«Η πίστη στον άνθρωπο και την καλή του πλευρά» διακρίνει την αφανή ηρωίδα των σκοτεινών σπιτιών του αγοραίου έρωτα, πρωταγωνίστρια της παράστασης «Ρένα», τονίζει η σκηνοθέτης Νικαίτη Κοντούρη, η οποία ανέλαβε τη μεταφορά στη θεατρική σκηνή του ομώνυμου μυθιστορήματος του Αύγουστου Κορτώ.
«Η “Ρένα” είναι ο άνθρωπος που μαθαίνει να ζει, να υπομένει και να αντιστέκεται στα χτυπήματα της μοίρας με αφοπλιστικό χιούμορ και σοφία» υπογραμμίζει η Νικαίτη Κοντούρη σε συνέντευξή της στο ΑΠΕ – ΜΠΕ με αφορμή την περιοδεία σε όλη την Ελλάδα -με σταθμό και τη Θεσσαλονίκη, την Πέμπτη 11 Ιουλίου- της παράστασης που ξεκίνησε από Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
Η Νικαίτη Κοντούρη μιλά για τη γενναιοδωρία του συγγραφέα του μυθιστορήματος και για την πρωταγωνίστρια Υρώ Μανέ, η οποία «στη σκηνή “γεννάει” συνεχώς, δεν εφησυχάζει και δεν ακουμπάει στις δάφνες της», όπως επισημαίνει.
Χαρακτηρίζει το θεατρικό έργο – το οποίο εκτός από τη ζωή της πρωταγωνίστριας, της Ρένας της Σμυρνιάς προβάλλει και την ιστορία της Ελλάδας από τη Μικρασιατική Καταστροφή μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα μιας χώρας που ενώ σπάραζε, έπεφτε και ανασταινόταν μέσα από τα συντρίμμια της – σκληρό, αλλά και αισιόδοξο, με μεγάλο πλεονέκτημα «τον τρόπο αφήγησης, τον λόγο του κειμένου που περάνει όπως και η ηρωίδα μέσα από σαράντα κύματα».
Η Νικαίτη Κοντούρη, η οποία έζησε για έξι χρόνια στη Νέα Υόρκη και δοκιμάστηκε σε διάφορους επαγγελματικούς τομείς, από τραγουδίστρια έως δασκάλα ελληνικών χορών, αναφερόμενη στις συναδέλφους της στη ελληνική θεατρική σκηνή, εκτιμά ότι είναι αρκετές, δυναμικές και ταλαντούχες με ισχυρή άποψη και παλεύουν επάξια στον ανδροκρατούμενο θεατρικό χώρο.
Πώς αποφασίσατε να μεταφέρετε στο θέατρο το έργο του Αύγουστου Κορτώ «Ρένα»;
Η πρόταση ήρθε από τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Δημοτικού θεάτρου Πειραιά κ. Νίκο Διαμαντή, ο οποίος μου τόνισε από την πρώτη στιγμή πως η μεταφορά του έργου «Ρένα» του Αύγουστου Κορτώ, ήταν επιθυμία της κας Μανέ. Ο ίδιος μας σύστησε και τον κ. Στέλιο Χατζηαδαμίδη, που έδωσε -με τη συνεργασία όλων μας- και τη θεατρική μορφή στο μυθιστόρημα. Περιττό να σας πω πως διάβασα το μυθιστόρημα και ενθουσιάστηκα!
Ποιες δυσκολίες συναντήσατε, είχατε επικοινωνία και συνεργασία με τον συγγραφέα;
Ο κ. Κορτώ μάς έδωσε το ελεύθερο να κάνουμε το καλύτερο που επιθυμούσαμε. Ήταν πολύ γενναιόδωρος από την αρχή. Δεν παρουσιάστηκε καθόλου στη διάρκεια των προβών. Ήρθε με χαρά στην πρεμιέρα, κι όταν είδε το έργο του επί σκηνής ήταν βαθιά συγκινημένος. Είναι υπέροχος άνθρωπος.
Είναι ένα σκληρό θεατρικό έργο, καθώς η πρωταγωνίστρια είναι μία γυναίκα του περιθωρίου που έχει βιώσει πολλά. Ποια είναι τα μηνύματα που εισπράττει ο θεατής;
Eίναι πράγματι σκληρό έργο, όπως και ιλαρό και αισιόδοξο! Μπορεί να έχει βιώσει πολλά η ηρωίδα του, αλλά έμαθε να τα ξεπερνάει συνεχίζοντας με αισιοδοξία για το αύριο και αγάπη για τον αδύναμο. Το έργο έχει πολλές αναφορές σε ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την ιστορία της Ελλάδας από τη Μικρασιατική καταστροφή μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα. Ο τρόπος αφήγησης της περιπετειώδους ζωής της Ρένας, είναι το μεγάλο του πλεονέκτημα. Όπως και η ζωή της, έτσι και ο λόγος του κειμένου περνάνε από σαράντα κύματα.
Η αφανής ηρωίδα των σκοτεινών σπιτιών του αγοραίου έρωτα είναι ο άνθρωπος που μαθαίνει να ζει, να υπομένει, να συνεχίζει και να αντιστέκεται στα χτυπήματα της μοίρας με αφοπλιστικό χιούμορ και σοφία. Ο έρωτας για το αύριο την καθορίζει. Το ίδιο και η πίστη στον άνθρωπο και την καλή του πλευρά.
