Οι όροι αμφιφοβία ή μονοσεξισμός, αναφέρονται στην πεποίθηση ότι η μονοσεξουαλικότητα είναι ανώτερη. Η μονοσεξουαλικότητα αναφέρεται στη σεξουαλική και ρομαντική έλξη προς ένα μόνο φύλο. Η επικράτηση αυτής της πεποίθησης μπορεί να έχει αντίκτυπο στην ψυχική, σωματική και σεξουαλική υγεία των ατόμων που είναι αμφιφυλόφιλοι.
Σε αυτό το άρθρο, θα αντικαταστήσουμε τον όρο «αμφιφοβία» με τον όρο «μονοσεξισμό». Ο όρος αμφιφοβία δίνει έμφαση στους παράλογους φόβους ενός ατόμου αναφορικά με την ύπαρξη μη ετεροφυλόφιλου σεξουαλικού προσανατολισμού. Ο μονοσεξισμός από την άλλη, αναφέρεται σε άτομα που είναι αμφιφυλόφιλοι και βιώνουν στίγμα, προκατάληψη και διακρίσεις λόγω του σεξουαλικού τους προσανατολισμού.
Οι άνθρωποι που αυτοπροσδιορίζονται ως αμφιφυλόφιλοι νιώθουν συνήθως σεξουαλική και ρομαντική έλξη προς άτομα του ίδιου και άλλων φύλων. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να χρησιμοποιούν τους όρους αμφιφυλόφιλος και πανσεξουαλικός εναλλάξ, αν και κάποιοι άλλοι τους θεωρούν διαφορετικούς. Ένα άτομο έχει μονοσεξουαλική στάση όταν πιστεύει ότι κάθε σεξουαλική σχέση πρέπει να συνάπτεται με το αντίθετο φύλο. Με άλλα λόγια, πιστεύει ότι οι άνδρες πρέπει να έχουν μόνο ρομαντικές και σεξουαλικές σχέσεις με τις γυναίκες.
Μπορεί κανείς ωστόσο να έρθει αντιμέτωπος με τον μονοσεξισμό και στο πλαίσιο της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας καθώς ορισμένα άτομα μπορεί να πιστεύουν ότι οι άνθρωποι μπορούν να έχουν μόνο ρομαντικές ή σεξουαλικές σχέσεις με ένα μόνο φύλο. Μπορεί επίσης να πιστεύουν ότι δεν είναι δυνατόν να προσελκύεται ένα άτομο από περισσότερα από ένα φύλα.
Μερικά παραδείγματα μονοσεξισμού περιλαμβάνουν:
• την πεποίθηση ότι όλοι οι άνθρωποι βιώνουν έλξη προς το ίδιο ή αντίθετο φύλου, αλλά ποτέ και προς τα δύο
• την πεποίθηση ότι όλοι είναι αμφιφυλόφιλοι, καθώς αυτό ακυρώνει τις εμπειρίες εκείνων που είναι πραγματικά αμφιφυλόφιλοι
• το να λέει κανείς σε άτομα που είναι αμφιφυλόφιλα ότι έχουν ευνόητο προνόμιο, καθώς τα μέλη των αμφιφυλόφιλων κοινοτήτων μπορούν να βιώσουν διακρίσεις τόσο από τους ετεροφυλόφιλους όσο και από τις κοινότητες ΛΟΑΤΚΙ
• το να λέει κανείς ότι οι αμφιφυλόφιλοι άνθρωποι είναι «άπληστοι» ή σεξουαλικά ασυγκράτητοι, γεγονός που υπονοεί ότι η αμφιφυλοφιλία δεν νομιμοποιείται ως σεξουαλικός προσανατολισμός
• να ρωτάς κανείς ένα άτομο που είναι αμφιφυλόφιλο αν τελικά θα κατασταλάξει στις σχέσεις με άνδρες ή γυναίκες, καθώς αυτό υπαινίσσεται ότι όλοι θα είναι τελικά ομοφυλόφιλοι ή ετεροφυλόφιλοι.
