Ζήσης Ψάλλας

Η καθημερινή ζωή είναι αγχωτική και γεμάτη αβεβαιότητα. Έχοντας έναν ιδιαίτερο χρόνο του έτους, όταν γνωρίζουμε ακριβώς τι πρέπει να κάνουμε, αποκτούμε μια άνετη αίσθηση δομής, ελέγχου και σταθερότητας. Οι ανθρωπολογικές μελέτες δείχνουν ότι οι δομημένες και επαναλαμβανόμενες ενέργειες που εμπλέκονται σε τέτοιες τελετουργίες μπορούν να λειτουργήσουν ενάντια στο άγχος κάνοντας τον κόσμο μας πιο προβλέψιμο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Πολλά από αυτά τα τελετουργικά μπορούν βεβαίως να εκτελούνται και άλλες φορές αλλά κατά τη διάρκεια μιας εορταστικής περιόδου, έχουν περισσότερο νόημα. Διατηρούνται σε ένα ιδιαίτερο μέρος (το σπίτι) και με μια ειδική ομάδα ανθρώπων. Η έρευνα δείχνει επίσης ότι τα παιδιά που συμμετέχουν σε ομαδικά τελετουργικά γίνονται πιο στενά συνδεδεμένα με τους συνομηλίκους τους. 

Καμία παράδοση διακοπών δεν θα ήταν πλήρης χωρίς ένα εορταστικό γεύμα. Από τότε που οι πρώτοι άνθρωποι συγκεντρώθηκαν γύρω από τη φωτιά για να ψήσουν το κυνήγι τους, το μαγείρεμα είναι ένα από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά του είδους μας. Οι ώρες που περνάμε στην κουζίνα και στο τραπέζι για την κατανάλωση των εορταστικών γευμάτων εξυπηρετούν μερικές από τις ίδιες κοινωνικές λειτουργίες με τις εστίες των πρώτων προγόνων μας.

Η ύπαρξη ενός τελετουργικού γεύματος συμβολίζει την κοινότητα, φέρνει την οικογένεια γύρω από το τραπέζι και εξομαλύνει το δρόμο για συνομιλία και σύνδεση. Όλες οι κουλτούρες έχουν τελετουργίες που περιστρέφονται γύρω από την προετοιμασία των τροφίμων και των γευμάτων. Η εβραϊκή παράδοση υπαγορεύει ότι τα τρόφιμα πρέπει να επιλέγονται και να προετοιμάζονται σύμφωνα με συγκεκριμένους κανόνες (Kosher). Σε μέρη της Μέσης Ανατολής και της Ινδίας, μόνο το δεξί χέρι πρέπει να χρησιμοποιηθεί για φαγητό.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Είναι σύνηθες να ανταλλάσσονται δώρα κατά τη διάρκεια των διακοπών. Από ορθολογική άποψη, αυτό μπορεί να φαίνεται άσκοπο, στην καλύτερη περίπτωση ανακυκλώνονται πόροι ή, στη χειρότερη σπαταλιούνται. Αλλά οι ανθρωπολόγοι έχουν σημειώσει ότι μεταξύ πολλών κοινωνιών η τελετουργική δωρεά παίζει καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση των κοινωνικών δεσμών δημιουργώντας δίκτυα  σχέσεων.

Πολλές οικογένειες δίνουν ο ένας τον άλλο λίστες επιθυμητών δώρων. Η λαμπρότητα αυτού του συστήματος έγκειται στο γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι καταλήγουν να πάρουν ό, τι θα αγοράσουν ούτως ή άλλως -τα χρήματα ανακυκλώνονται αλλά όλοι εξακολουθούν να απολαμβάνουν την ικανοποίηση να δίνουν και να λαμβάνουν δώρα. 

Σύμφωνα με τον βραβευμένο με Νόμπελ ψυχολόγο και οικονομολόγο Daniel Kahneman, όταν αξιολογούμε τις εμπειρίες του παρελθόντος, έχουμε την τάση να θυμόμαστε τις καλύτερες στιγμές, δίνοντας λίγη προσοχή σε όλα τα άλλα. Με άλλα λόγια, οι μνήμες μας από τις οικογενειακές γιορτές αποτελούνται κυρίως από τα τελετουργικά, είτε είναι χαρούμενα είτε ανόητα.

σχόλια αναγνωστών
oδηγός χρήσης