Γράφει ο Αθανάσιος Σκουτέλης Παθολόγος – Λοιμωξιολόγος, Διευθυντής Β΄ Παθολογικής – Λοιμωξιολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ
Ο νέος κορωνοϊός SARS-CoV-2 που προκαλεί τη νόσο COVID-19 έχει βάλει την παγκόσμια κοινωνία σε μια πρωτοφανή δίνη με απρόβλεπτες συνέπειες τόσο στο υγειονομικό πεδίο όσο και στην παγκόσμια οικονομία. Όπως σε κάθε νέα φυσική παγκόσμια καταστροφή που προέρχεται από ανεξερεύνητα αίτια, έτσι και με τη νέα αυτή πανδημία έχει δημιουργηθεί το κατάλληλο έδαφος για τη δαιμονολογία και την (σκοπούμενη ή αθέλητη) διασπορά ψευδών ειδήσεων (fake news) σε βαθμό που δεν μπορεί να τον χωρέσει η απλή ανθρώπινη λογική.
Η φρενήρης μετάδοση αυτών των ψευδών πληροφοριών δημιουργεί μια νέα, ακόμη πιο καταστροφική πανδημία. Αυτή της αμφισβήτησης και της ανυπακοής.
Εκτός από το ότι παραποιούν την επιστημονική γνώση και παραπλανούν την κοινή γνώμη, οι ψευδείς ειδήσεις δημιουργούν ένα σοβαρό εμπόδιο στην τεράστια προσπάθεια που γίνεται από την παγκόσμια υγειονομική κοινότητα για την αντιμετώπιση αυτής της παγκόσμιας απειλής.
Η αναφορά αυτών των μύθων της παραπληροφόρησης σε αντιπαράθεση με τα δεδομένα και γεγονότα της επιστημονικής αλήθειας, νομίζουμε ότι συμβάλλει τα μέγιστα στη σωστή ενημέρωση του πολίτη ο οποίος, επιπλέον, καλείται να πιστέψει στα αναγκαία μέτρα για την ανακοπή της πανδημίας και να τα εφαρμόσει.
Μύθοι και αλήθειες λοιπόν!
Μύθος: Ο νέος κορωνοϊός δημιουργήθηκε σε κάποιο εργαστήριο από ανθρώπους.
Παρόλο που δεν έχει ακριβώς ακόμη προσδιοριστεί η προέλευσή του, έχει αποδειχθεί (με βάση τη μοριακή γενετική) ότι δεν είναι δημιούργημα εργαστηρίου. Εξάλλου μέσα στον ορυμαγδό που δημιούργησε στην παγκόσμια κοινωνία, δεν υπάρχουν νικητές και ωφελημένοι παρά μόνο καταστροφή.
Αλήθεια: Ο εμβολιασμός έναντι του πνευμονιόκοκκου δεν προστατεύει από τον νέο κορωνοϊό.
Το εμβόλιο έναντι του πνευμονιόκοκκου βοηθάει πολύ τον οργανισμό να αντιμετωπίσει το μικρόβιο του πνευμονιόκοκκου αλλά δεν παρέχει καμία προστασία από τον νέο κορωνοϊό, που είναι ένας ιός. Παρ΄ όλα αυτά, το εμβόλιο αυτό πρέπει να χορηγείται σε άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες.
Μύθος: Η παρατεταμένη χρήση μάσκας προκαλεί βαρεία βλάβη από έλλειψη οξυγόνου και συσσώρευση διοξειδίου του άνθρακα.
Είναι παντελώς αναληθές. Είναι γεγονός ότι η χρήση μάσκας είναι για πολλούς δυσάρεστη. Εκτός όμως από αυτό, δεν έχει αποδειχθεί καμία βλαπτική επίδραση στην υγεία από τη συνεχή χρήση μάσκας (μιας χρήσεως ή υφασμάτινης) εφόσον χρησιμοποιείται σωστά και με βάση τις οδηγίες. Στην παρούσα φάση της πανδημίας αποτελεί το πιο αποτελεσματικό μέσο (μαζί με την τήρηση των αποστάσεων και το πλύσιμο των χεριών) για την πρόληψη της διασποράς του ιού.
Αλήθεια: Η κατανάλωση αλκοόλ δεν εξουδετερώνει τον ιό.
Η χρήση κοκτέιλ το καλοκαίρι ή δυνατών ποτών το χειμώνα δεν έχει καμία επίδραση στον ιό. Αντίθετα, η κατάχρησή τους μπορεί να εξασθενήσει τον οργανισμό και να τον κάνει πιο ευάλωτο.
Μύθος: Η ιατρική μάσκα μιας χρήσεως είναι πιο αποτελεσματική από την πάνινη πολλαπλών χρήσεων.
Η χρήση μάσκας αποσκοπεί στην παρεμπόδιση διασποράς μολυσμένων σταγονιδίων από αυτόν που τη φοράει προς τους άλλους. Και τα δυο είδη μάσκας επιτελούν εξίσου καλά τον σκοπό αυτόν. Επομένως και τα δυο είδη είναι εξίσου αποτελεσματικά, με την πάνινη να είναι πιο χρηστική και οικονομική από την ιατρική για τον γενικό πληθυσμό.
Αλήθεια: Οι άνθρωποι δεν πρέπει να φορούν μάσκες κατά τη διάρκεια φυσικής άσκησης.
Η μάσκα μειώνει την ικανότητα να αναπνέει κάνεις άνετα. Υπό κανονικές συνθήκες αυτό δεν έχει καμία επίπτωση. Κατά την έντονη άσκηση όμως και σε συνδυασμό με την ύγρανση της μάσκας από τον ιδρώτα και την έντονη εκπνοή, δυσκολεύει την αναπνευστική λειτουργία. Εξυπακούεται βέβαια ότι εφόσον δεν είναι εφικτή η χρήση μάσκας πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι αποστάσεις για την αποφυγή διασποράς του ιού.
