Η διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD) είναι η ψυχική πάθηση που μπορεί να επηρεάσει ανθρώπους που έχουν ζήσει ή δει ένα τραυματικό γεγονός. Κάποια από τα χαρακτηριστικότερα συμπτώματα περιλαμβάνουν εφιάλτες, έντονες αναμνήσεις (flashbacks), και/ή ανεξέλεγκτες σκέψεις γύρω από το γεγονός όπως επίσης σημαντικό άγχος και αξιοσημείωτες αλλαγές στην διάθεση και τον χαρακτήρα του ατόμου. Οι πάσχοντες από PTSD μπορεί να εμφανίζουν πολύ έντονη δυσφορία ή ακραίες αντιδράσεις σε ερεθίσματα που τους θυμίζουν το τραυματικό συμβάν. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά το γεγονός ή χρόνια αργότερα.
Τα συμπτώματα από μόνα τους είναι ιδιαίτερα δυσάρεστα, μπορεί όμως η έντασή τους να πολλαπλασιάζεται από την αρνητική επίπτωση που έχουν στην σεξουαλική λειτουργία του ατόμου. Παρακάτω ακολουθούν κάποιοι από τους τρόπους με τους οποίους η συγκεκριμένη διαταραχή επηρεάζει την σεξουαλικότητα.
Μειωμένη συχνότητα σεξουαλικής δραστηριότητας
Οι έρευνες υποδεικνύουν ότι οι ασθενείς με PTSD τείνουν να έχουν αραιότερες σεξουαλικές επαφές (συμπεριλαμβανομένου του αυνανισμού) από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Η σεξουαλική δραστηριότητα είτε λαμβάνει χώρα κατά μόνας, είτε με κάποιο σύντροφο, περιλαμβάνει έναν βαθμό ευαλωτότητας που μπορεί να είναι ιδιαίτερα απεχθής για κάποιον που έχει βιώσει ένα τραυματικό γεγονός. Ένα άτομο με έντονο άγχος λόγω PTSD μπορεί να μη νιώθει άνετα να εκτεθεί σε μια ευάλωτη θέση ή σε σεξουαλικά διεγερτικές καταστάσεις, ή μπορεί να βρίσκει ότι η ερωτική συνεύρεση πυροδοτεί τα συμπτώματα της PTSDA.Συνεπώς οι πάσχοντες μπορεί να επιλέγουν να αποφεύγουν εντελώς την σεξουαλική δραστηριότητα ή να την εξασκούν λιγότερο συχνά.
Μειωμένη ερωτική επιθυμία
Πολλές μελέτες που έχουν γίνει σε ασθενείς με PTSD έχουν δείξει ότι παρουσιάζουν έλλειψη ερωτικής επιθυμίας. Μια θεωρία που προτείνουν οι επιστήμονες για να εξηγήσουν αυτό το φαινόμενο, είναι ότι ο φόβος και η επιθυμία χρησιμοποιούν τα ίδια ορμονικά και νευρολογικά δίκτυα του οργανισμού. Όταν το σώμα αντιληφθεί μια απειλή, είτε αυτή είναι υπαρκτή είτε όχι, αυτά τα δίκτυα ενεργοποιούνται για να κατευθύνουν την ανταπόκριση του σώματος. Η υγιής σεξουαλική επιθυμία και λειτουργία απαιτεί την προσωρινή καταστολή του φόβου, κάτι που θα μπορούσε να εξηγήσει την χαμηλότερη ερωτική επιθυμία των πασχόντων από PTSD.Ακόμα μια εξήγηση θα μπορούσε να είναι ότι η μείωση της ερωτικής επιθυμίας και της διέγερσης αποτελεί μια από τις συνηθέστερες παρενέργειες των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των ψυχικών παθήσεων (εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψηςσεροτονίνης-SSRIs).
