Ζήσης Ψάλλας
Στις υπερβάσεις των κλειστών προϋπολογισμών και στο νέο πλαίσιο της πολιτικής φαρμάκου αναφέρθηκε ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός σε πρόσφατη συνέντευξη τύπου.
Στο στρεβλό πλαίσιο των μνημονιακών χρόνων αναφέρθηκε ο κ. Ξανθός τονίζοντας: “Υπήρξαν παρεμβάσεις οριζόντιου κυρίως χαρακτήρα. Είχαμε ένα πολύ χαμηλό προϋπολογισμό για το φάρμακο, είτε νοσοκομειακό είτε στο λιανικό τομέα. Δημιουργήθηκαν μεγάλες και αυξανόμενες υπερβάσεις αυτού του κλειστού προϋπολογισμού και ο λόγος ήταν ότι αποφασίσαμε, και ήταν πολιτική επιλογή αυτό, να καλύψουμε με καθολικό και ισότιμο τρόπο τις φαρμακευτικές ανάγκες των ανθρώπων, χωρίς διακρίσεις, και βεβαίως επειδή υπήρχαν θεσμικά ελλείμματα στο σύστημα, δηλαδή δεν είχαμε έναν μηχανισμό ελέγχου της συνταγογράφησης, δεν είχαμε μηχανισμούς αξιολόγησης των νέων προϊόντων και δεν είχαμε και κυρίως μηχανισμούς διαπραγμάτευσης”.
Δικαιότερη κατανομή της υπέρβασης (clawback)
Και στα τρία επίπεδα (αξιολόγηση, διαπραγμάτευση, ορθολογική συνταγογράφηση και θεραπευτικά πρωτόκολλα) έχουν γίνει βήματα αυτή την περίοδο, είπε ο κ. Ξανθός και πρόσθεσε: “Αυτά τα βήματα δεν αποδίδουν γρήγορα, το ξέρουμε πολύ καλά, έτσι γίνεται σε όλο τον κόσμο. Δεν αποδίδουν γρήγορα μια αισθητή μείωση ή συγκράτηση της δαπάνης παρότι στις πρόσφατες συναντήσεις που είχαμε με τη βιομηχανία μας επισημάνθηκε ότι το δεύτερο εξάμηνο του 2018 παρατηρείται μια υποχώρηση της συνεχώς αυξητικής τάσης. Σ’ αυτό έχουν συμβάλει εξαιρετικά τα 54 νέα θεραπευτικά πρωτόκολλα τα οποία έχουν μπει στο σύστημα της ΗΔΙΚΑ”.
Το πλαίσιο ήταν “προβληματικό”, είπε ο κ. Ξανθός, αλλά το κρίσιμο για εμάς παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα, διασφάλισε το μείζον, να έχει ο κόσμος τα φάρμακα που χρειάζεται είτε αυτό αφορά νέα καινοτόμα φάρμακα είτε αφορά φτηνά, παλιά δοκιμασμένα και αποτελεσματικά φάρμακα με τα οποία ρυθμίζονταν οι χρόνιοι πάσχοντες.
Ο κ. Ξανθός επισήμανε: “Έχουμε ανάγκη να πάμε σε ένα νέο πλαίσιο που θα αφορά και την τιμολογιακή πολιτική και την αποζημιωτική πολιτική και τη δικαιότερη κατανομή της υπέρβασης, του γνωστού clawback. Αυτό το πλαίσιο προσπαθούμε να συγκροτήσουμε, είναι αυτό που έχουμε πει πολλές φορές ένα νέο μείγμα φαρμακευτικής πολιτικής, έχουμε από το Σεπτέμβριο -ουσιαστικά από τότε που βγήκαμε από το μνημόνιο- ξεκινήσει αυτές τις συζητήσεις.
“Το πρώτο βήμα που κάναμε”, είπε ο κ. Ξανθός “είναι να νομοθετήσαμε μια φορά το χρόνο την ανατιμολόγηση των παλιών φαρμάκων. Η τιμολόγηση των νέων φαρμάκων θα συνεχίσει να γίνεται όπως μέχρι τώρα, δηλαδή 4 φορές το χρόνο. Και έχουμε ξεκινήσει διάλογο με τη φαρμακοβιομηχανία και τους άλλους εμπλεκόμενους στην αγορά φαρμάκου εδώ και πάρα πολύ καιρό”.
Να δοθεί αναπτυξιακή προοπτική στην εγχώρια βιομηχανία
Σχετικά με το νέο μείγμα πολιτικής φαρμάκου, ο κ. Ξανθός ανέφερε ότι το υπουργείο Υγείας καταλήγει τώρα σε ένα πλαίσιο που στη συνέχεια ένα μέρος του ενδεχομένως θα χρειαστεί νομοθέτηση μετά τις γιορτές, ενώ ένα άλλο μέρος του θα ρυθμιστεί με υπουργικές αποφάσεις.
