Συνέντευξη στη Σπυριδωνία Κρανιώτη
«Η συγκεκριμένη παράσταση θέλαμε – και θέλω να ελπίζω ότι σε μεγάλο βαθμό το έχουμε πετύχει – να λειτουργήσει ως καθρέφτης της σύγχρονης κοινωνίας, να «τσιγκλήσει» τον θεατή και να του θυμίσει ότι ο χρόνος της ζωής θα πρέπει να πηγαίνει παράλληλα και με την ποιότητα της ζωής. Όσο δύσκολο ή κάποιες φορές ρομαντικό και αν ακούγετε θεωρούμε ότι θα πρέπει να είναι απαραίτητη προϋπόθεση» αναφέρουν μεταξύ άλλων στο zougla.gr η σκηνοθέτις Ναταλία Στυλιανού και η θεατρική ομάδα «Γιαξεμπόρε» με αφορμή την παράσταση τους «Ρωγμές ή αλληλουχικά στάδια συστημικού εντροπισμού» στα Παλιά Γραφεία του Γυάλινου Μουσικού Θεάτρου.
H σκηνοθέτις Ναταλία Στυλιανού
Η ομάδα «Γιαξεμπόρε», μετά την παράσταση «Πέρασε ένας χρόνος», επιστρέφει με τη νέα της δουλειά «Ρωγμές ή αλληλουχικά στάδια συστημικού εντροπισμού». Ακολουθώντας το γνώριμο πια τρόπο της προσωπικής έρευνας και των συνεντεύξεων, η ομάδα δημιουργεί ένα κείμενο και μια παράσταση (devised theatre) που έρχονται αντιμέτωπα με την έννοια του χρόνου, τόσο του προσωπικού/υποκειμενικού όσο και του συλλογικού/αντικειμενικού. Σε μια κοινωνία που ο χρόνος λογίζεται κυρίως ως χρήμα και που ποτέ δεν είναι αρκετός, οι ήρωες βιώνουν στιγμές-ρωγμές που τους οδηγούν να αναρωτηθούν τι, τελικά, έχει πραγματικά αξία.
Η σκηνοθεσία και η δραματουργική επεξεργασία είναι της Ναταλίας Στυλιανού ενώ στην παράσταση συμμετέχουν επίσης οι Δήμητρα Δρακοπούλου, Τρύφωνας Ζάχαρης, Ιάκωβος Μηνδρινός, Σεμίνα Πανηγυροπούλου και Λυγερή Ταμπακοπούλου.
Η ομάδα «Γιαξεμπόρε» και η Ναταλία Στυλιανού εξηγούν «Τι, τελικά, έχει πραγματικά αξία» και αποκαλύπτουν τα μελλοντικά τους σχέδια.
Πείτε μας λίγα λόγια για την παράσταση «Ρωγμές ή αλληλουχικά στάδια συστημικού εντροπισμού». Τι ακριβώς πραγματεύεται; Και τι είναι ο συστημικός εντροπισμός;
Η παράσταση «ρωγμές ή αλληλουχικά στάδια συστημικού εντροπισμού» είναι η καινούργια δουλειά της ομάδας γιαξεμπόρε. Προήλθε από έρευνα που ξεκινήσαμε πριν από ένα χρόνο με θέμα τις έννοιες του χρόνου και του χρήματος και πώς αυτές επηρεάζουν τον άνθρωπο σήμερα.
Πέντε άνθρωποι διαφορετικοί μεταξύ τους απαντούν στην ίδια αγγελία και βρίσκονται στην ίδια συνέντευξη για δουλειά, κυνηγώντας ο καθένας τον δικό του στόχο.
Μια συνθήκη γνώριμη σε όλους μας, σχεδόν καθημερινότητα για πολλούς από μας.
Η αναμονή δημιουργεί μια οριακή κατάσταση που επηρεάζει τον καθένα ξεχωριστά αλλά και όλους μαζί ταυτόχρονα. Μέχρι που μπορούν να φτάσουν σε αυτό το κυνήγι μένει να το δείτε από κοντά!
«Αλληλουχικά στάδια συστημικού εντροπισμού» είναι ένας από τους ορισμούς που έχει δοθεί στον χρόνο και αποτέλεσε έμπνευση μας για την δημιουργία του έως τώρα αποτελέσματος.
Ιάκωβος Μηνδρινός, ηθοποιός της παράστασης και μέλος της ομάδας Γιαξεμπόρε.