Ο εσωτερικοποιημένος μονοσεξισμός σημαίνει ότι ένα άτομο που είναι αμφιφυλόφιλο έχει ενσωματώσει αυτές τις αρνητικές ιδέες σχετικά με τη σεξουαλική του ταυτότητα. Μερικά παραδείγματα εσωτερικοποιημένου μονοσεξισμού περιλαμβάνουν αμφιφυλόφιλους ανθρώπους που πιστεύουν ότι:
• ο σεξουαλικός προσανατολισμός τους είναι μια φάση και ότι τελικά θα γίνουν ομοφυλόφιλοι ή ετεροφυλόφιλοι
• τα άτομα με τον δικό τους σεξουαλικό προσανατολισμό είναι σεξουαλικά ασυγκράτητα
• τα άτομα με τον δικό τους σεξουαλικό προσανατολισμό είναι ανίκανα να διατηρήσουν μονογαμικές σχέσεις ή είναι πιο πιθανό να εξαπατήσουν τον μονογαμικό σύντροφό τους.
Οι διακρίσεις που σχετίζονται με την αμφιφυλοφιλία ενδέχεται να εμποδίσουν την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, γεγονός που μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική, σωματική και σεξουαλική υγεία των ανθρώπων.
Σύμφωνα με μια συστηματική ανασκόπηση του 2016, τα μέλη των κοινοτήτων ΛΟΑΤΚΙ είναι πιο πιθανό να:
• προσβληθούν από σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις (ΣΜΝ)
• κάνουν σεξ χωρίς προστασία
• εμφανίσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ή του μαστού
• είναι παχύσαρκα
• κάνουν χρήση ουσιών
• έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας
• είναι θύματα εκφοβισμού
Η ανασκόπηση αναφέρει ότι αυτό μπορεί, εν μέρει, να οφείλεται στην κακή πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και στις πρακτικές που εισάγουν διακρίσεις από επαγγελματίες υγείας.
Η ανασκόπηση εξέτασε μελέτες σε όλο τον κόσμο και διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι στις κοινότητες ΛΟΑΤΚΙ βιώνουν κακή συμπεριφορά, περιορισμούς, προκαταλήψεις ακόμα και λεκτική κακοποίηση από επαγγελματίες υγείας. Ορισμένα άτομα στις κοινότητες ΛΟΑΤΚΙ μάλιστα δεν ζητούν βοήθεια από επαγγελματίες υγείας λόγω του φόβου αυτής της διάκρισης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην απόκρυψη του σεξουαλικό τους προσανατολισμού προκειμένου να αποφευχθούν τέτοιου είδους διακρίσεις. Ωστόσο, όταν οι επαγγελματίες υγείας αντιμετωπίζουν τους ασθενείς αυτούς σαν να είναι ετεροφυλόφιλοι δεν ικανοποιούν πάντα τις ανάγκες τους.
Η εμπειρία του μονοσεξισμού μπορεί επίσης να επηρεάσει την ψυχική υγεία ενός ατόμου. Για παράδειγμα, μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας του 2017 σημειώνει ότι τα αμφιφυλόφιλα άτομα αναφέρουν υψηλότερα ποσοστά ψυχικής υγείας από τα μονοσεξουαλικά. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που είναι αμφιφυλόφιλοι είναι πιο πιθανό να βιώσουν άγχος και κατάθλιψη. Επιπλέον, είναι επίσης πιο πιθανό να έχουν αυτοκτονικό ιδεασμό.
Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι οι γυναίκες που είναι αμφιφυλόφιλες μπορεί να βιώσουν περισσότερο κοινωνικό άγχος. Αυτό μπορεί να οφείλεται στη διπλή διάκριση τόσο από την πλευρά του ετεροσεξισμού όσο και του μονοσεξισμού από τις ομοφυλοφιλικές και λεσβιακές κοινότητες. Ο ετεροσεξισμός είναι ένας άλλος όρος για την «ομοφοβία» που αναφέρεται στην υπόθεση ή την πεποίθηση ότι όλοι πρέπει να είναι ετεροφυλόφιλοι. Αυτό το αυξημένο κοινωνικό άγχος μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων ψυχικής υγείας, όπως είναι οι διατροφικές διαταραχές, ο αυτοτραυματισμός, η κατάθλιψη και το άγχος.
