η γενετική και η γονιδιακή μηχανική, με τις θαυμαστές δυνατότητες, θέτει τις σύγχρονες κοινωνίες και τον γιατρό ενώπιον σοβαρών ηθικών διλημμάτων.
Η ιδέα είναι θαυμάσια. Με την ανάλυση του ανθρωπίνου γονιδιώματος και τη γονιδιακή διαγνωστική και θεραπευτική, είμαστε ικανοί να διαγνώσουμε παθήσεις (μορφές καρκίνου, καρδιοαγγειακά νοσήματα, νοητικές ανεπάρκειες, ανοσοανεπάρκειες, κληρονομικές παθήσεις) σε πολύ πρώιμο στάδιο και σε ορισμένες από αυτές να παρέμβουμε θεραπευτικά.
Η δυνατότητα αντικατάστασης «άρρωστων» ή «κακών» γονιδίων με φυσιολογικά και «καλά» γονίδια υπάρχει.
Στη σύλληψή της είναι απλή και με τη θαυματουργή νέα τεχνολογία εφικτή. Κάτι ανάλογο με το «find and replace: βρες και αντικατάστησε», στον υπολογιστή.
Εν τούτοις, η ειδυλλιακή εικόνα της γονιδιακής μηχανικής, έχει και τη σκοτεινή της πλευρά.
Η έρευνα σε αυτόν τον τομέα, τρέχοντας, πριν ακόμη μάθει να περπατάει, δεν έχει ερευνήσει τις κοινωνικές, συναισθηματικές, ψυχολογικές και άλλες επιπτώσεις των εφαρμογών της.
Παράγουμε γνώση που δεν έχουμε σκεφθεί πως θα την χειρισθούμε.
Η αποκρυπτογράφηση και ο χειρισμός του ανθρωπίνου γονιδιώματος θεωρείται, από ορισμένους, ως το τελικό εργαλείο για την κατανόηση του ανθρώπου σε μοριακό επίπεδο.
«Μέχρι τώρα θεωρούσαμε ότι η μοίρα μας ήταν στα άστρα. Τώρα ξέρουμε πως η μοίρα μας είναι στα γονίδιά μας», ισχυρίζεται ο JamesWatson, ο οποίος μαζί με τον Francis Crick, περιέγραψε τη δομή (τη διπλή έλικα) του DNA.
‘Έτσι, εκπεσούσα από τον αστερισμό του Ιπποκράτη, η σύγχρονη, τεχνολογικά επικυριαρχούμενη ιατρική φαίνεται να ακολουθεί, «μοιραία και άβουλη αντάμα», το «θαύμα» της γονιδιακή μηχανικής.
Σύμφωνα με αυτήν την αντίληψη, είμαστε αυτό που είμαστε λόγω των γονιδίων μας. Δε μπορούμε να κάνουμε κάτι γι’ αυτό.
Το μόνο που θα μπορούσαμε να κάνουμε, σε τεχνολογικό επίπεδο, για τη «βελτίωση» του ανθρώπου, σύμφωνα με την άποψη αυτήν, είναι να αλλάξουμε τα γονίδιά μας.
Όμως, Η γονιδιακή μας σύσταση ΔΕΝ καθορίζει αποκλειστικά την ανθρώπινη υπόστασή μας.
Η πληροφορία που μεταφέρουν τα γονίδιά μας, από γενιά σε γενιά, ολοκληρώνεται με την πληροφορία που μεταφέρει η ανθρώπινη παράδοσή μας στις μελλοντικές γενιές.
Είμαστε ό,τι είμαστε, με την κληρονομιά των γονιδίων μας, αλλά, κυρίως, με την κληρονομιά του περιβάλλοντος στο οποίο ανατραφήκαμε, με τις παραδόσεις του και τις αξίες του, και το οποίο έχουμε κληρονομήσει από τους προπάτορές μας, με τον λόγο και με τα έργα.
Ο κάθε άνθρωπος, ως εξ αυτού του λόγου, είναι μοναδικός.
Η κακή ή δόλια χρήση της γενετικής πληροφορίας, μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνικές και φυλετικές διακρίσεις.
Οι ευγονικοί κανιβαλισμοί του ναζισμού και του τρίτου Ράιχ, είναι γνωστοί. Καθώς και ο στιγματισμός και η κοινωνική περιθωριοποίηση των Αφροαμερικανών σε πολλές Πολιτείες των ΗΠΑ (1970), όταν διαπιστώθηκε η γονιδιακή εξάρτηση της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας.
Μη έχοντας σκεφτεί, πώς θα χρησιμοποιήσουν αυτήν την πληροφορία, η τελική κατάληξη ήταν ο κοινωνικός στιγματισμός, οι διακρίσεις στην εργασία και την ασφάλιση, εξ αιτίας μιας νόσου η οποία ήταν γνωστή και πριν από την ανακάλυψη της γονιδιακής της εξάρτησης.
