Σύνταξη-Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Πόσο δύσκολη έχει γίνει η διαφύλαξη του απορρήτου στο διαδίκτυο; Πραγματικά δύσκολη, σύμφωνα με μια νέα έρευνα.
Τουλάχιστον το 87% των πιο δημοφιλών ιστότοπων παγκοσμίως ασχολούνται με κάποια μορφή ψηφιακής παρακολούθησης, σύμφωνα με δημοσιογραφική έρευνα της μη κερδοσκοπικής εταιρείας Markup. Πολλά από αυτά καταγράφουν κρυφά ακόμη και τον τρόπο με τον οποίο μετακινείται το ποντίκι ή γίνεται η πληκτρογράφηση. Αυτή είναι η κρυφή τεχνολογία που επιτρέπει στις εταιρείες να μάθουν ποιοι είμαστε, τι μας αρέσει και ακόμη και τα μυστικά που παρακολουθούμε στο διαδίκτυο, ώστε να μπορούν να προσαρμόσουν αυτό που βλέπουμε, να κάνουν τις διαφημίσεις πιο προσωποποιημένες – ή ακόμη και να πωλούν τις πληροφορίες μας σε τρίτους.
Τα καλά νέα: Μπορούμε να εφαρμόσουμε τον έλεγχο απορρήτου σε οποιονδήποτε ιστότοπο μόνοι μας, χρησιμοποιώντας δωρεάν το εργαλείο που δημιουργήθηκε για τον σχετικό έλεγχο και ονομάζεται Blacklight. Φανταστείτε το σαν ένα «θερμόμετρο που μπορείτε να κολλήσετε σε οποιονδήποτε ιστότοπο και να πάρετε μια άμεση ανάγνωση σχετικά με το επίπεδο ανατριχιαστικότητας» λέει ο δημιουργός του, Surya Mattu. Ο Mattu ήθελε όχι μόνο να σταματήσει την κατασκοπεία του κάθε ιστότοπου, αλλά και ένα εργαλείο για να δει ακριβώς τι συμβαίνει όταν κάποιος επισκέπτεται ιστότοπους με το προεπιλεγμένο Google Chrome, το δημοφιλές πρόγραμμα περιήγησης που κάποτε ονομαζόταν «λογισμικό κατασκοπείας».
Νωρίτερα αυτό τον μήνα, ο μηχανικός και δημοσιογράφος Mattu έτρεξε το Blacklight σε μια λίστα με τους 100.000 πιο δημοφιλείς τομείς στο διαδίκτυο. Ορισμένες από αυτές τις διευθύνσεις δεν είχαν ιστότοπο ή δεν φορτώθηκαν. Αλλά, από τα περισσότερα από 80.000 που μπόρεσε να σαρώσει, προέκυψε μια ζοφερή εικόνα. Μόνο το 13% των ιστότοπων δεν φόρτωσαν προγράμματα παρακολούθησης, διαφημίσεων ή cookies τρίτων – που είναι αποσπάσματα κώδικα που αφήνουν οι ιστότοποι στο πρόγραμμα περιήγησής σας για να σας αναγνωρίζουν.
Δεκαπέντε τοις εκατό των ιστότοπων φορτώνουν μια τεχνολογία που ονομάζεται «καταγραφείς συνεδρίας», το ψηφιακό ισοδύναμο της εγγραφής βίντεο, καθώς περιηγείστε σε έναν ιστότοπο, όπως το περιγράφει ένας πάροχος τεχνολογίας. «Για μένα, αυτό ήταν το μεγαλύτερο σοκ» δήλωσε ο Mattu. Τέσσερα τοις εκατό καταγεγραμμένα κλειδιά που πληκτρολογήσατε σε φόρμες και πλαίσια ακόμη και χωρίς να πατήσετε υποβολή. Έξι τοις εκατό των ιστότοπων χρησιμοποίησαν μια νεότερη -πιο δύσκολο να αποφευχθεί- μορφή παρακολούθησης που ονομάζεται δακτυλικό αποτύπωμα καμβά (πέρυσι, μια έρευνα της εταιρείας απορρήτου Disconnect, βρήκε δακτυλικά αποτυπώματα στο ένα τρίτο από τους 500 πιο δημοφιλείς ιστότοπους του διαδικτύου). Εβδομήντα τέσσερα τοις εκατό ιστότοπων φόρτωσαν την τεχνολογία παρακολούθησης Google και 33% φορτωτές παρακολούθησης του Facebook. Είναι συνταρακτικό να διαπιστώνει κανείς πού έχουν φτάσει οι δύο γίγαντες της Silicon Valley – μας παρακολουθούν ακόμη και όταν δεν χρησιμοποιούμε τους ιστότοπους ή τις εφαρμογές τους.