Τα άτομα που είναι αμφιφυλόφιλα είναι επίσης πιο πιθανό να αναπτύξουν διαταραχές χρήσης ουσιών από εκείνα που είναι μονοσεξουαλικά.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι όσοι είναι αμφιφυλόφιλοι είναι πιο πιθανό να υπερκαταναλώνουν αλκοόλ ή να κάνουν χρήση ουσιών. Επιπλέον, οι αμφιφυλόφιλες γυναίκες είναι επίσης πιο πιθανό να αναφέρουν υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ σε σύγκριση με τις γυναίκες που είναι ετεροφυλόφιλες ή λεσβίες. Η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σημειώνει επίσης ότι οι αμφιφυλόφιλοι άνδρες είναι πιο πιθανό να αναφέρουν υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ σε σύγκριση με τους ομοφυλόφιλους.
Στον τομέα της σεξουαλικής υγείας οι περισσότερες μελέτες σεξουαλικής υγείας επικεντρώνονται στους άνδρες που είναι αμφιφυλόφιλοι ή ομοφυλόφιλοι και στην πιθανότητα προσβολής από τον ιό HIV. Αν και τα ποσοστά του HIV είναι συνήθως υψηλότερα στους ομοφυλόφιλους, η βιβλιογραφική ανασκόπηση του 2017 σημειώνει ότι οι αμφιφυλόφιλοι άνδρες είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά όπως:
• σεξουαλική δραστηριότητα σε νεαρή ηλικία
• συχνή εναλλαγή σεξουαλικών συντρόφων
• μη συνεπή χρήση προφυλακτικού
• χρήση ουσιών πριν τη σεξουαλική επαφή
Υπάρχουν λιγότερες μελέτες για τη σεξουαλική υγεία των αμφιφυλόφιλων γυναικών, κάποιες ενδείξεις ωστόσο υποστηρίζουν ότι οι γυναίκες αφροαμερικανικής καταγωγής που αυτοπροσδιορίζονται ως αμφιφυλόφιλες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν έρπητα των γεννητικών οργάνων σε σύγκριση με τις γυναίκες αφροαμερικάνικης καταγωγής που αυτοπροσδιορίζονται ως ετεροφυλόφιλες. Υπάρχουν επίσης στοιχεία που υποστηρίζουν ότι σε σύγκριση με τις γυναίκες που αυτοπροσδιορίζονται ως ετεροφυλόφιλες ή λεσβίες, οι αμφιφυλόφιλες γυναίκες είναι πιο πιθανό να έχουν υψηλότερα ποσοστά σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων και εφηβικών κυήσεων.
Ο μονοσεξισμός λοιπόν μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ψυχική, σωματική και σεξουαλική υγεία των ανθρώπων και μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα ενός ατόμου να λάβει κατάλληλη υγειονομική περίθαλψη. Αυτό είναι απαραίτητο να το γνωρίζουν τόσο οι επαγγελματίες υγείας όσο και οι πολιτικοί δρώντες στον τομέα της δημόσιας υγείας και οι σχεδιαστές προγραμμάτων προαγωγής υγείας. Είναι σημαντικό όλα τα άτομα να λαμβάνουν τις υπηρεσίες υγείας που έχουν ανάγκη. Ο σεξουαλικός προσανατολισμός όχι μόνο δε θα έπρεπε να αποτελεί εμπόδιο ή στοιχείο διάκρισης, αλλά θα έπρεπε να λαμβάνεται υπόψη ώστε κάθε άτομο να λαμβάνει εξατομικευμένα την κατάλληλη για αυτό φροντίδα.
