Μάθημα 1: Σταματήστε να πιστεύετε ότι είναι πολύ αργά. Την κορυφή του παγόβουνου δεν την έχουμε δει ακόμη. Ακόμα και το 2013, οι άνθρωποι θα έλεγαν: «Όσοι αγόρασαν το 2012 ήταν πολύ τυχεροί, εμείς αργήσαμε. Θα μας μείνουν τα περισσεύματα». Όπως και το 2017. Θα θέλατε να αγοράσετε ενώ ήταν φθηνό, αλλά θα μπορούσατε; Μάλλον όχι. Γιατί δεν αγοράσατε περισσότερα, πέρυσι, όταν έπεσε στα 4.000 $; Θα παραμένατε εάν τα χρήματά σας τριπλασιάζονταν ή τετραπλασιάζονταν; Όλοι μου λένε ότι είναι πολύ αργά από το 2013. Το 99% των φίλων μου δεν αγόρασαν 200 $ ή 2.000 $ ή 20.000 $ ανά BTC επειδή ήταν «πολύ αργά». Μην κάνετε το ίδιο λάθος. Δεν είναι πολύ αργά, το Bitcoin δεν έχει ακόμη ενηλικιωθεί, είναι μόλις 12 ετών.
Μάθημα 2: Σταματήστε να σκέφτεστε τα 50 BTC που χάσατε στα ζάρια satoshi (ναι, τα νομίσματα ήταν φθηνά τότε) ή τα 5 BTC για εκείνη την τσάντα βοτάνων που κάπνιζες. Δεν υπάρχει πλέον αυτό. Σταματήστε να πιστεύετε ότι θα έπρεπε να έχετε πουλήσει στα 20.000 $ και να αγοράσετε ξανά στα 3.000 $ αντί να τα κρατήσετε και να συμβιβαστείτε «να αγοράσετε στα 1.800 $». Σταματήστε να σκέφτεστε ότι μπορείτε να αγοράζετε όταν πέφτουν και να πουλάτε όταν ανέβουν. Σταματήστε να λυπάστε που δεν αγοράσατε νωρίτερα. Εν ολίγοις, σταματήστε να φαντάζεστε για το τι θα μπορούσατε να έχετε κάνει κατά το παρελθόν και αρχίστε να σκέφτεστε για το σήμερα και το αύριο. Αυτή είναι η νοοτροπία που πρέπει να υιοθετήσετε: «Τι πρέπει να κάνω σήμερα, ώστε αύριο, να μην μετανιώσω για το χθες;» Παρεμπιπτόντως, η «Αγορά Bitcoin» είναι η ορθή απάντηση.
Μάθημα 3: Η οικοδόμηση πραγμάτων απαιτεί θυσίες. Θα είχα πολύ περισσότερα BTC αν δεν είχα ξεκινήσει μια νεοσύστατη εταιρεία (start-up) Bitcoin στην Τουρκία το 2014. Επτά χρόνια σε αυτόν τον κλάδο μοιάζουν με εβδομήντα! Τα τελευταία επτά χρόνια τα μαλλιά μου άσπρισαν αρκετά. Γνωρίζω πολλούς ανθρώπους που έχουν την ίδια εμπειρία —θα ήταν πλούσιοτεροι και πιο χαλαροί σήμερα εάν είχαν αγοράσει Bitcoin και Hodled αντί να κατασκευάζουν πράγματα. Αλλά στο τέλος της ημέρας, μπορείτε ακόμα να συσσωρεύσετε ΚΑΙ να δημιουργήσετε. Και πάλι, δεν είναι πολύ αργά, ακόμη και σε αυτό το στάδιο. Στοίβες κάθονται ενώ χτίζετε πράγματα! Και να θυμάστε πάντα ότι η ραχοκοκαλιά αυτής της βιομηχανίας είναι οι δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι εκεί έξω, δημιουργώντας πράγματα για να κάνουν το Bitcoin να λειτουργεί, για να γίνει το Bitcoin προσβάσιμο. Αυτό δεν είναι κάποιο vaporware (είδος hardware ή software) χωρίς υποστήριξη — υποστηρίζεται από την ανθρώπινη εφευρετικότητα και το αίμα, τον ιδρώτα και τα δάκρυα όλων των νεοσύστατων επιχειρήσεων και των εταιρειών εκεί έξω διασφαλίζοντας ότι αυτό το πράγμα επιβιώνει και ευδοκιμεί.