“Είμαστε τώρα στην τελική φάση των διαβουλεύσεων, των συζητήσεων, παρουσιάσαμε τη βασική ιδέα και στην επιτροπή φαρμακευτικής δαπάνης του Υπουργείου και στη μόνιμη διακομματική επιτροπή της Βουλής για τη φαρμακευτική πολιτική και θα προσπαθήσουμε στο επόμενο διάστημα, μέσα στο Γενάρη, να κάνουμε και μια συζήτηση σε ένα ανώτερο κυβερνητικό επίπεδο, πιθανότατα στο ΚΥΣΟΙΠ, έχουμε κάνει συνεννοήσεις και με τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης, στο επίπεδο του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής, έτσι ώστε να χαράξουμε μια πιο μακροπρόθεσμη προοπτική που να αφορά τον τομέα του φαρμάκου συνολικά, όχι μόνο από την πλευρά της πολιτικής υγείας αλλά και από την πλευρά της αναπτυξιακής προοπτικής που πρέπει να δοθεί στην εγχώρια βιομηχανία που και έχει θέσεις εργασίας και παράγει ποιοτικά προϊόντα και έχει προστιθέμενη αξία στη χώρα”.
Σύμφωνα με τον κ. Ξανθό, η πολιτική φαρμάκου υπερβαίνει το ρόλο του Υπουργείου Υγείας, είναι μια υπόθεση διυπουργική και διατομεακή και η προσπάθεια που θα γίνει είναι ότι λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις και τα προβλήματα που έχουν τεθεί από την πλευρά των εμπλεκομένων να διαμορφωθεί μια συνεκτική και ισορροπημένη προσέγγιση που να δώσει το σήμα ότι μετά το τέλος του μνημονιακού προγράμματος θα υπάρξει μια μεγαλύτερη προβλεψιμότητα και ασφάλεια για τη λειτουργία της αγοράς φαρμάκου αλλά και της κάλυψης ταν αναγκών των ασθενών, ιδιαίτερα αυτών που έχουν σοβαρά χρόνια νοσήματα.
Σε ερώτηση σχετικά με το clawback το οποίο συνεχώς αυξάνεται έχοντας γονατίσει κυρίως τις ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες με κίνδυνο να τις μετατρέψει σε προβληματικές επιχειρήσεις, ο κ. Ξανθός ανέφερε ότι ο υπουργείο Υγείας κάνει παρεμβάσεις, κάτι που έχει αναγνωρίσει η βιομηχανία παρά τη δημόσια κριτική που ασκεί θιγόμενη από το αυξανόμενο clawback.
“Για πρώτη φορά στη χώρα έχουμε μέτρα διαρθρωτικού χαρακτήρα και όχι μόνο οριζόντιες παρεμβάσεις”, είπε ο κ. Ξανθός. “Έχουμε τα πρώτα βήματα της επιτροπής HTA, έχουμε την επιτροπή διαπραγμάτευσης που είναι σε διασύνδεση με την επιτροπή ΗΤΑ και άρα κάθε καινούργιο φάρμακο για να αποζημιωθεί πρέπει να τεκμηριώνεται και η κλινική του αποτελεσματικότητα και η προστιθέμενη θεραπευτική του αξία αλλά και να προηγείται μια διαπραγμάτευση για να έχουμε μια προσιτή και βιώσιμη τιμή. Επίσης έχουμε αυτά τα πρωτόκολλα τα οποία είναι ήδη λειτουργικά στο σύστημα και θα τα αυξήσουμε στο επόμενο διάστημα. Ο στόχος είναι να φτάσουμε σύντομα στα 90 θεραπευτικά πρωτόκολλα σε πλήρη εφαρμογή. Τώρα, υπέρβαση υπάρχει αυτό είναι σαφές. Έχουμε υπόψη μας ότι το νοσοκομειακό φάρμακο και κυρίως τα ακριβά φάρμακα για τον καρκίνο, για τα αυτοάνοσα νοσήματα, οι βιολογικοί παράγοντες, τα σπάνια, τα ορφανά φάρμακα για τα σπάνια νοσήματα είναι αυτά που προκαλούν τη μεγάλη υπέρβαση”.
