Η έναρξη του σχολείου αργότερα το πρωί όχι μόνο επιτρέπει στους έφηβους μαθητές να κοιμούνται περισσότερο -κάτι που χρειάζονται-, αλλά και τους βοηθά να παρακολουθούν με περισσότερη προσοχή τα μαθήματά τους, να έχουν καλύτερες σχολικές επιδόσεις και να κάνουν λιγότερες απουσίες. Αυτό διαπίστωσε μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα, η πρώτη που με αντικειμενικό τρόπο αποδεικνύει ότι οι μαθητές ωφελούνται πολλαπλώς, εάν το σχολείο ξεκινά πιο αργά.
Η μελέτη παρακολούθησε το πείραμα ορισμένων δημόσιων σχολείων στο Σιάτλ των ΗΠΑ, τα οποία το φθινόπωρο του 2016 αποφάσισαν να ξεκινάνε τα μαθήματα σχεδόν μία ώρα αργότερα, όχι στις 07.50 πλέον αλλά στις 08.45. Μια απόφαση που συνάντησε ανάμικτες -θετικές και αρνητικές- αντιδράσεις εκ μέρους των γονιών.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον και του Ινστιτούτου Βιολογικών Επιστημών Salk, με επικεφαλής τον καθηγητή βιολογίας Χοράσιο ντε λα Ιγκλέσια, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science Advances», συνέκριναν τους μαθητές δύο τάξεων γυμνασίου του 2016 (πριν από την εφαρμογή του μέτρου) με τις αντίστοιχες τάξεις του 2017 (όταν πια είχε εφαρμοσθεί το μέτρο). Όλοι οι μαθητές φορούσαν στον καρπό του χεριού τους μια συσκευή «βραχιολάκι» που κατέγραφε τις δραστηριότητές τους, ενώ παράλληλα αξιολογήθηκε η εν γένει παρουσία και επίδοσή τους στο σχολείο.
Διαπιστώθηκε ότι ενώ όλοι οι μαθητές έπεφταν για ύπνο περίπου την ίδια ώρα (δηλαδή δεν εκμεταλλεύθηκαν την πιο καθυστερημένη έναρξη του σχολείου για να μένουν ξάγρυπνοι πιο πολύ), όσοι μπορούσαν να ξυπνήσουν πιο αργά, κέρδιζαν τουλάχιστον μισή ώρα έξτρα ύπνο (κατά μέσο όρο 34 λεπτά), έχοντας πλέον μέση διάρκεια ύπνου σχεδόν 7,5 ώρες, αντί για κάτι λιγότερο από επτά ώρες.
Επιπλέον ήταν πιο προσεκτικοί στα μαθήματα το επόμενο πρωί και έκαναν κατά μέσο όρο δύο λιγότερες απουσίες μέσα στο σχολικό έτος, ενώ και οι βαθμοί τους στο εξάμηνο ήταν κατά μέσο όρο κατά 5% καλύτεροι σε σχέση με εκείνους των μαθητών που έπρεπε να ξυπνάνε πιο νωρίς.
Με δεδομένο ότι ένας έφηβος θα πρέπει να κοιμάται κατά μέσο όρο γύρω στις εννέα ώρες το βράδυ (από οκτώ έως δέκα), οι ερευνητές είπαν ότι το «κουδούνι» του σχολείου θα μπορούσε να χτυπάει ακόμη πιο αργά το πρωί. Όπως είπαν, μένει ανοιχτό ζήτημα για επιστημονική διερεύνηση το ποια είναι η ιδανική ώρα έναρξης του σχολείου, ώστε να εναρμονίζεται καλύτερα με το βιολογικό (κιρκάδιο) «ρολόι» των εφήβων και έτσι να βελτιστοποιεί την ποιότητα του ύπνου τους και τη μαθησιακή ικανότητά τους.
«Οι έως τώρα έρευνες έχουν δείξει ότι οι κιρκάδιοι ρυθμοί των εφήβων είναι θεμελιωδώς διαφορετικοί από εκείνους των ενηλίκων και των παιδιών. Η ώρα που ξυπνά ένας μαθητής είναι κοινωνικά και όχι βιολογικά καθορισμένη, και αυτό έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία και την ευημερία του, καθώς οι διαταραγμένοι κιρκάδιοι ρυθμοί μπορούν να έχουν αρνητικές συνέπειες στην πέψη, στους παλμούς της καρδιάς, στη θερμοκρασία του σώματος, στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, στην ικανότητα προσοχής και γενικότερα στην ψυχική υγεία του» δήλωσε ο ερευνητής Γκίντιον Ντάνστερ.
«Το να ζητείς από έναν έφηβο να σηκώνεται και να είναι σε εγρήγορση στις 07.30 το πρωί είναι σαν να ζητείς από έναν ενήλικα να είναι ενεργός και σε εγρήγορση στις 05.30 το πρωί» πρόσθεσε ο Ιγκλέσια.
Οι επιστήμονες επίσης επεσήμαναν ότι οι ηλεκτρονικές συσκευές (smartphones, tablets, laptops κ.ά.) που εκπέμπουν μπλε ακτινοβολία διαταράσσουν το βιολογικό ρολόι των εφήβων αλλά και των ενηλίκων, δυσκολεύοντας τον ύπνο τους. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι μόνο ο ένας στους τέσσερις μαθητές γυμνασίου κοιμάται τις ελάχιστες αναγκαίες οκτώ ώρες.
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά τα γυμνάσια και τα λύκεια να μην ξεκινούν πριν από τις 08.30 το πρωί, αλλά τα περισσότερα σχολεία στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες αρχίζουν νωρίτερα, με συνέπεια οι περισσότεροι έφηβοι να πάσχουν από χρόνια στέρηση ύπνου.