Μόνο η ανθρωπιά, μπορεί να καταξιώσει τη γονιδιακή ιατρική και έρευνα και όχι ο αχαλίνωτος εγωισμός ορισμένων ερευνητών επιστημόνων, που θέλουν να «παίξουν τον Θεό», ξεχνώντας πως όταν το τζίνι βγει από το μπουκάλι, η ευγονική θα προβάλλει, ξανά, το απεχθές, απάνθρωπο πρόσωπό της.
Παράλληλα, το κόστος της σύγχρονης ιατρικής και ιατρικής τεχνολογίας έχει καταστεί δυσβάστακτο, πλέον, και για τα πλουσιότερα κράτη (δεν είναι ελληνικό μόνον το φαινόμενο) και η λήψη μέτρων για τη μείωσή του, αναγκαία μεν, δημιουργεί και σημαντικά ηθικά διλήμματα.
Ήδη, διάφορες κυβερνήσεις, υπαγορεύουν στους γιατρούς λήψη αποφάσεων, βάσει οικονομικών κριτηρίων.
Άγγλοι γιατροί καταγγέλλονται ότι δεν χειρουργούν αρρώστους με στεφανιαία νόσο, οι οποίοι αρνούνται να διακόψουν το κάπνισμα.
Από την άλλη μεριά, οι άρρωστοι διεκδικούν και δικαίως την καλύτερη δυνατή ιατρική φροντίδα, ανεξαρτήτως κόστους.
Η διάσταση μεταξύ του ατομικού συμφέροντος και του συμφέροντος του κοινωνικού συνόλου είναι εμφανής.
Η εισβολή των αρχών του εμπορίου στην ιατρική έχει δημιουργήσει ένα «τερατώδες υβρίδιο» και έχει προκαλέσει, στην προβληματιζόμενη ιατρική κοινότητα και κοινωνία, την αίσθηση ότι κάτι εμφανώς εσφαλμένο συμβαίνει.
Με την ταχεία και μαζική εισβολή της αγοράς στην ιατρική είναι φανερό, πλέον, ότι ο ηθικός κώδικας των προστατευτικών αρχών της ιατρικής ευρίσκεται εν κινδύνω.
Οι δύο μείζονες κώδικες μιας κοινωνίας, ο προστατευτικός της ιατρικής και ο κερδοσκοπικός της αγοράς, είναι μεταξύ των ασύμβατοι.
Οι αρχές που διέπουν έναν έκαστο εξ αυτών, συνθέτουν συμπαγές σύνολο, με την δική του ακεραιότητα.
Οποιαδήποτε ρωγμή στην ακεραιότητα εκάστου κώδικα, ή ανάμειξη των δύο κωδίκων, μπορεί να οδηγήσει στην λεγόμενη «μη αναστρέψιμη διαφθορά του συστήματος υγείας» ή σε εμφάνιση «τερατωδών υβριδίων».
Εμπορευματοποίηση της υγείας, βιομηχανικές αρχές οργάνωσης, επιθετικές επιχειρηματικές πρακτικές αποτελούν πλέον καθημερινή ρουτίνα.
Χρήματα που ξοδεύονται για την αποκατάσταση της υγείας των αρρώστων. θεωρούνται ζημιά από ορισμένους.
Ο οικονομολόγος Reinhardt θεωρεί ότι οι καπνιστές συμβάλλουν στην μείωση του κόστους των υπηρεσιών υγείας «γιατί πεθαίνουν ενωρίτερα από τους άλλους».
Για τους οικονομολόγους της υγείας, ένας άνθρωπος μειώνει το κόστος των υπηρεσιών υγείας, όταν είναι νεκρός!
Όντως, αυτοί οι οικονομολόγοι γνωρίζουν την τιμή όλων των πραγμάτων, αλλά την αξία ουδενός.
Όλες οι αποδοτικά λειτουργούσες κοινωνίες έχουν ανάγκη και των αρχών του εμπορίου και των προστατευτικών αρχών της ιατρικής.
Η μείωση της σπατάλης στον τομέα της υγείας είναι θεμιτή και αναγκαία.
Ο γιατρός, είναι υποχρεωμένος, όπως επιτάσσει ο όρκος του και όπως εξουσιοδοτείται από τον άρρωστό του, να ενεργεί αποκλειστικά και μόνον προς όφελος του αρρώστου του.
Αυτό, όμως, δεν σημαίνει, ότι το πραγματικό συμφέρον του αρρώστου του είναι πάντοτε η ακριβότερη επιλογή θεραπείας ή διαγνωστικής εξέτασης και η σπάταλη διαχείριση των πόρων του συστήματος.
