Όλοι οι άνδρες άνω των 55 είναι σημαντικό να υποβάλλονται τακτικά σε προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο του προστάτη. Ο προληπτικός έλεγχος διεξάγεται πριν από την εκδήλωση οποιουδήποτε συμπτώματος και οι ειδικοί συνήθως τον προτείνουν στα άτομα που έχουν αυξημενο κίνδυνο εμφάνισης του νοσήματος.
Ο προληπτικός έλεγχος στην περίπτωση του καρκίνου του προστάτη είναι ο έλεγχος του ειδικού προστατικού αντίγονου στο αίμα PSA, σε συνδυασμό βέβαια με τη λήψη ενός ατομικού και οικογενειακού ιστορικού και την ερώτηση του ασθενή αναφορικά με την παρουσία συμπτωμάτων που θα μπορούσαν να συνδέονται με πρόβλημα στον προστάτη. Το PSA είναι μια πρωτεΐνη που παράγεται από τον προστάτη, τα υψηλά επίπεδα της οποίας ενδέχεται να είναι ενδεικτικά ενός προβλήματος στον προστάτη που χρήζει περεταίρω διευκρίνησης.
Για τη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη μετά από την εξέταση του PSA οι ειδικοί χρησιμοποιούν τη μέθοδο της βιοψίας σε συνδυασμό με την εκτίμηση του Gleason σκορ.
Για τη διεξαγωγή της βιοψίας αφαιρείται ένα μικρό κομμάτι του προστατικού ιστού κι εξετάζετε κάτω από το μικροσκόπιο για τον εντοπισμό καρκινικών κυττάρων. Η χρήση υπέρηχου βοηθά στον εντοπισμό του κατάλληλου σημείου για τη λήψη της βιοψίας. Εάν η βιοψία αποκαλύψει καρκινική βλάβη, η εκτίμηση του Gleason σκορ βοηθά τον ιατρό να προβλέψει με μεγαλύτερη ακρίβεια την πρόγνωση της νόσου και την πιθανότητα εξάπλωσης του καρκίνου. Το σκορ κυμαίνεται από το 2 έως το 10. Όσο πιο χαμηλό είναι τόσο μικρότερη η πιθανότητα εξάπλωσης. Είναι παράλληλα σημαντικός ο υπερηχογραφικός έλεγχος για τον αποκλεισμό καρκινικών βλαβών σε άλλα σημεία του σώματος.
Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη έχει πολύ μεγάλη σημασία για την αποτελεσματική του αντιμετώπιση, όσο πιο νωρίς διαγνωστεί τόσο καλυτέρα ανταποκρίνεται στη θεραπεία. Η σταδιοποίηση του καρκίνου του προστάτη είναι ένα σύστημα που βοηθά τους ιατρούς να καθορίσουν τον βαθμό εξάπλωσης του καρκίνου στο σώμα. Υπάρχουν τρία επίπεδα σταδιοποίησης. Το τοπικό που σημαίνει ότι η βλάβη είναι παρούσα μονό στον προστάτη, το περιφερειακό που σημαίνει ότι τα καρκινικά κύτταρα έχουν εξαπλωθεί σε γειτονικούς ιστούς έξω από τον αδένα και το απομακρυσμένο το οποίο σημαίνει ότι τα καρκινικά κύτταρα έχουν φτάσει σε διάφορα σημεία του σώματος μακριά από τον προστάτη.
Τα ποσοστά επιβίωσης είναι ένα προσεγγιστικό εργαλείο που δίνει κάποιες πληροφορίες αναφορικά με την πιθανότητα αποτελεσματικότητας της θεραπείας. Για παράδειγμα ένα σχετικό ποσοστό επιβίωσης 5 ετών καταδεικνύει το ποσοστό των ασθενών που θα ζήσουν για τουλάχιστον 5 χρόνια μετά τη διάγνωση τους με καρκίνο του προστάτη σε σύγκριση με το ποσοστό των ανθρώπων χωρίς τη νόσο που θα ζήσουν για το ίδιο διάστημα. Το σχετικό αυτό ποσοστό στην περίπτωση του τοπικού και του περιφερειακού σταδίου ανέρχεται στο 100% ενώ για το απομακρυσμένο πέφτει στο 29%. Είναι ωστόσο πολύ σημαντικό να θυμάται κανείς πως τα ποσοστά επιβίωσης συνιστούν ένα προσεγγιστικό εργαλείο υπολογισμού και ότι κάθε οργανισμός ανταποκρίνεται διαφορετικά στη θεραπεία.
