«Cogido Ergo Sum» από τη διατύπωση του Rene Descarte «σκέφτομαι άρα υπάρχω», που επιγραμματικά κλείνει το κύκλο της ορθολογικής σκέψης και της ανάγκης του Διαφωτισμού να πολεμήσει τις προκαταλήψεις και την «ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΑ», έχουν περάσει αιώνες, αγώνες, ιστορικοί πόλεμοι, αιματοχυσίες και ιδεολογικές συγκρούσεις για την επικράτηση της ορθολογικής σκέψης που θα υπηρετούσε, θεωρητικά, την πιο λογική και ισορροπημένη πλευρά της ανθρώπινης φύσης και της κοινωνικής οργάνωσης.
Ο κόσμος του Μεσαίωνα έκλεινε ένα κύκλο, η Αναγέννηση ξεκινούσε με τα πνευματικά της όπλα σε υπεραφθονία, η επιστήμη στήριζε τον πνευματικό ορθολογικό τρόπο σκέψης, αλλά ο κόσμος και η ζωή φαίνεται πως δεν άλλαξαν δραματικά….προς το καλύτερο. Πόλεμοι, φόνοι, φτώχεια, θρησκευτικοί φανατισμοί και εθνικισμοί διαπερνούν τον εικοστό αιώνα αφήνοντας θύματα, τόσο από την φυσική εξόντωση, όσο και την πνευματική και ηθική εξαθλίωση των πολιτών.
Η τάση της πλειοψηφίας του κόσμου σε όλες τις χώρες του Αριστοτελικού τρόπου σκέψης αλλά και του Nτεϊκού αντίστοιχα στις Mουσουλμανικές, φαίνεται πως υπηρετείται καλύτερα από το μεταφυσικό στοιχείο μιας ΠΙΣΤΗΣ για ένα μεταθανάτιο παράδεισο, αφού η πραγματικότητα της ζωής όλους τους πληγώνει….
«Credo Ergo Sum» «πιστεύω άρα υπάρχω», φαίνεται πως υπηρετεί καλύτερα τους πρωτόγονους φόβους και τις παράλογες μορφές σκέψης, ακόμα και σήμερα στην εποχή του άκρατου ΥΛΙΣΜΟΥ και της επιστημονικής επανάστασης των μηχανών….
Η Χριστιανική πίστη νομιμοποιήθηκε δομικά και ιδεολογικά σε όλες τις κουλτούρες της Δύσης και Ανατολής και βέβαια κατηγορήθηκε από το Αριστοτελικό πνεύμα σαν σκοταδιστική και παράλογη. Οι θρησκευτικοί πόλεμοι ή έστω οι πόλεμοι στο όνομα της θρησκείας, αν το δει κανείς και διαλεκτικά και Μαρξιστικά, εξακολουθούν να ταλανίζουν το ιστορικό σώμα και να οργανώνουν τείχη διαχωρισμού των εθνών, των πολιτισμών και των τάξεων….
Είναι η πίστη όμως γέννημα της Χριστιανικής μεταφυσικής και του Δογματικού Αποκαλυπτικού λόγου της εκκλησίας ή υπάρχει μια ανάγκη προχριστιανική για μια πίστη που θα ανακουφίζει τον άνθρωπο από τα καθημερινά του βάσανα;
Είναι η πίστη μια ανάλογη αλήθεια όπως τη διατυπώνει αργότερα ο F. Nietzsche , ότι «έχουμε τη τέχνη για να μη πεθάνουμε από την αλήθεια».;
Σε όλους τους πολιτισμούς, ακόμα και τους προχριστιανικούς, η ανάγκη για μια πίστη υπερφυσική, Τοτεμική και εξωπραγματική, φαίνεται ότι υπηρετεί ανακουφιστικά όχι μόνο την μεταθανάτια αγωνία, αλλά χρησιμεύει και για την αποκάλυψη κάποιων ονειρικών, μεθυστικών στιγμών στη καθημερινότητα που ίσως να εξυψώνουν τον άνθρωπο σε μια πιο ηρωική μορφή από την ταπεινότητα, που τον καθηλώνει στο έδαφος του μικρού και του γελοίου «η κοινωνική οργάνωση και ο καταμερισμός εργασίας».
Οι αρχαίοι μας πρόγονοι μπόρεσαν αυτή τη μεταφυσική ανάγκη του ανθρώπου για πίστη στο παράδοξο να την μετουσιώσουν σε υψηλή τέχνη μέσα από την επική ποίηση του Ομήρου, την Τραγωδία και την Κωμωδία των μεγάλων υπηρετών της εκείνης της εποχής.
Ο τραγικός ήρωας από το γελοίο προσωπείο του απέχει ελάχιστα, αφού όλοι μας κρύβουμε και τον Αχιλλέα και τον Ιούδα σε μια ιδανική αναλογία που καμία λογική ή επιστημονική μέθοδος δε μπορεί να περιγράψει τα όρια. Μόνο στην υψηλή τέχνη γίνεται κάπως ευπρεπώς αυτός ο διαχωρισμός που κάνει τον άνθρωπο να κλαίει μπροστά στο τραγικό και να γελά μπροστά στο γελοίο….
Με τη τέχνη η παραμόρφωση της πραγματικότητας συντελείται έτσι που να ανακουφίζει τον ανθρώπινο πόνο και να ευπρεπίζει τα ταπεινά και τα ευτελή.