Ποιος θα λέγατε ότι είναι ο στόχος της παράστασης;
Ο στόχος νομίζω της κάθε παράστασης είναι να επικοινωνήσει το θέμα της με το κοινό, να ευαισθητοποιήσει τον θεατή και να θέσει ενδιαφέροντα και «καυτά» ερωτήματα. Η συγκεκριμένη παράσταση θέλαμε – και θέλω να ελπίζω ότι σε μεγάλο βαθμό το έχουμε πετύχει – να λειτουργήσει ως καθρέφτης της σύγχρονης κοινωνίας, να «τσιγκλήσει» τον θεατή και να του θυμίσει ότι ο χρόνος της ζωής θα πρέπει να πηγαίνει παράλληλα και με την ποιότητα της ζωής. Όσο δύσκολο ή κάποιες φορές ρομαντικό και αν ακούγετε θεωρούμε ότι θα πρέπει να είναι απαραίτητη προϋπόθεση.
Μιλήστε μας λίγο για τον χώρο που γίνεται η παράσταση; Γιατί επιλέξατε έναν μη θεατρικό χώρο;
Ο χώρος που πραγματοποιείται η παράσταση είναι τα παλιά γραφεία του Γυάλινου Μουσικού Θεάτρου και σήμερα χρησιμοποιούνται ως αποθήκη. Είναι επιλογή βκαι στόχος της ομάδας να παίζει σε μη θεατρικούς χώρους, όχι όμως από άποψη. Κάθε έργο δημιουργείται από έρευνα, συνεντεύξεις και αυτοσχεδιασμούς. Γράφοντας τα έργα μας έχει πολύ μεγάλη σημασία ο χώρος να είναι «ρόλος» και όχι απλά χώρος! Να βάζει το κοινό μέσα στο κλίμα της παράστασης από την είσοδό του και όχι από την έναρξη του έργου. Έτσι λοιπόν και ο χώρος αποτελεί κομμάτι της έρευνας, πολύ σημαντικό. Το στήσιμο επίσης πάντα των παραστάσεών μας γίνεται βάζοντας τους θεατές δίπλα και ανάμεσα από τους ηθοποιούς. Στόχος είναι να δημιουργήσουμε μία παρέα. Εν δυνάμει δηλαδή ο κάθε θεατής θα μπορούσε να αφηγηθεί και να πει τη δική του ιστορία! Σημαντικό επίσης είναι πως οι παραστάσεις μας είναι παραστάσεις «βαλίτσα» . Με ελάχιστα σκηνικά. Εφέτος για παράδειγμα τα μοναδικά σκηνικά μας είναι 5 καρέκλες, 1 ρολόι και ένα κουδούνι. Αυτό γιατί θέλουμε να μπορούμε να ταξιδεύουμε εύκολα και να μπορούμε να παίζουμε οπουδήποτε!
Δήμητρα Δρακοπούλου, ηθοποιός της παράστασης και μέλος της ομάδας Γιαξεμπόρε.
Η παράσταση βασίζεται σε πραγματικές συνεντεύξεις και έρευνα. Πόσο δύσκολο είναι αυτό και τι προϋποθέτει;
Το στάδιο των συνεντεύξεων είναι δύσκολο αλλά ταυτόχρονα πολύ ενδιαφέρον. Είναι μια διαδικασία αρκετά συγγενής με τη δημοσιογραφία. Μόνο που το κίνητρο είναι η δημιουργία μιας παράστασης. Το πρώτο ζητούμενο είναι να μην φέρεις τον άλλο σε δύσκολη θέση και να κερδίσεις την εμπιστοσύνη του, ώστε να σου ανοιχτεί όσο δυνατόν περισσότερο. Αυτό που μου κάνει περισσότερο εντύπωση είναι πως συνήθως σε ερωτήσεις γενικού ενδιαφέροντος, δηλαδή σε ερωτήσεις υπεράνω υποψίας, κρύβονται οι βαθύτερες αλήθειες μας. Εκεί ξεδιπλώνεται το πραγματικό ψυχογράφημα των ανθρώπων. Στις άμεσες ερωτήσεις προλαβαίνουν να οργανώνονται και να αμύνονται. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι πολύ σημαντική η δομή του ερωτηματολογίου, Η επιλογή και η σειρά των ερωτήσεων. Φυσικά εξίσου σημαντικό είναι και το στατιστικό δείγμα. Πρέπει να έχουμε συνεντεύξεις ανθρώπων κάθε ηλικίας, μόρφωσης και κοινωνικής ομάδας. Αυτό θα μας βοηθήσει να έχουμε μια πιο σφαιρική εικόνα του θέματος μας.