Ακόμα χειρότερα, οι αριθμοί του Mattu είναι πιθανώς συντηρητικοί. Σε ιστότοπους που ζητούν αποδοχή cookies, πριν από τη φόρτωσή τους, ιδιαίτερα συνηθισμένο στην Ευρώπη, το Blacklight αδυνατεί να κάνει κλικ στην επιλογή «αποδοχή» – οπότε οι ιστότοποι αυτοί έχουν καταχωρηθεί ως λιγότερο κακόβουλοι. «Νομίζω ότι αυτό είναι απλώς μια αντανάκλαση του τρόπου λειτουργίας μιας επιχείρησης όταν δεν υπάρχει έλεγχος» δήλωσε ο Mattu. «Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιο κακόηθες άτομο, σε κάποιο γραφείο που προσπαθεί να συλλέξει τις πληροφορίες όλων μας. Υπάρχει όμως σοβαρό οικονομικό κίνητρο για την κατοχή αυτών των δεδομένων και τα τελευταία 15 χρόνια το κίνητρο αυτό έχει αυξηθεί» συνέχισε.
«Το Blacklight δεν είναι το τέλειο ή μοναδικό μέτρο εξασφάλισης της ιδιωτικότητας – είναι ένα παιχνίδι γάτας και ποντικιού, με τις εταιρείες που αναπτύσσουν τεχνολογία παρακολούθησης» συμπλήρωσε ο Mattu. Θέλω να ελπίζω ότι η Markup ενημερώνει το λογισμικό της, κάθε χρόνο, ώστε να μπορούμε να παρακολουθούμε το πώς αλλάζουν οι ιστότοποι, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι ανησυχούν για τη διαφύλαξη του απορρήτου και νέοι νόμοι προσπαθούν να απαγορεύσουν ορισμένα από τα κατασκοπευτικά προγράμματα.
Ποιο είναι το μήνυμα για τους χρήστες; Χρησιμοποιήστε το Blacklight γρήγορα για να δείτε αν θα εμπιστευτείτε έναν ιστότοπο – ή να αξιολογήσετε τις διακηρύξεις οποιουδήποτε διευθύνοντος συμβούλου που ισχυρίζεται πως «το απόρρητο είναι ανθρώπινο δικαίωμα». Μπορείτε να κατεβάσετε τα αποτελέσματά σας και να μοιραστείτε τα ενδιαφέροντα ευρήματά σας με την ομάδα της Markup.
Για να μπορέσετε να συγκρίνετε: Ο μέσος όρος cookies τρίτων σε ιστότοπους είναι 3. Ο μέσος όρος διαφημίσεων 7.
Αυτό που θα βρείτε, μπορεί να σας εκπλήξει. Η εταιρεία Purina (τροφών κατοικίδιων), για παράδειγμα, βρέθηκε θετική σε σχεδόν κάθε πιθανό είδος παρακολούθησης που ανιχνεύει η Blacklight. Με τον τρόπο αυτό, η Purina μπορεί να μάθει τα δημογραφικά στοιχεία και τα προσωπικά ενδιαφέροντα των πελατών της, την αφοσίωση τους στην εταιρεία και να καταλάβει πώς αυτοί χρησιμοποιούν τον ιστότοπό τους. Είχε 14 προγράμματα παρακολούθησης διαφημίσεων, 28 cookies τρίτου μέρους, δακτυλικά αποτυπώματα και παρακολούθηση πατημάτων πλήκτρων και κλικ ποντικιού. Η Planned Parenthood είχε 42 cookies τρίτων, σύμφωνα με τη Blacklight.