Αναγκαία η αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης
Ο κ. Ξανθός είπε ότι ακριβώς για αυτό το λόγο -δηλαδή λόγω της υπέρβασης και του clawback- ο προϋπολογισμός για το νοσοκομειακό φάρμακο είναι αυξημένος κατά 45 εκατομμύρια ευρώ για το 2019. Πρόκειται για μια αύξηση περίπου 10% στον προϋπολογισμό ο οποίος “ήταν όντως πολύ συμπιεσμένος όλα αυτά τα χρόνια και μάλιστα ιδιαίτερα στο νοσοκομειακό φάρμακο ήταν και διαρκώς μειούμενος, γιατί στο εξωνοσοκομειακό φάρμακο υπάρχει το πλατό των 1.945 εκατομμυρίων ευρώ”.
Απαντώντας στη κριτική ότι η κάλυψη των αναγκών των πολιτών, μεταξύ των οποίων και των ανασφάλιστων έχει αναληφθεί κατά μεγάλο μέρος από τη βιομηχανία, ο κ. Ξανθός είπε ότι το κρίσιμο είναι να έχουν πρόσβαση όλοι οι πολίτες εγγυημένη πρόσβαση στα φάρμακα, κάτι που συμβαίνει. “Θυμίζω ότι διαψεύστηκαν όλα τα σενάρια περί grexit καινοτόμων και ακριβών φαρμάκων από τη χώρα. Υπάρχει πλήρης κάλυψη, δεν υπάρχουν ελλείψεις στα φάρμακα υψηλής θεραπευτικής αξίας. Κατά καιρούς παρατηρούνται ελλείψεις σε φάρμακα καθημερινής χρήσης στα φαρμακεία για λόγους που τους ξέρουμε πάρα πολύ καλά, κυρίως επειδή κάποια φάρμακα έχασαν πολύ μεγάλο μέρος της τιμής τους και για κάποιες εταιρίες δεν ήταν βιώσιμη η παραμονή τους στην ελληνική αγορά. Υπάρχουν τα κυκλώματα των παράνομων παράλληλων εξαγωγών και εν πάση περιπτώσει προσπαθούμε αυτά να τα αντιμετωπίσουμε κατασταλτικά”, ανέφερε ο κ. Ξανθός.
Κλείνοντας την απάντησή του ο υπουργός Υγείας είπε ότι φαρμακευτική κάλυψη των αναγκών της κοινωνίας έχει πλέον τριμερή χαρακτήρα. Από τη μια είναι το κράτος το οποίο δίνει για το νοσοκομειακό και το εξωνοσοκομειακό φάρμακο περίπου 2,5 δισ. ευρώ. Η βούληση είναι αυτό να βαίνει βελτιούμενο τα επόμενα χρόνια. Αυτό θα γίνει σιγά-σιγά και θα οργανωθεί με το οικονομικό επιτελείο στα πλαίσια του νέου μεσοπρόθεσμου προγράμματος και θα αξιολογηθούν τα περιθώρια προσαύξησης των κλειστών προϋπολογισμών μέχρι το 2022.
Από την άλλη υπάρχει ο πολίτης ο οποίος πληρώνει μεγάλο ποσοστό επί της φαρμακευτικής δαπάνης, διότι έχει πολύ αυξημένη συμμετοχή στο κόστος των φαρμάκων. “Εμείς θέλουμε σταδιακά να ανακουφίσουμε και να μειώσουμε τις επιβαρύνσεις που έχει δεχθεί [ο πολίτης] και έχουμε κάνει δυο-τρεις κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση αυτή την περίοδο”, είπε ο κ. Ξανθός. “Μείωση κατά 40 εκατ. ευρώ για αυτούς που θεραπεύονται με γενόσημα, μείωση κατά 20 εκατ. ευρώ λόγω της κατάργησης του περιορισμού των τριών φαρμάκων ανά συνταγή και μείωση της συμμετοχής για ορισμένα χρόνια νόσημα π.χ. μηδενική συμμετοχή για τα συμπληρωματικά φάρμακα στους ογκολογικούς ασθενείς”.
Ο τρίτος παράγοντας που συνεισφέρει στην κάλυψη των φαρμακευτικών αναγκών είναι η βιομηχανία. “Η βιομηχανία συνεισφέρει στην προσπάθεια γιατί σε μια περίοδο κρίσης, σε μια περίοδο χρεοκοπίας της χώρας και μέτρων λιτότητας θα πρέπει να συνεισφέρουν όλοι στο να διατηρηθεί το μείζον που είναι να έχει ο κόσμος φάρμακα” είπε ο κ. Ξανθός. Και κατέληξε: “Νομίζω λοιπόν ότι υπάρχει μια συμβολή όλων και η προσπάθεια που θα κάνουμε είναι να πάμε σε ένα νέο πλαίσιο και σε διαρκώς αναπροσαρμοζόμενους κλειστούς προϋπολογισμούς”.