Οι γιατροί, ορθώς προσπαθούν να διασφαλίσουν την επαγγελματική και κλινική τους ελευθερία και αυτονομία, και αισθάνονται ότι αυτές κινδυνεύουν, όταν η πολιτεία έρχεται να ελέγξει την ορθολογικότητα της κλινικής πράξης και να επιβάλλει περιορισμούς.
Εν τούτοις, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν οι γιατροί, ότι η «ιατρική ελευθερία» δεν ασκείται εν κενώ και ο γιατρός δεν μπορεί να αγνοεί ή να αδιαφορεί για τις οικονομικές συνέπειες που έχει η άσκηση της «ιατρικής του ελευθερίας», στον άρρωστο και την κοινωνία.
Το συμφέρον του αρρώστου δεν αποτελεί άλλοθι, για την ασυδοσία που παρατηρείται, σήμερα, στην κατάχρηση φαρμάκων και εξετάσεων, και δεν μπορεί να ερμηνεύεται, ως «ελευθέρας» προς τους γιατρούς, να αδιαφορούν για το κόστος που εμπεριέχει η λήψη ιατρικών αποφάσεων.
Η πολιτεία, έχει την υποχρέωση να χαλιναγωγήσει και να εκλογικεύσει το, αλματωδώς, αυξανόμενο κόστος υπηρεσιών υγείας.
Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, αποκλεισμούς, ποσοστώσεις και στατιστική αντιμετώπιση του προβλήματος.
Η διερώτηση των οικονομολόγων της υγείας:
«Αξίζει το κόστος αυτής της θεραπείας, διαγνωστικής εξέτασης, σε αυτόν τον άρρωστο, δεδομένων των εναλλακτικών περιπτώσεων στις οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν αυτά τα χρήματα;».
Δεν πρέπει να κλονίσει τη θεμελιώδη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ γιατρού και αρρώστου, που είναι το μείζον αγαθό.
Ο στόχος της οικονομικής ανάπτυξης, που θεωρείται μείζονος σημασίας, στην άσκηση πολιτικής, θα πρέπει να κατανοηθεί ως επιβοηθητικός για την επίτευξη των κοινωνικών και ατομικών στόχων, και όχι αυτοσκοπός.
Ουσιαστικός στόχος της πολιτικής, για κάθε πραγματικά πολιτισμένη κοινωνία, = είναι η ευημερία των πολιτών της.
Δεν μπορούμε να στρουθοκαμηλίζουμε άλλο. Όλα τα παραπάνω αναφερθέντα είναι ήδη μαζί μας.
Ποιος, λοιπόν, θα λάβει τις αποφάσεις;
Όσο ανήθικο είναι να στερείς από κάποιον αναγκαία θεραπεία ή αναγκαίες εξετάσεις. (οικονομική πολιτική περιορισμού του κόστους),
Εξ ίσου ανήθικο είναι να διενεργείς μη αναγκαίες εξετάσεις και να χορηγείς μη αναγκαίες θεραπείες ή ακριβές εξετάσεις και θεραπείες, όταν υπάρχουν φθηνότερες και εξ ίσου αποδοτικές.
(ιατρογενής αύξηση του κόστους).
Το ιατρικό σώμα δεν δικαιούται, και δεν μπορεί να λάβει αποφάσεις οικονομικού περιεχομένου. Το συμβόλαιο εμπιστοσύνης με τον άρρωστό, που ορίζει ότι ο γιατρός είναι υποχρεωμένος να ενεργεί, αποκλειστικά και μόνον, προς όφελος του αρρώστου του, δεν το επιτρέπει.
Επομένως ποιος θα αποφασίσει τα μέτρα που είναι αναγκαία και για τη διασφάλιση της σχέσης γιατρού-αρρώστου, και για την λήψη των αναγκαίων αποφάσεων χαλιναγώγησης της σπατάλης και την αποφυγή συγκρουσιακών καταστάσεων;
Οι δυνάμεις της αγοράς ή οι κυβερνητικές επιτροπές;
Και με ποια κριτήρια;
Η λήψη αποφάσεων, για περιοριστική πολιτική, είναι αναγκαίο να γίνεται σε κεντρικό (Κυβερνητικό επίπεδο). Ο γιατρός δεν δικαιούται και δεν υποχρεούται να λαμβάνει τέτοιες αποφάσεις, ad hoc, στο κρεβάτι του αρρώστου.
Ο Γιατρός θα πρέπει να αποκαλύπτει όλη την αλήθεια στον άρρωστο του, ως προς την περιοριστική πολιτική που ισχύει για θεραπεία ή εξέταση, που αυτός, ο γιατρός του, κρίνει αναγκαία, ώστε ο άρρωστος, γνωρίζοντας, να κάνει τις δικές του επιλογές.