Ο ιστότοπος του Joe Biden είχε 10 και ο ιστότοπος του προέδρου Trump 18. Η Microsoft είχε 43 cookies τρίτων. Η Apple είχε μηδέν – στην πραγματικότητα, δεν χρησιμοποιεί καθόλου τεχνολογία παρακολούθησης, κατά τη Blacklight. Ο ιστότοπος της Washington Post έχει 6 cookies τρίτων και επιτρέπει στο Google Analytics να σας παρακολουθεί, αλλά δεν διαθέτει ιχνηλάτες στο Facebook. Οι New York Times είχαν 12 ιχνηλάτες, η Wall Street Journal 44 και η New Yorker είχε 152.
Απλώς θυμηθείτε: Δεν χρειάζεται να εγκαταλείψετε κάθε ελπίδα για τη διατήρηση του απορρήτου σας. Υπάρχουν βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε για την προστασία του στο διαδίκτυο.
Για τα περισσότερα άτομα, θα αρκούσε μια πολύ απλή αλλαγή: αλλαγή του προγράμματος περιήγησης σε ένα που περιλαμβάνει αυτόματη προστασία. Για παράδειγμα, το Mozilla Firefox, αλλά επίσης το Apple Safari και η νέα έκδοση του Microsoft Edge παρέχουν κάποια προστασία, όπως και οι DuckDuckGo και Brave, που εστιάζουν στην προστασία της ιδιωτικής ζωής. Αλλά, αν απλώς δεν μπορείτε να κλείσετε το Chrome ή είστε υποχρεωμένοι να το χρησιμοποιήσετε για εργασία, υπάρχουν πρόσθετα αποκλεισμού διαφημίσεων και ιχνηλατών που μπορούν να αφαιρέσουν το Chrome, όπως το Privacy Badger και το Ghostery.
Ακολουθεί η λίστα με τα δεδομένα ροής προσωπικών πληροφοριών από συσκευές και υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε καθημερινά, όπως την εκθέτει ο τεχνικός αρθρογράφος της Washington Post Geoffrey A. Fowler:
iPhone και τηλέφωνα Android: Οι κρυμμένοι ιχνηλάτες σε εφαρμογές μοιράζονται προσωπικά στοιχεία – ακόμα και όταν εσείς και το τηλέφωνό σας κοιμάστε.
Alexa: Από προεπιλογή, η Amazon διατηρεί ένα αντίγραφο όλων των αρχείων των έξυπνων ηχείων της Echo.
Πιστωτικές κάρτες: Οι εταιρείες μπορούν να αντλήσουν δεδομένα σχετικά με αγορές από την τράπεζά σας έως το κατάστημα που ψωνίζετε.
Smart τηλεοράσεις: Κάθε λίγα λεπτά, οι έξυπνες τηλεοράσεις καταγράφουν ένα στιγμιότυπο του τι παρακολουθείτε στην οθόνη σας.
Αυτοκίνητα: Οι αυτοκινητοβιομηχανίες χρησιμοποιούν εκατοντάδες αισθητήρες και μια συνεχή σύνδεση με το διαδίκτυο για να καταγράφουν πού πηγαίνετε και πώς οδηγείτε.
Προγράμματα περιήγησης Διαδικτύου: Το Chrome της Google φόρτωσε περισσότερα από 11.000 cookies παρακολούθησης στο πρόγραμμα περιήγησης που πραγματοποίησε ο Fowler, σε μία δοκιμή διάρκειας μιας εβδομάδας.
Επεκτάσεις προγράμματος περιήγησης: Τα πρόσθετα (add-ons) και οι προσθήκες (plug-ins) μπορούν να δουν και να μοιραστούν οτιδήποτε κάνετε στο διαδίκτυο.
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός πως όσο το κίνητρο του κέρδους -μέσω της εκμετάλλευσης της διαφήμισης- αυξάνεται, θα πληθύνονται και θα εξελίσσονται τα λογισμικά παραβίασης της ιδιωτικότητας. Ωστόσο, το παράδειγμα της Blacklight αφήνει μια νότα αισιοδοξίας πως το παιχνίδι δεν έχει χαθεί «από τα αποδυτήρια».
Πηγή: The Washington Post