Μάθημα 4: Το Bitcoin θα μας εκπλήξει. Μην πιστεύετε ότι εκείνους που σας προδικάζουν τι θα συμβεί. Όταν νομίζετε ότι είναι ώρα να πουλήσετε, επειδή θα μπορείτε να αγοράσετε φθηνότερα αργότερα, θα υπάρχουν σκαμπανεβάσματα. Όταν νομίζετε ότι δεν θα «ξαναδείτε ποτέ την τιμή Χ», θα την ξαναδείτε. Όταν οι άνθρωποι λένε ότι είναι, αυτή είναι η ψηλότερη τιμή, δεν θα είναι. Να είστε προετοιμασμένοι αν δείτε πρόσωπα να καταρρεύουν από τη δυσπιστία για το τι θα επιτύχει το Bitcoin. Δεν υπάρχει στρατός στον κόσμο που να μπορεί να σταματήσει μια ιδέα που έχει έρθει η ώρα της.
Μάθημα 5: Το Bitcoin είναι ένα αξιοσημείωτο φαινόμενο, μια ευκαιρία για μια γενιά να συμμετάσχει στην εξέλιξη του τρόπου με τον οποίο κινούμαστε αξιακά σε όλο τον κόσμο. Όποιος σας πει το αντίθετο είναι είτε ανίδεος είτε προσπαθεί να σας εξαπατήσει. Αυτό το δίκτυο έχει περάσει από τις πιο κρίσιμες δοκιμές πίεσης και χρόνου που το καθιστούν ανθεκτικό. Πίεση και χρόνος, αυτό είναι το μόνο που χρειάζεται. Όλα τα άλλα θα χτιστούν γύρω από αυτό το θεμέλιο.
Μάθημα 6: Η μαζική αποδοχή είναι ένας μύθος. Το Bitcoin δεν τη χρειάζεται. Περισσότερο, η μαζική αποδοχή έχει ανάγκη το Bitcoin. Χρειάζεται μόνο ένα μικρό ποσοστό του παγκόσμιου πλούτου για να «φτάσει εκεί». Το Bitcoin δεν δίνει υποσχέσεις εκτός από την αξιόπιστη και σταθερή δημιουργία νέων αλυσίδων αμετάβλητων συναλλαγών ανά δέκα λεπτά. Είναι ό,τι χρειάζεται για να συνεχίσει με συνέπεια και ασφάλεια, ώστε η αξία του να αυξάνεται εκθετικά με την πάροδο του χρόνου. Όλα τα άλλα είναι ευπρόσδεκτα.
Μάθημα 7: Εξακολουθούμε να έχουμε τουλάχιστον μια ακόμη δεκαετία από αυτήν την τρελή βόλτα με το rollercoaster, προτού το Bitcoin αρχίσει να γίνεται ελαφρώς πιο βαρετό. Απλά δείτε το και απολαύστε το.
