Η υγεία του πέους είναι μια σημαντική συνιστώσα της γενικής υγείας ενός άνδρα και δεν περιορίζεται στην ικανότητά του για στύση, εκσπερμάτιση ή αναπαραγωγή. Τα προβλήματα του πέους μπορεί να σηματοδοτούν μια υποκείμενη νόσο, ενώ παράλληλα επηρεάζουν σημαντικούς τομείς της ζωής, προκαλώντας στρες ή προβλήματα στη σχέση και βλάπτοντας την αυτοπεποίθηση. Είναι, λοιπόν, πολύ σημαντική η γνώση των σημείων και των συμπτωμάτων, καθώς και του τι μπορεί να κάνει κάποιος για να προστατέψει την υγεία του πέους του.
Πολλοί είναι οι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την υγεία του πέους. Κάποιοι είναι τροποποιήσιμοι και κάποιοι όχι. Για παράδειγμα:
• Μη ασφαλές σεξ. Μπορεί να οδηγήσει στην προσβολή από κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (ΣΜΝ).
• Καρδιαγγειακά νοσήματα και διαβήτης. Πολλοί από τους παράγοντες που οδηγούν στην εμφάνιση καρδιακού νοσήματος, όπως είναι ο διαβήτης και η υπέρταση, μπορούν επίσης να προκαλέσουν στυτική δυσλειτουργία (ΣΔ).
• Συγκεκριμένα φάρμακα και θεραπείες. Για παράδειγμα, η χειρουργική αφαίρεση του προστάτη αδένα και του προσκείμενου ιστού ως θεραπεία του καρκίνου του προστάτη μπορεί να οδηγήσει σε ακράτεια ουρών και ΣΔ.
• Κάπνισμα. Το κάπνισμα αυξάνει έκτος των άλλων και τον κίνδυνο εμφάνισης ΣΔ.
• Επίπεδα ορμονών. Οι ορμονικές διαταραχές και συγκεκριμένα η ανεπάρκεια της τεστοστερόνης έχουν συνδεθεί με τη ΣΔ. Η παχυσαρκία μπορεί, επίσης, να μειώσει τα επίπεδα τεστοστερόνης.
• Ψυχολογικά προβλήματα. Εάν ένας άνδρας έχει προβλήματα στύσης, κάποια στιγμή είναι πολύ πιθανό να ανησυχεί ότι θα έχει και στο μέλλον, με αποτέλεσμα να εμφανίσει άγχος ή και κατάθλιψη, το οποίο μπορεί να επιβαρύνει εκ νέου τη στυτική λειτουργία.
• Νευρολογικές καταστάσεις. Το εγκεφαλικό επεισόδιο, οι τραυματισμοί στη σπονδυλική στήλη και στη μέση, η σκλήρυνση κατά πλάκας και η άνοια μπορεί να επηρεάσουν τη μεταφορά των νευρικών ώσεων από τον εγκέφαλο στο πέος προκαλώντας ΣΔ.
• Η αύξηση της ηλικίας. Η ΣΔ και οι άλλες σεξουαλικές δυσλειτουργίες είναι πιο συχνές στους μεγαλύτερους άνδρες. Τα επίπεδα τεστοστερόνης επίσης μειώνονται με την αύξηση της ηλικίας.
• Το piercing (τρύπημα για λόγους αισθητικής) του πέους. Μπορεί να προκαλέσει δερματική μόλυνση και να εμποδίσει τη ροή των ούρων. Ανάλογα με τη θέση του, το piercing μπορεί ακόμα και να επιδεινώσει την ικανότητα επίτευξης στύσης ή οργασμού.
• Η έντονη ακροβατική σεξουαλική πράξη ή ο πολύ έντονος αυνανισμός. Εάν το πέος λυγίσει ξαφνικά και απότομα λόγω βίαιου χειρισμού ενώ είναι σε στύση, μπορεί να προκύψει ένας πολύ σοβαρός τραυματισμός που ονομάζεται κάταγμα πέους. Μπορεί, επίσης, να έχει ως αποτέλεσμα τη μόνιμη κάμψη του πέους, ακόμα κι αν δεν υπάρχει κάταγμα.