Είναι ηθική υποχρέωση της πολιτείας η δημιουργία αποδοτικών υπηρεσιών, στις οποίες να μπορεί να προσφύγει ο γιατρός και ο άρρωστος, σε περιπτώσεις αρνήσεως διενέργειας διαγνωστικής εξετάσεως ή παροχής θεραπείας, λόγω της περιοριστικής πολιτικής.
Παρόμοιοι μηχανισμοί προστασίας είναι αναγκαίοι, διότι, η διαμόρφωση της γενικής πολιτικής, σε κεντρικό επίπεδο, συχνά παραβλέπει επί μέρους περιπτώσεις.
Εάν δεν δοθεί πρωταρχική σημασία σε αυτά, τότε θα «ειν’ οι προσπάθειές μας, των συφοριασμένων, σαν των Τρώων…» (Κ. Καβάφης).
Είναι γεγονός ότι η γονιδιακή μηχανική, θα αποδείξει, ότι μερικοί είναι τυχεροί και έχουν καλά γονίδια, ενώ άλλοι είναι άτυχοι και ευρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν βαριές αρρώστιες, πλησιάζοντας την μέση ηλικία.
Σε κοινωνίες, όπου η φροντίδα υγείας βασίζεται, κυρίως, στην χρησιμοθηρική αρχή: οικονομικό κόστος/όφελος, η φροντίδα υγείας θα προσδιορίζεται και από το «τι φέρνει η ζαριά» της γενετικής: καλό ή κακό γονίδιο, και από την ηλικία του ανθρώπου.
Τότε θα έχουμε μια κοινωνία «…που φαγώθηκε από τα μαλάματα το πρόσωπό της».(Γ. Σεφέρης)
Στις κοινωνίες, όπου η φροντίδα υγείας των πολιτών αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας και θεωρείται κοινωνικό αγαθό, και στις οποίες υπάρχει πρόβλεψη για την αξιοποίηση και χειρισμό της επιστημονικής γνώσης και της καλπάζουσας ιατρικής τεχνολογίας, τα ανακύπτοντα ηθικά διλήμματα μπορεί να αντιμετωπισθούν με ευαισθησία, ανθρωπιά και κοινή συναίνεση.
Και την παραδοχή από όλους, γιατρούς, κυρίως από τους γιατρούς, και τη κοινωνία, ότι αρκετές φορές η ιατρική αδυνατεί να θεραπεύσει.
Ο γιατρός όμως πάντοτε μπορεί να ανακουφίσει και να δώσει ελπίδα.
Κι αυτό δεν κοστίζει τίποτα. Αξίζει όμως πολλά.
«Και πρώτα ορίζω τι πιστεύω ότι είναι ιατρική. Να απαλλάσσει τους αρρώστους από τους πόνους και να αμβλύνει την σφοδρότητα της αρρώστιας:
Και πρώτον μεν διοριεύμαι ο νομίζω ιητρικήν είναι «το δη πάμπαν απαλλάσσειν των νοσεόντων τους καμάτους και των νοσημάτων τας σφοδρότητας αμβλύνει…:.» Ορίζει ο Ιπποκράτης (Ιπποκράτους, Περί Τέχνης).
Οι άνθρωποι δεν επιθυμούν να προσδιορίζεται η φροντίδα της υγείας τους από την οικονομική παράμετρο. Και η σχέση τους με τον γιατρό, από το ιατρικό φακελάκι.
Ο Δίας, κατακεραύνωσε τον Ασκληπιό όταν άγγιξε τα όρια της ύβρεως, της αλαζονείας, ανασταίνοντας νεκρούς.
Κινδυνεύουν αρκετοί γιατροί του ΕΣΥ, σήμερα, από τον κεραυνό του Διός;
Ναι! Και έχει καθυστερήσει!
«Η εμφάνιση νέων ιδεών σε έναν τόπο που οι άνθρωποι δεν έχουν καθόλου ιδέες αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Κίνδυνο που αντιμετωπίζουν ή με συνωμοτική σιωπή ή με επιθετική και άστοχη ειρωνεία. Δείγμα η πρώτη πονηριάς και η δεύτερη ημιμάθειας.» (Οδυσσέας Ελύτης).
Στη χώρα μας φαίνεται να γνωρίζουμε τι πρέπει να κάνουμε, αλλά για κάποιον (ανεξήγητο;) λόγο, δεν το κάνουμε! Και τα διλήμματα παραμένουν.
Όμως ο εμβολιασμός κατά της COVID 19, ΔΕΝ αποτελεί ηθικό δίλημμα, αλλά ΗΘΙΚΗ και ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ!.
Ελευθέριος Ανευλαβής.