Η πίστη σαν ανάγκη στον άνθρωπο μοιάζει να προηγείται χιλιάδες χρόνια της Χριστιανικής παράδοσης, που βέβαια την καλλιέργησε σε ύψιστα επίπεδα, άλλοτε σε μορφές τέχνης αξεπέραστης ομορφιάς όπως στα έργα του Δομίνικου και του Νταβίντσι, άλλοτε σε τρομακτικού φόβου ιδεολογήματα με τα κυνήγια μαγισσών και τις θρησκευτικές διαμάχες….
Πάντως στην ανθρώπινη διαδρομή η πίστη είναι μια δύναμη θετική που περιέχει μυστικά τον ορθολογικό κώδικα και την επιστήμη της κάθε εποχής.
Σήμερα ας πούμε στην φυσική επιστήμη πολλοί ορθολογιστές επιστήμονες ερευνούν το απόλυτο αξίωμα που θα δίνει απαντήσεις για τις τέσσερις διαστάσεις και την συνένωση των θεωριών της βαρύτητας, της ηλεκτρομαγνητικής και των κβάντων σε μια αρμονική εξίσωση. Μάλιστα το ερευνητικό αυτό έργο το ονομάζουν «ΤΟ ΑΓΙΟ ΔΙΣΚΟΠΟΤΗΡΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΦΥΣΙΚΗΣ», συμβολισμός λεκτικός που σε παρασύρει σε θρησκευτικό ιδεολόγημα …
Αν στη πραγματική ζωή δεν υπήρχε ο έρωτας, η τέχνη και η θρησκεία, ίσως τα πράγματα να ήσαν ανυπόφορα για να βιωθούν, με δεδομένη τη γνώση του ανθρώπου για ένα ορατό και μετρήσιμο χρόνο που οδηγεί νομοτελειακά στο τέλος, το θάνατο…
Όλοι γνωρίζουν ότι ο θάνατος είναι μια φυσική τάξη και νομοτέλεια, αλλά κανείς δεν θα ήθελε να πεθάνει για να επιβεβαιώσει αυτόν τον κανόνα, ούτε καν και αυτοί οι φανατικοί θρησκευόμενοι….
Η πίστη, αυτό το βαθύ συναίσθημα για επικοινωνία με κάτι υπερβατικό που θα μας οδηγήσει σε μια λύτρωση από τη βασανιστική και επαναληπτική συνήθεια της καθημερινότητας, δεν είναι τις περισσότερες φορές ξεκομμένο από γνώση και πληροφορίες ορθολογικού χαρακτήρα… Ίσως μάλιστα να συμβαίνει και το αντίθετο, όπου πολλές κρυμμένες αλληλουχίες δεδομένων να μας οδηγούν ως δια μαγείας, σε ένα τόσο καθαρό συμπέρασμα που οι ίδιοι δεν είναι εύκολο να αξιολογήσουμε, γι’ αυτό και το φοβόμαστε….
Στις πιο παλιές αρχηγικού και μυστικιστικού χαρακτήρα κοινωνίες, το Ιερατείο τρόμαζε τους πιστούς, τους υπηκόους και τους κατώτερους, εν γένει, με τελετές που επέβαλαν στον αδαή πιστό τη δύναμη του Θεού, του Άρχοντα, του Βασιλιά για να ελέγχουν τη κάθε πιθανή αμφισβήτηση στην εξουσία των λίγων πάνω στους πολλούς…
Ο άνθρωπος πρέπει να πιστέψει σε έναν δεσπότη και σε ένα Θεό…. Μόνο τότε νοιώθει λυτρωμένος από τα άπειρα ερωτηματικά που του θέτει η επιθετική και εν πολλοίς άγνωστη και απειλητική φύση ή η χαώδης κοινωνική οργάνωση….
Η πίστη όμως υπηρετείται με μεγάλη τέχνη κυρίως στη Χριστιανική παράδοση, όπου η φαντασμαγορική απεικόνιση του μεταφυσικού και του Θείου κάνει τον ταπεινό πιστό και προσκυνητή να απολαμβάνει αυτό το πλούσιο σε εικόνες και ύμνους θέαμα, σε πανέμορφα κτίσματα όπως οι εκκλησίες, τουλάχιστον κάποιες… Η απεικόνιση του κόσμου από μεγάλους ζωγράφους στους τρούλους των εκκλησιών είναι ίσως από τα πιο επιβλητικά θεάματα που ο κάθε θνητός είναι «υποχρεωμένος» να απολαύσει, μεθώντας με τα μύρα και τα αρώματα που τον περιτριγυρίζουν….
Η πίστη εμπεριέχει επίσης τη τέχνη της αποπλάνησης, όπου το αληθές θα χάνεται μέσα στο μαγικό φίλτρο μιας ιερότητας, όπου ο ανήσυχος και ένοχος, οντολογικά φτωχός άνθρωπος θα βιώνει μεγαλεία και αυταπάτες για μια άλλη ζωή πλούσια, γεμάτη μετάξια και χρυσά, όπως αυτά που φορούν οι εκπρόσωποι του Θεού και της εκκλησίας που τον υπηρετεί….
Το άρθρο υπογράφει ο Κ.Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