Τρύφωνας Ζάχαρης, ηθοποιός της παράστασης και συνεργάτης της ομάδας Γιαξεμπόρε.
Τι, τελικά, έχει πραγματικά αξία;
Μία φορά και έναν καιρό ένας ταξιδιώτης έφτασε σε μία πόλη μακρινή. Το πρώτο μέρος που επισκέφτηκε ήταν ένας λόφος στην είσοδο της πόλης. Φτάνοντας εκεί του τράβηξε την προσοχή μία επιγραφή πάνω σε μία άσπρη πλάκα. Έγραφε: έζησε 8 χρόνια, 4 μήνες, 2 εβδομάδες και 5 ημέρες. Η επόμενη πλάκα έγραφε: έζησε 4 χρόνια, 7 μήνες, 3 εβδομάδες και 2 ημέρες. Ο ταξιδιώτης παρατηρώντας ότι ο τόπος ήταν γεμάτος τέτοιες πλάκες, άρχισε να κλαίει και αναφώνησε «ένα νεκροταφείο παιδιών» . Ο φύλακας του χώρου που τον παρακολουθούσε από μακριά μόλις τον είδε, τον πλησίασε και του εξήγησε πως δεν πρόκειται για ένα νεκροταφείο παιδιών, μα για ένα κανονικό νεκροταφείο και συνέχισε: «εμείς εδώ στην πόλη μας έχουμε ένα έθιμο. Μόλις κλείσουμε τα 15 μας χρόνια οι γονείς μας, μάς κάνουν δώρο ένα τετράδιο στο οποίο καταγράφουμε όλες τις έντονες στιγμές που βιώνουμε. Στιγμές-σημαντικές, στιγμές-Ρωγμές, στιγμές -πρώτες φορές. Σημειώνουμε στα δεξιά τη στιγμή που ζήσαμε και στα αριστερά τον χρόνο που κράτησε. Όταν κάποιος πεθαίνει έχουμε τη συνήθεια να ανοίγουμε το τετράδιο, να αθροίζουμε τον χρόνο των στιγμών αυτών και να τον γράφουμε πάνω στον τάφο του. Γιατί αυτός είναι για εμάς ο μοναδικός και πραγματικός χρόνος που έχουμε ζήσει.»
(μία μικρή παραλλαγή της ιστορίας του Χόρχε Μπουκάι.)
Ταμπακοπούλου Λυγερή, ηθοποιός της παράστασης και συνεργάτης της ομάδας Γιαξεμπόρε.
Εκτός από σκηνοθέτης είστε και ηθοποιός. Tι ονειρεύεστε για την καλλιτεχνική σας διαδρομή;
Σκηνοθέτης δεν είμαι, ηθοποιός είμαι. Η ανάγκη και η ιδιαίτερη διαδρομή που χαράζουμε με την ομάδα (που ξεκινάμε κάθε φορά, σε κάθε παράσταση πραγματικά μόνο από το θέμα με το οποίο θέλουμε να ασχοληθούμε και τελικά να οδηγηθούμε μέσα από την έρευνα στο τελικό παραστάσιμο αποτέλεσμα) μου έχει δώσει τον τίτλο του σκηνοθέτη. Οι τίτλοι όμως που δίνονται και δεν κερδίζονται είναι εύκολοι και παροδικοί. Για να γίνει κάποιος κάτι, θα πρέπει να έχει σπουδάσει και να έχει δουλέψει πολύ πάνω στο αντικείμενο του. Με μένα αυτό συμβαίνει μόνο με την υποκριτική. Μετά από 22 χρόνια ενεργά στον χώρο μπορώ να πω ότι είμαι ηθοποιός. Τα όνειρα όμως επιτρέπονται σε όλους και μέχρι στιγμής ευτυχώς δεν ονειρεύομαι μόνη μου…Χωρίς τη Δήμητρα, τον Ιάκωβο, τη Σεμίνα, τη Λυγερή, τον Τρύφωνα, τον Δημήτρη και τη Λία θα κοίταγα το ταβάνι του σπιτιού μου και θα «έπλαθα» όνειρα. Τώρα τα ζω!