Μύθος: Οι τακτικές πλύσεις της ρινικής κοιλότητας προφυλάσσουν από τη νόσηση από τον νέο κορωνοϊό.
Οι τακτικές ρινικές πλύσεις με αλατόνερο ή θαλασσινό νερό ή έτοιμα αλατούχα διαλύματα δεν έχει αποδειχθεί ότι αποτρέπουν τη μόλυνση από τον νέο κορωνοϊό. Ίσως σε μερικές λοιμώξεις από ιούς του κοινού κρυολογήματος μπορεί να μειώνουν τη διάρκεια των συμπτωμάτων από τη μύτη.
Αλήθεια: Το ζεστό κλίμα ή η ηλιοθεραπεία δεν σκοτώνουν τον ιό.
Δεν έχει αποδειχθεί ότι ο ιός αδρανοποιείται ή σκοτώνεται σε υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος. Επειδή οι ιδανικές θερμοκρασίες πολλαπλασιασμού των ιών είναι σχετικά χαμηλές, μπορεί οι υψηλές θερμοκρασίες να έχουν κάποια μικρή επίδραση στον πολλαπλασιασμό τους αλλά αυτό δεν έχει τεκμηριωθεί επαρκώς. Η πρόσφατη εμπειρία έδειξε ότι ακόμη και περιοχές με υψηλές θερμοκρασίες χτυπήθηκαν άσχημα από την πανδημία.
Για τον ίδιο λόγο η ηλιοθεραπεία δεν παρέχει καμία επιπρόσθετη προστασία έναντι του νέου κορωνοϊού.
Μύθος: Ο SARS–CoV-2 συνδέεται με την τεχνολογία 5G.
Οι ιοί δεν ταξιδεύουν μέσω δικτυών κινητής τηλεφωνίας. Εξάλλου οι περισσότερες χώρες που έχουν πληγεί από την πανδημία δεν διαθέτουν δίκτυα 5G. Ο ιός μεταδίδεται μέσω μολυσμένων αεροσταγονιδίων που εκπέμπονται με την αναπνοή ή με επαφή χεριών με μολυσμένες επιφάνειες και κατόπιν επαφή με το στόμα, μύτη ή μάτια. Μάλλον λοιπόν πρόκειται για τερατώδη μύθο.
Αλήθεια: Ο νέος κορωνοϊός δεν μεταδίδεται με μύγες, κουνούπια ή κατοικίδια ζώα.
Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ή πληροφορία ότι ο ιός μεταδίδεται με έντομα ή ζώα. Είναι αναπνευστικός ιός και μεταδίδεται (όπως και οι άλλοι της ιδίας κατηγορίας) με συγκεκριμένο τρόπο, δηλαδή με αεροσταγονίδια, όπως προαναφέρθηκε.
Μύθος: Το σκόρδο, το τζίντζερ και τα προβιοτικά ενισχύουν το ανοσολογικό σύστημα έναντι του νέου κορωνοϊού.
Δεν υπάρχει καμία επιστημονική ένδειξη ότι τα ανωτέρω σκευάσματα παρέχουν κάποιου είδους προστασία έναντι του ιού.
Αλήθεια: Άτομα που νοσούν με COVID-19 μπορεί να μην έχουν καθόλου συμπτώματα.
Οι συμπτωματικοί (ή ολιγοσυμπτωματικοί) φορείς είναι άτομα που παρότι είναι μολυσμένα και μολυσματικά, δεν έχουν καθόλου ή έχουν πολύ ηπία συμπτώματα. Αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία γιατί μπορούν να μολύνουν άλλους επειδή δεν γνωρίζουν ότι νοσούν. Για το λόγο αυτό πρέπει να θεωρούμε τους άλλους (και τον εαυτό μας) δυνητικά μολυσματικούς και πρέπει πάντα να λαμβάνουμε τα ενδεικνυόμενα μέτρα ασφάλειας (τήρηση αποστάσεων, χρήση μάσκας, πλύσιμο χεριών).
Μύθος: Υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία έναντι του νέου κορωνοϊού.
Γίνεται τεράστια και συντονισμένη προσπάθεια της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας για την αποτελεσματική θεραπεία της COVID-19. Εν τούτοις προς το παρόν δεν έχει βρεθεί ριζικός τρόπος αντιμετώπισης. Υπάρχουν όμως κλινικές δοκιμές σε εξέλιξη που αφήνουν σοβαρά περιθώρια για αισιοδοξία εξεύρεσης θεραπείας. Επί του παρόντος, οι πάσχοντες που χρειάζονται νοσηλεία αντιμετωπίζονται υποστηρικτικά σε κοινούς θαλάμους ή σε μονάδες εντατικής θεραπείας. Παρά τη μη ύπαρξη ριζικής θεραπείας, η υποστήριξη των πασχόντων στις υγειονομικές μονάδες, σώζει ζωές.
Αλήθεια: Τα αλκοολούχα διαλύματα χεριών δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για την απολύμανση επιφανειών.
Το σωστό πλύσιμο χεριών με σαπούνι και νερό ή με τη χρήση εγκεκριμένων αλκοολούχων διαλυμάτων είναι το καλύτερο μέτρο υγιεινής χεριών. Τα αλκοολούχα διαλύματα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για απολύμανση επιφανειών γιατί είναι δαπανηρά και καταστρέφουν τις περισσότερες επιφάνειες. Το καλύτερο απολυμαντικό επιφανειών και αντικειμένων είναι διάλυμα οικιακής χλωρίνης και τρεχούμενου νερού βρύσης σε αναλογία 1/10.