Μάθημα 8: Κάνε μερικούς φίλους στη διαδρομή. Αν χρειαστεί, κάντε και εχθρούς. Έχω δημιουργήσει σχέσεις για μια ζωή τα τελευταία 8 χρόνια σε αυτόν τον κλάδο. Είχα μια αφοσιωμένη ομάδα μίσους Buttcoiner που δημιούργούσε ψεύτικους λογαριασμούς παρόμοιους με το όνομά μου για να με δοκιμάσει και να με εκθέσει. Ψεύτικοι λογαριασμοί, ηλεκτρονικό ψάρεμα, παραβιάσεις, προσωπικές επιθέσεις. Δεν δίνω δεκάρα. Και όπως συνηθίζω να λέω, μόλις ξεκινήσαμε. Πολλοί από τους ανθρώπους που συναντάτε σήμερα θα παίξουν τεράστιους ρόλους σε αυτόν τον κλάδο στο εγγύς μέλλον. Θα είσαι μέρος σε μια καλή παρέα όταν έρθει η ώρα. Στην τελική, η ζωή αφορά τις σχέσεις που κάνετε. Βεβαιωθείτε ότι είναι σημαντικές. Οι περισσότεροι από τους φίλους που έκανα από το 2013 είναι ήδη πλούσιοι πέρα από τα πιο άγρια όνειρά τους και εξακολουθούν να βρίσκονται τριγύρω, να επιστρέφουν, να βοηθούν άλλους, να βοηθούν τις κοινότητές τους, να κάνουν φοβερά πράγματα.
Μάθημα 9: Προσοχή στα φίδια και στους λύκους που μεταμφιέζονται σε ανθρώπους. Θα σας εξαπατήσουν, θα σας πουν ψέματα, θα σας κλέψουν, θα σας χρησιμοποιήσουν, θα σας κακομεταχειριστούν, θα σας παρενοχλήσουν, πείτε το όπως θέλετε. Υπάρχουν πολλοί κακοί ηθοποιοί εκεί έξω, κρύβονται πίσω από χαμογελαστά πρόσωπα. Θέλουν ό,τι είναι δικό σας και θα καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να το αποκτήσουν. Μην αφήσετε κανέναν να σας πει το αντίθετο. Αυτοί οι άνθρωποι θα σας μαχαιρώσουν πισώπλατα, θα σας κόψουν το λαιμό, θα σας πάρουν τα πάντα και θα σας πετάξουν στο δρόμο και θα μονολογείτε για το τι ακριβώς συνέβη. Αν δεν με πιστέψετε, τότε είστε πρόβατα επί σφαγήν.
Μάθημα 10: Πάρτε το με το μαλακό. Είναι εύκολο να ενθουσιαστείτε και να θέλετε να τραβήξετε όλη αυτή την προσοχή. Είναι εύκολο να παρασυρθείτε από το χρηματιστήριο όταν ανεβαίνει και να απογοητευτείτε όταν πέφτει. Κάντε ένα βήμα πίσω και προσπαθήστε να σκεφτείτε με ηρεμία. Όταν βρίσκεστε στο παιχνίδι του Bitcoin για κάποιο διάστημα, αποκτάτε ηρεμία. Μια χαλαρή άνεση. Τα μάτια σας και τα αυτιά σας είναι ανοιχτά, το ραντάρ σας σε λειτουργία. Απορροφούν κάθε μήνυμα. Λαμβάνουν τα πάντα όπως έρχονται. Μην αναμιγνύεται αυτό που είναι πραγματικά με αυτό που θέλετε να είναι. Είναι μια πανοραμική θέα. Μια θέα πάνω από τις μυριάδες εξαρτώμενες από την τύχη αντιδράσεις εκείνων που δεν αποκτούν ποτέ μια τέτοια ειρήνη. Και όταν αποκτήσετε αυτήν την θέα, αυτή η ειρήνη —όταν προτιμάτε να γνωρίζετε την αλήθεια, ανεξάρτητα από το πόσο απογοητευτική μπορεί να είναι, αντί μια ψεύτικη ελπίδα, ανεξάρτητα από το πόσο επιθυμητή μπορεί να είναι— τότε θα καταλάβετε επιτέλους την πραγματική σημασία του να έχεις Bitcoin.
Τα λέμε, παίδες, σε 8 χρόνια πάλι.