Τα πιο συχνά προβλήματα υγείας του πέους είναι:
• Προβλήματα στη στύση ή την εκσπερμάτιση. Μπορεί να περιλαμβάνουν την αδυναμία επίτευξης μιας στύσης ικανής για συνουσία ή λιγότερο συχνά τη διατήρηση μιας επιμονής και επώδυνης στύσης που δεν προκαλείται από σεξουαλικό ερεθισμό (πριαπισμός). Τα προβλήματα στην εκσπερμάτιση περιλαμβάνουν την αδυναμία εκσπερμάτισης, την καθυστερημένη εκσπερμάτιση, την πρόωρη εκσπερμάτιση, την επώδυνη εκσπερμάτιση, τη μειωμένη εκσπερμάτιση και την παλίνδρομη εκσπερμάτιση, κατά την οποία το σπέρμα εισέρχεται στην ουροδόχο κύστη αντί να εξέρχεται από την κορυφή του πέους.
• Ανοργασμία. Σε κάποιες περιπτώσεις οι άνδρες μπορεί να μη καταφέρουν να φτάσουν σε οργασμό παρά την ικανοποιητική διέγερση. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε ορμονικά προβλήματα, όπως είναι η χαμηλή τεστοστερόνη, ή σε άμεσα ή έμμεσα προβλήματα με τα νεύρα.
• Αλλαγές στη libido. Η μειωμένη σεξουαλική επιθυμία μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανόμενων των ορμονικών διαταραχών, των προβλημάτων στη σχέση καθώς και της κατάθλιψης. Σημαντικές και απότομες αυξήσεις στη libido, ιδιαίτερα στην περίπτωση των ηλικιωμένων ανδρών, μπορεί να οφείλονται σε λήψη ουσιών ή σε προβλήματα που επηρεάζουν τον εγκέφαλο. Αν παρατηρηθεί, κάλο είναι ο άνδρας να επισκεφτεί ειδικό.
• Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Πολλά από αυτά μπορεί να επηρεάσουν το πέος, όπως είναι τα κονδυλώματα, η γονόρροια, η σύφιλη, τα χλαμύδια και ο έρπης των γεννητικών οργάνων. Στα πιο συχνά συμπτώματα περιλαμβάνονται η επώδυνη ούρηση, η έκκριση υγρών από το πέος καθώς και η εμφάνιση ελκών ή φυσαλίδων στο πέος ή στη γενετήσια περιοχή.
• Προβλήματα με την ακροποσθία. Ένα αρκετά γνωστό πρόβλημα, η φίμωση, συμβαίνει όταν δεν μπορεί να γίνει η έλξη της ακροποσθίας ενός μη περιτομημένου πέους από τη βάλανο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μολύνσεις και σε πόνο κατά την ούρηση ή τη στύση. Η παραφίμωση συμβαίνει όταν η ακροποσθία μετά την ανάταξή της δεν μπορεί να επιστρέψει στην αρχική της θέση. Η κατάσταση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε οίδημα του πέους και παρεμπόδιση της ροής του αίματος.
• Άλλα νοσήματα – προβλήματα. Η μυκητίαση μπορεί να προκαλέσει κοκκινωπό εξάνθημα στο πέος με λευκές κηλίδες. Η βαλανίτιδα μπορεί να προκαλέσει πόνο και εκκρίσεις. Η νόσος Peyronie είναι μια χρόνια κατάσταση κατά την οποία αναπτύσσεται ουλώδης ιστός στο πέος, που έχει ως αποτέλεσμα την κάμψη του και την επώδυνη στύση.
• Ο καρκίνος του πέους. Είναι σπάνιος. Μπορεί να ξεκινήσει με μια ανώδυνη δερματική βλάβη στην ακροποσθία ή τη βάλανο του πέους και να εξελιχτεί σε μια βλάβη που μοιάζει με κονδύλωμα.
