Σύμφωνα με μια νέα μελέτη, σχεδόν οι μισοί από τους καρκινοπαθείς αναπαραγωγικής ηλικίας δεν λαμβάνουν επαρκή ενημέρωση αναφορικά με την επίδραση που έχει η θεραπεία του καρκίνου στη γονιμότητά τους, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι πιθανότητές τους για τεκνοποίηση και οικογενειακό προγραμματισμό.
Πολλοί είναι, μάλιστα, οι ασθενείς που αναφέρουν ότι δεν είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν το θέμα της γονιμότητας και ότι πλέον είναι αργά. Οι ερευνητές της μελέτης υποστηρίζουν ότι είναι πολύ σημαντικό το ζήτημα της γονιμότητας να προσεγγίζεται σε όλους τους καρκινοπαθείς αναπαραγωγικής ηλικίας, ανεξάρτητα από την πρόγνωση.
Η έρευνα διεξήχθη από Αυστραλούς ερευνητές και εξέτασε δεδομένα 23 προηγουμένων μελετών που είχαν πραγματοποιηθεί σε επτά διαφορετικές χώρες. Βρέθηκε ότι η πιθανότητα οι ασθενείς να είχαν συζητήσει το θέμα της γονιμότητας ήταν συνάρτηση της ειδικότητας του επαγγελματία υγείας, του φύλου και της ηλικίας του ασθενούς, καθώς και της γνώσης του επαγγελματία υγείας σχετικά με τις τεχνικές διατήρησης της αναπαραγωγικής ικανότητας.
Σε μια μελέτη μάλιστα αποκαλύφθηκε ότι ενώ το 93% των κλινικών δήλωσε ότι συζητά συστηματικά το ζήτημα της γονιμότητας με τους ασθενείς, τα ιατρικά αρχεία έδειξαν ότι στην πραγματικότητα αυτό συνέβαινε μόνο στο 74% των περιπτώσεων. Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι στο 68% των περιπτώσεων ήταν το εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό που συζήτησε την πιθανότητα η θεραπεία του καρκίνου να έχει αρνητική επίδραση στη γονιμότητα, ενώ μόνο το 40% των χειρουργών δήλωσε ότι έκανε παρόμοια συζήτηση.
Λιγότεροι από τους μισούς κλινικούς ανέφεραν ότι παρέπεμψαν τους ασθενείς σε ειδικούς της αναπαραγωγικής υγείας όταν υπήρχαν ανησυχίες για τη γονιμότητα. Μια μελέτη, μάλιστα, έδειξε ότι μόνο το 61% των κλινικών γνώριζε πού μπορεί να παραπέμψει τους ασθενείς.
Το σίγουρο είναι πως τόσο ο καρκίνος όσο και η θεραπεία του μπορεί να έχουν προσωρινή ή μόνιμη επίδραση στην αναπαραγωγική ικανότητα του 50-75% των ασθενών που επέζησαν από καρκίνο. Η Αμερικανική Εταιρεία Κλινικής Ογκολογίας συστήνει στους επαγγελματίες υγείας να συζητούν όσο πιο νωρίς γίνεται το ζήτημα της γονιμότητας καθώς και τις δυνατότητες διατήρησης της αναπαραγωγικής ικανότητας με όλους τους ασθενείς αναπαραγωγικής ηλικίας που υποβάλλονται σε θεραπεία για τον καρκίνο.
Οι ερευνητές, μάλιστα, τονίζουν ότι οι γυναίκες ασθενείς είναι αυτές που συναντούν τα μεγαλύτερα εμπόδια στο να λάβουν την κατάλληλη υποστήριξη στο εν λόγω ζήτημα, καθώς οι τεχνικές διατήρησης της γονιμότητας στην περίπτωσή τους είναι πιο πολύπλοκες.
Παράλληλα, κάποιοι ασθενείς δήλωσαν ότι οι κλινικοί τους δεν ένιωθαν άνετα με τη συζήτηση της γονιμότητας ή δεν έδιναν μεγάλη σημασία σε αυτή.
Η αλήθεια είναι, βέβαια, ότι οι ογκολόγοι δεν λαμβάνουν καμία εκπαίδευση σε αναπαραγωγικές μεθόδους, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να τις εξηγήσουν και να ενημερώσουν ουσιαστικά τους ασθενείς. Οι ογκολόγοι που δεν νιώθουν άνετα με τη συζήτηση του θέματος της γονιμότητας πρέπει να παραπέμπουν τους ασθενείς στους κατάλληλους ειδικούς. Το πρόβλημα, βέβαια, είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις, αν εξαιρεθούν τα μεγάλα ιατρικά κέντρα, η πρόσβαση στις υπηρεσίες αυτές δεν τόσο εύκολη. Είναι πολύ σημαντικό, λοιπόν, οι ογκολογικές κλινικές να αναπτύξουν δίκτυα συνεργασίας και παραπομπής με τις κλινικές γονιμότητας, έτσι ώστε όχι μόνο να μην παραβλέπεται το ζήτημα της γονιμότητας αλλά και η διαδικασία διατήρησης της αναπαραγωγικής ικανότητας να μην καθυστερεί τη λήψη της αντικαρκινικής θεραπείας. Ένας ειδικός της γονιμότητας συνήθως χρειάζεται 10 ημέρες για τεχνικές όπως είναι η συλλογή ωαρίων. Εάν όμως μια ασθενής πρέπει να αρχίσει θεραπεία για τον καρκίνο άμεσα, μπορεί να γίνει κρυοσυντήρηση του ιστού των ωοθηκών μέσα σε 48 ώρες.
Μπορεί στην περίπτωση του καρκίνου η επιβίωση του ασθενούς να είναι σε πρώτο πλάνο, είναι πολύ σημαντικό όμως οι επαγγελματίες υγείας να σκέφτονται την ψυχολογική δυσφορία και την απομείωση της ποιότητας ζωής με την οποία θα έρθουν αντιμέτωποι οι καρκινοπαθείς που επιβίωσαν αλλά απώλεσαν την αναπαραγωγική τους ικανότητα.
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ. Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
