Ζήσης Ψάλλας
Γνωρίζοντας ποιος θα μπορούσε να βοηθήσει τους υπεύθυνους χάραξης δημόσιας πολιτικής να στοχεύσουν καλύτερα τα μηνύματά τους γύρω από την κλιματική αλλαγή, μια ομάδα ερευνητών με επικεφαλής την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, Sabrina Helm, κάνει ορισμένες προτάσεις. Η Helm, στην τελευταία της έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Anxiety, Stress and Coping, αποφάσισε να προσδιορίσει πώς διαφορετικοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν, ψυχολογικά και συμπεριφορικά, τον στρεσογόνο παράγοντα ενός μεταβαλλόμενου κλίματος.
Αυτή και οι συνεργάτες της ερεύνησαν 334 γονείς που είχαν παιδιά ηλικίας μεταξύ τριών και 10 ετών τα οποία ζούσαν μαζί τους. Ρωτήθηκαν για τις γενικές πεποιθήσεις τους για την κλιματική αλλαγή, πόσο αγχωμένοι αισθάνονταν για τα περιβαλλοντικά ζητήματα, πώς αντιμετωπίζουν αυτό το άγχος και πόσο αποτελεσματικοί πιστεύουν ότι οι μπορούν να είναι στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Με βάση τις απαντήσεις, οι ερευνητές εντόπισαν δύο κυρίαρχα προφίλ αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής: α) μια προσαρμοστική προσέγγιση αντιμετώπισης και β) μια δυσπροσαρμοστική αντιμετώπιση αποφυγής.
Περίπου το 70% των ερωτηθέντων ανήκε στην πρώτη ομάδα – την αντιμετώπιση της προσαρμοστικής προσέγγισης. Έτειναν να έχουν υψηλότερα επίπεδα περιβαλλοντικής ανησυχίας και σχετικού άγχους, και πίστευαν περισσότερο στην αποτελεσματικότητα των καταναλωτών. Εξέφρασαν περισσότερες επιθυμίες για επίλυση προβλημάτων και ήταν πιο πιθανό να συμμετάσχουν σε φιλοπεριβαλλοντικές συμπεριφορές.
Το υπόλοιπο 30% ήταν στην ομάδα αντιμετώπισης της δυσπροσαρμοστικής αποφυγής. Ήταν λιγότερο πιθανό από εκείνους της πρώτης ομάδας να αισθάνονται ενοχές ή προσωπική ευθύνη για την κλιματική αλλαγή. Ήταν λιγότερο πιθανό να συμμετάσχουν σε φιλοπεριβαλλοντικές συμπεριφορές ή να πιστέψουν ότι οι πράξεις τους θα έκαναν κάποια διαφορά.
Η Helm και οι συνεργάτες της αναρωτήθηκαν εάν τα άτομα στην ομάδα προσαρμοστικής προσέγγισης -που τείνουν να νιώθουν περισσότερο άγχος που σχετίζεται με το κλίμα- θα είχαν γενικά χειρότερη ψυχική υγεία, καθώς προηγούμενες μελέτες έχουν συνδέσει το περιβαλλοντικό στρες με αρνητικά αποτελέσματα ψυχικής υγείας. Παραδόξως, είπε ο Helm, δεν βρήκαν διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων όσον αφορά τη γενική υγεία, το άγχος ή τα συμπτώματα κατάθλιψης.
«Συνολικά, γνωρίζουμε ότι το άγχος που σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή αυξάνεται και αυτό μπορεί να ισχύει και για τα δύο αυτά προφίλ», είπε η Helm. «Δεν εξετάσαμε συγκεκριμένα το άγχος λόγω του κλίματος, αλλά εξετάσαμε τα συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους γενικά· οι δύο ομάδες δεν διέφεραν ως προς το επίπεδο άγχους ή τα αποτελέσματα της ψυχικής τους υγείας».
«Φαίνεται από άλλα δεδομένα ότι η ανησυχία για την κλιματική αλλαγή και το άγχος που σχετίζεται με το κλίμα είναι ιδιαίτερα υψηλά στους νέους», είπε η Helm.