Ο άνδρας είναι σημαντικό να επισκεφτεί τον ιατρό εάν:
• παρατηρήσει αλλαγές στην εκσπερμάτιση
• έχει αιμορραγία κατά την ούρηση ή την εκσπερμάτιση
• εμφανίσει μυρμηγκιές, εξογκώματα, έλκη ή εξανθήματα στο πέος ή στην ευρύτερη γενετήσια περιοχή
• το πέος του έχει μια σοβαρή κάμψη που προκαλεί πόνο και εμποδίζει τη σεξουαλική δραστηριότητα.
• έχει αίσθημα καύσου κατά την ούρηση
• παρατηρήσει εκκρίσεις από το πέος
• νιώθει έντονο πόνο έπειτα από τραυματισμό του πέους
• έχει αιφνίδια αύξηση στη σεξουαλική του επιθυμία, ειδικά στις μεγαλύτερες ηλικίες.
• έχει σημαντικές μειώσεις στη σεξουαλική επιθυμία.
Υπάρχουν, ωστόσο, μέτρα που μπορεί ένας άνδρας να πάρει έτσι ώστε να περιφρουρήσει την υγεία του πέους του. Για παράδειγμα:
• Να είναι σεξουαλικά υπεύθυνος. Να κάνει χρήση προφυλακτικού ή να διατηρεί μονογαμική σχέση με σύντροφο που δεν φέρει κάποιο ΣΜΝ.
• Εάν είναι κάτω από 26 ετών, είναι σημαντικό να λάβει υπ’ όψιν του τον εμβολιασμό κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) που βοηθά στην πρόληψη των κονδυλωμάτων.
• Να είναι σωματικά δραστήριος. Η φυσική άσκηση μέσης έντασης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης ΣΔ.
• Να προσέχει την υγιεινή του, ιδιαίτερα εάν δεν έχει υποβληθεί σε περιτομή, οπότε και πρέπει να καθαρίζει σχολαστικά την περιοχή κάτω από την ακροποσθία. Μετά τον καθαρισμό πρέπει η ακροποσθία να επιστρέφει στη φυσιολογική της θέση.
• Εάν λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, είναι σημαντικό να συζητήσει τις πιθανές παρενέργειες με τον ιατρό του.
• Να φροντίζει την ψυχική του υγεία, όπως και τη σωματική. Η αναζήτηση θεραπείας για την κατάθλιψη ή άλλες ψυχικές διαταραχές είναι απαραίτητη.
• Να διακόψει το κάπνισμα και να περιορίσει την κατανάλωση αλκοόλ. Για τη διακοπή του καπνίσματος μπορεί κάποιος να ζητήσει βοήθα από ειδικό, ενώ η συνιστώμενη κατανάλωση αλκοόλ για τους άνδρες είναι μέχρι δύο ποτά την ημέρα.
• Να κάνει υγιεινές επιλογές. Η διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης μη φυσιολογικής χοληστερόλης, υψηλής αρτηριακής πίεσης και διαβήτη τύπου 2. Ένας υγιής τρόπος ζωής μπορεί επίσης να βοηθήσει στην πρόληψη της ΣΔ.
Δεν μπορούν να προληφθούν όλα τα προβλήματα που εμφανίζονται στο πέος. Η τακτική όμως εξέταση του πέους από τον άνδρα τού δίνει τη δυνατότητα να εντοπίσει άμεσα τις αλλαγές όταν αυτές εμφανίζονται και οδηγεί σε έγκυρη διάγνωση και αντιμετώπιση του εκάστοτε προβλήματος. Το πιο σημαντικό είναι οι άνδρες να μην αφήνουν την ντροπή και την ανησυχία τους να τους εμποδίσει από το να δουν έναν ειδικό και να αναλάβουν την ευθύνη της υγείας τους.
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ. Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