Ναταλία Στυλιανού
Πώς βλέπετε την ανταπόκριση του κόσμου;
Η ανταπόκριση του κόσμου είναι συγκινητική. Υπάρχουν θεατές που έχουν έρθει ήδη πάνω από δύο φορές, όπως γινόταν και με την πρώτη μας παράσταση – «Πέρασε ένας χρόνος». Επίσης κάτι που συνεχίζει να συμβαίνει είναι πως η παράσταση πάει από «στόμα σε στόμα» και έτσι μπορεί να συνεχίζει να ταξιδεύει. Είναι πολύ όμορφο επίσης το γεγονός ότι μετά το τέλος της κάθε παράστασης οι θεατές μοιράζονται μαζί μας και τις δικές τους ιστορίες.
Σεμίνα Πανηγυροπούλου, ηθοποιός της παράστασης και μέλος της ομάδας Γιαξεμπόρε.
Πείτε μας λίγα λόγια για την ομάδα «γιαξεμπόρε» και τους στόχους της.
Συνήθως μια θεατρική ομάδα φτιάχνεται όταν άνθρωποι με κοινές καταβολές και θέλω αποφασίζουν να κάνουν μαζί μια δουλειά. Η δική μας ομάδα φτιάχτηκε μετά την πρώτη μας παράσταση, το «Πέρασε ένας χρόνος». Αυτή η τυχαία – ή μοιραία – συνάντησή μας δημιούργησε μια καλλιτεχνική μαγιά που δε μπορούσαμε να αγνοήσουμε. Και δεσμούς ισχυρούς, κάτι σαν καλλιτεχνική οικογένεια. Και όπως και στις πραγματικές οικογένειες, κάποια μέλη μπορεί να απουσιάζουν για λίγο ή να απέχουν από κάποια δουλειά, χωρίς αυτό να διαταράσσει τις οικογενειακές σχέσεις.
Νομίζω ο στόχος κάθε θεατρικής ομάδας είναι κοινός: να κάνουμε θέατρο με τους όρους που εμείς θέλουμε και χωρίς συμβιβασμούς. Αυτό που αλλάζει είναι ο τρόπος και εμείς προσεγγίζουμε μια σύγχρονη εκδοχή «μπουλουκιού» (εξού και το όνομα). Οι παραστάσεις μας δημιουργούνται έπειτα από πολύμηνη έρευνα που σε μεγάλο βαθμό στηρίζεται σε μαρτυρίες καθημερινών ανθρώπων.
Απευθύνονται σε όλους και είναι σκηνικά ευέλικτες ώστε να μπορούν να ταξιδέψουν και στο πιο μικρό χωριό. Παίζονται σε μη θεατρικούς χώρους γιατί μας αρέσει να καταργούμε το διαχωρισμό σκηνή-πλατεία. Και λειτουργούν πάντα με «κουτί» γιατί πιστεύουμε ότι το θέατρο πρέπει να είναι πραγματικά προσβάσιμο σε όλους. Άλλωστε η εμπειρία έχει δείξει πως αν η δουλειά σου είναι αξιόλογη το κοινό θα σε ανταμείψει, αλλά θα το κάνει αναλογικά με τις δυνατότητες του.
Δημήτρης Κακαβούλας, μέλος της ομάδας Γιαξεμπόρε.
Ποια τα μελλοντικά σας σχέδια;
Η ομάδα μας «γιαξεμπόρε», ή καλύτερα η καλλιτεχνική μας οικογένεια αν και βιώνει με μεγάλη δύναμη το τώρα και την παρουσίαση της νέας θεατρικής μας παράστασης «Ρωγμές [ή αλληλουχικά στάδια συστημικού εντροπισμού]» στην Αθήνα, έχει σχεδιάσει και θα προχωρήσει στην υλοποίηση της παρουσίασης της παράστασης σε υπέροχους τόπους και σε φεστιβάλ σε όλη την Ελλάδα καθώς και σε φεστιβάλ και κοινότητες του Εξωτερικού. Το όραμα μας είναι να μπορούμε να παρουσιάζουμε τις παραστάσεις μας ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα μέρη της Ελλάδος και να καταφέρουμε να συνομιλήσουμε το αποτέλεσμα της δουλειάς μας τόσο στη Χώρα μας όσο και στο Εξωτερικό. Η διαδικασία της κάθε παράστασης που δημιουργούμε είναι για εμάς πολύ σημαντικό και επιθυμούμε να το μοιραστούμε όσο περισσότερο μπορούμε με τους ανθρώπους που θα βρεθούν κοντά μας εντός και εκτός Ελλάδας. Θέλουμε να βιώνουμε τη χαρά του θεάτρου και αυτό που λαμβάνουν οι άνθρωποι που έρχονται κοντά μας.
Λία Κίκερη, μέλος της ομάδας Γιαξεμπόρε.