Δυσκολίες στην εμπιστοσύνη και την οικειότητα
Οι αλλαγές που επέρχονται στην διάθεση και τον χαρακτήρα του ατόμου από την διαταραχή μετατραυματικού στρες, μπορεί να έχουν ως συνέπεια οι πάσχοντες να δυσκολεύονται να εμπιστευτούν τους άλλους ή να διατηρήσουν διαπροσωπικές σχέσεις οικειότητας. Από την στιγμή που απαιτείται τουλάχιστον κάποιος βαθμός οικειότητας και εμπιστοσύνη για την σεξουαλική επαφή με κάποιον σύντροφο, αυτή η δυναμική μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα της ερωτικής ζωής του ασθενή και την ικανοποίησή του.
Αυξημένος επιπολασμός σεξουαλικής δυσλειτουργίας
Τέλος, η διαταραχή μετατραυματικού στρες αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση σεξουαλικών δυσλειτουργιών όπως διαταραχών του οργασμού στους άνδρες και τις γυναίκες και στυτική δυσλειτουργία στους άνδρες. Η οργασμική και η στυτική λειτουργία εξαρτώνται από οργανικούς και ψυχολογικούς παράγοντες: όταν ο ασθενής βιώνει έντονο στρες ή γενικότερα έχει προβλήματα ψυχικής υγείας, είναι συνήθως πιο δύσκολο να φτάσει σε οργασμό ή να διατηρήσει την στύση του. Και φυσικά όπως προαναφέρθηκε, τα φάρμακα που χορηγούνται για τις ψυχικές παθήσεις έχουν παρενέργειες και στην στύση και τον οργασμό.
Ψυχαναγκαστικές σεξουαλικές συμπεριφορές
Το βίωμα μιας τραυματικής εμπειρίας, ιδιαίτερα στην αρχή της ζωής, μπορεί να προδιαθέσει το άτομο σε ψυχαναγκαστικές σεξουαλικές συμπεριφορές. Σύμφωνα με μελέτη που έχει διενεργηθεί πάνω σε αυτό το θέμα, υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που αποτελούν συνηθισμένες παρενέργειες μιας τραυματικής εμπειρίας και θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην εμφάνιση τέτοιων συμπεριφορών. Κάποιοι από αυτούς τους παράγοντες είναι η αυτοκατηγορία, η ανεξέλεγκτη παρορμητικότητα, η αναζήτηση νέων εντονότερων συγκινήσεων, η εσωτερίκευση της κατάθλιψης και η αγχώδης συμπτωματολογία. Οι ψυχαναγκαστικές σεξουαλικές συμπεριφορές είναι ένας τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τα αρνητικά τους συναισθήματα, και μπορεί να επηρεάζει περισσότερο τους πάσχοντες από PTSD.
Αντιμετώπιση
Ευτυχώς οι επιστήμονες μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα συμπτώματα του μετατραυματικού στρες. Πιο συγκεκριμένα, ένας ψυχοθεραπευτής θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την θεραπεία έκθεσης για να βοηθήσει τον θεραπευόμενο. Η θεραπεία έκθεσης ανιχνεύει τους παράγοντες που πυροδοτούν τα συμπτώματα και εκθέτει τον ασθενή σε αυτούς με ελεγχόμενο και παραγωγικό τρόπο, ώστε να μειώσει σταδιακά την επίδρασή τους στον πάσχοντα. Η φαρμακευτικές αγωγές είναι επίσης εξαιρετικά χρήσιμες, αλλά θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι μπορεί να μειώσουν την σεξουαλική ανταπόκριση και σε αυτή η την περίπτωση οι ασθενείς θα πρέπει να απευθύνονται στον γιατρό τους ώστε να αποκομίσουν το μέγιστο δυνατό όφελος από τη φαρμακοθεραπεία τους με τις ελάχιστες δυνατές παρενέργειες.Τέλος, υπάρχουν ομάδες υποστήριξης για τους ανθρώπους με μετατραυματικό στρες και μπορούν να προσφέρουν πάρα πολλά, βοηθώντας τους πάσχοντες να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα και να συνδεθούν με άλλους που έχουν παρόμοιες εμπειρίες.
