Ερώτηση
Καλησπέρα, κατ’ αρχάς συγχαρητήρια που επιτέλους δίνετε στους πολίτες τη δυνατότητα να παρακολουθούμε ζωντανά κάποιους σεισμογράφους αλλά και το πανελλαδικό τοπίο με τις μετρήσεις του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Από την ημέρα που δώσατε στη δημοσιότητα αυτά τα λινκ, παρακολουθώ καθημερινά τη δραστηριότητα. Έχει ανακύψει όμως ένα «πρόβλημα».
Παρατηρώ ότι κατά διαστήματα υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις, όχι τόσο στα μεγέθη των σεισμών, αλλά στα επίκεντρα που ανακοινώνονται κυρίως μεταξύ του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Ευρωπαϊκού Μεσογειακού Σεισμολογικού Κέντρου.
Πρόσφατα παραδείγματα, ένας σεισμός στην Κρήτη, συγκεκριμένα : από το ΕMSC (αλλά και από το USGS) ανακοινώθηκε στα νοτιοανατολικά του Νομού Λασιθίου, ενώ από το Πανεπιστήμιο Αθηνών βόρεια από τον Νομό Λασιθίου. Ο χθεσινός σεισμός στη Ρόδο έχει επίκεντρο στη ξηρά στα κεντροδυτικά της Ρόδου από το Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ στον θαλάσσιο χώρο δυτικά της Ρόδου από τα άλλα δύο κέντρα.
Σήμερα -θα το χαρακτήριζα αποκορύφωμα- το επίκεντρο του σεισμού 3,4 R, στις 05:25, ορίζεται από το EMSC κοντά στο Λουτράκι, ενώ το επίκεντρο του ιδίου σεισμού ορίζεται από το Πανεπιστήμιο Αθηνών στον θαλάσσιο χώρο νότια του Σουνίου!
Καταλαβαίνω το να υπάρχουν διαφορές στο ανακοινώσιμο μέγεθος σε Ρίχτερ ενός σεισμού για τους γνωστούς λόγους. Στα επίκεντρα, επίσης, εάν οι αποστάσεις ήταν μικρές, 1-2-3 χλμ., δεν θα το παρατηρούσα καν.
Εδώ, όμως, πρόκειται για αποκλίσεις δεκάδων χλμ. Στην αναφερόμενη σημερινή περίπτωση, μιλάμε για σχεδόν 100χλμ. απόκλιση στοιχείων. Μπορείτε να μου εξηγήσετε γιατί υπάρχουν αυτές οι τόσο μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των δύο (ή και περισσότερων αν λάβω υπ’ όψιν και το USGS) σεισμολογικών κέντρων;
Δημιουργεί πρόβλημα αξιοπιστίας είτε προς το ένα κέντρο είτε προς το άλλο, ή και στα δύο.
Ευχαριστώ για τον χρόνο σας.
Απάντηση
Πολύ καλή η απορία σας, όμως θα σας εξηγήσω το εξής:
Οι ιστοσελίδες που αναφέρετε ανακοινώνουν αυτόματους προσδιορισμούς του επικέντρου και του μεγέθους των σεισμών.
Οι αυτόματοι προσδιορισμοί δεν επιβλέπονται από το επιστημονικό προσωπικό των σεισμολογικών ινστιτούτων και πολλές φορές είναι λανθασμένες, αλλά είναι χρήσιμες για μία γρήγορη ενημέρωση και πρώτη εκτίμηση του φαινομένου.
Για σεισμούς που γίνονται στην Ελλάδα, μετά από την αυτόματη εκτίμηση, τα σεισμολογικά δεδομένα επεξεργάζεται ο σεισμολόγος που ανήκει στην υπηρεσία του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και δίνει την επίσημη ανακοίνωση σε σύντομο χρόνο στην Πολιτεία και στα Mέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Μετά από αυτή τη διαδικασία, γίνεται εκτενέστερη ανάλυση των σεισμογραφημάτων από όλους τους σεισμολογικούς σταθμούς της χώρας και προκύπτουν τα επίσημα στοιχεία που ανακοινώνονται μετά από αρκετές ώρες στην ιστοσελίδα του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (http://www.gein.noa.gr/services/monthly-list.html).
Επίσης, σας επισημαίνω το γεγονός, ότι χρησιμοποιούνται και διαφορετικές κλίμακες για το μέγεθος του σεισμού, όπως Mw, Ml, Md, Ms κ.λπ..
Αυτά τα μεγέθη είναι:
1ον) ΜL «Local magnitude», αυτό είναι το τοπικό μέγεθος που ανακοινώνεται από το Εθνικό μας σεισμογραφικό δίκτυο και χρησιμοποιείται για σεισμούς που απέχουν λιγότερο από 600 χιλιόμετρα από τον σεισμολογικό σταθμό.
2ον) Το μέγεθος Ms «Surface wave magnitude», το οποίο χρησιμοποιείται για σεισμούς με βάθη λιγότερο από 70 χιλιόμετρα. Το συγκεκριμένο μέγεθος χρησιμοποιείτο στο παρελθόν για τις επίσημες ανακοινώσεις του Εθνικού Σεισμογραφικού Δικτύου.
Αυτά τα δύο μεγέθη διαφέρουν μεταξύ τους κατά 0,5 μονάδα, όπως έχει αποδειχθεί από επιστημονικά αποτελέσματα από όλη την Ελλάδα.
Τα άλλα δύο μεγέθη, που, επίσης, χρησιμοποιούνται από άλλα σεισμολογικά κέντρα, είναι:
1ον) Το mb «Body Wave Magnitude» και
2ον) Mw «Moment Magnitude»
Υπάρχει επιστημονικός τρόπος που αλληλοσυνδέει αυτά τα μεγέθη και όλα δίνουν το ίδιο αποτέλεσμα, δηλαδή την ποσότητα της ενέργειας που εκλύεται τη στιγμή του σεισμού.
Ευχαριστώ για την επικοινωνία
Κύριος Ερευνητής Σεισμολογίας του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών
Γεράσιμος Χουλιάρας