Πώς προβάλλεται ο ρόλος της γυναίκας στο παρελθόν και στο παρόν μέσα από την παράσταση;
Ο πρώτος και τελευταίος λόγος ανήκουν στη Ρένα. Αναπολώντας τη ζωή της, μοιράζεται στην παράσταση μας, τους έρωτες, τα πάθη και τα παθήματά της με τρεις νεαρούς δημοσιογράφους που την κουβαλάνε στο σπίτι της την ημέρα του Pride Parade, τη γιορτή της περηφάνειας, τη γιορτή της απόλυτης ελευθερίας, όπου κυριαρχούν η χαρά και ο ενθουσιασμός ενώ ο φόβος και η ντροπή έχουν μπει στο περιθώριο. Όπως λέει και η ίδια χαρακτηριστικά, «αφήνονται» οι τρεις νέοι «σαν τα μαθητούδια» στο ξετύλιγμα της ταραγμένης της ζωής, και «ενδύονται» τους ρόλους των πιο αγαπημένων της προσώπων, οπότε ο θεατής παρακολουθεί το κορίτσι που γίνεται πόρνη, την πόρνη που παντρεύεται, την ώριμη γυναίκα που ο έρωτας «της την είχε συνεχώς στημένη στη γωνία» κ.ο.κ.
Πώς θα χαρακτηρίζατε τη συνεργασία σας με την Υρώ Μανέ και πώς θα την περιγράφατε πάνω στη σκηνή;
Η Υρώ είναι πολύ ταλαντούχα. Ερμηνεύει με μαεστρία τα απαιτητικά μπρος-πίσω στον χρόνο του κειμένου. Με συγκινεί η αφοσίωσή της στη δουλειά. Είναι και κωμική και δραματική ηθοποιός. Οι θεατές τη λατρεύουν. Η ερμηνεία της Ρένας έχει μεγάλες απαιτήσεις και η Υρώ ανταποκρίνεται με όλο της το είναι σε αυτές. Στη σκηνή «γεννάει» συνεχώς! Δεν εφησυχάζει και δεν ακουμπάει στις δάφνες της! Ήταν τιμή και χαρά να συνεργαστώ μαζί της με την ιδιότητα του σκηνοθέτη. Πριν από 19 χρόνια, ήμασταν κορυφαίες στην Ορέστεια του αείμνηστου Σπύρου Ευαγγελάτου. Αν και δεν είχαμε ξανασυνεργαστεί από τότε, την ένιωθα πάντα δικό μου άνθρωπο.
Έχετε σπουδάσει σκηνοθεσία, υποκριτική, μουσική και πολιτικές επιστήμες. Πόσο σας βοήθησαν οι σπουδές σε διαφορετικά πεδία στην οικοδόμηση της καριέρας σας και στο έργο σας;
Όλες οι σπουδές με το πέρασμα του χρόνου μεταμορφώθηκαν σε πολύτιμα εργαλεία δουλειάς. Θέλω να πιστεύω πως άξιζε ο κόπος για να τα αποκτήσω. Εξάλλου, μου χάρισαν ελευθερία και αδιάκοπη αγωνία για καλύτερα αποτελέσματα. Δύσκολα είμαι ικανοποιημένη από την κατάληξη της διαδικασίας των προβών (παράσταση). Χρειάζομαι πάντα κι άλλο χρόνο, κι άλλο ψάξιμο, κι άλλο παίδεμα.
Έχετε σκηνοθετήσει έργα του παγκόσμιου δραματολογίου, αρχαίες τραγωδίες και παραστάσεις όπερας. Επιχειρείτε μία στροφή σε σύγχρονο ρεπερτόριο;
Ακολουθώ πάντα την εσωτερική ανάγκη μου για δημιουργία. Κείμενα που με συναρπάζουν θέλω να σκηνοθετώ, ανεξάρτητα από το αν είναι κλασικά, σύγχρονα, όπερα, περφορμάνς ή οτιδήποτε άλλο.
Πόσα χρόνια έχετε ζήσει στη Νέα Υόρκη και ποια είναι η εμπειρία από τη ζωή στην παγκόσμια μητρόπολη;
Έζησα περίπου έξι χρόνια, τη δεκαετία του ΄80! Είναι η περίοδος που με συντροφεύει παντού και πάντα. Στη Νέα Υόρκη, σπούδαζα ασταμάτητα και δούλευα σαν τραγουδίστρια, βοηθός σκηνοθέτη, ηθοποιός, σκηνοθέτης στο Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού, δασκάλα Ελληνικών και ελληνικών χορών, κι ό,τι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί! Ήθελα να βιώσω τα πάντα! Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, συνειδητοποίησα πως όσο ήμουν εκεί, δεν ήμουνα σε θέση να επεξεργαστώ όσα έζησα, πως αυτό θα συνέβαινε μετά από χρόνια, πως έπρεπε να βρω τρόπο να διοχετεύσω τη θέληση και την εμπειρία που είχα αποκτήσει. Στάθηκα τυχερή με την ίδρυση του Θεάτρου του Νότου, και την επιμονή του Γιάννη Χουβαρδά να δώσει βήμα σε νέους σκηνοθέτες. Θα του είμαι αιωνίως ευγνώμων.
Στις ΗΠΑ εδώ και καιρό διεξάγεται συζήτηση για την ανισότητα των φύλων στη βιομηχανία ψυχαγωγίας και για την απουσία γυναικών δημιουργών ταινιών. Ποια είναι η άποψή σας, υπάρχει αντίστοιχο ζήτημα στην Ελλάδα;
Έχω δει αρκετές ταινίες Ελληνίδων δημιουργών και μου άρεσαν πολύ. Όμως, δεν είμαι σε θέση να μιλήσω για τις δυσκολίες του κλάδου τους. Μπορώ να σας μιλήσω για δουλειές νέων σκηνοθέτιδων στην ελληνική θεατρική σκηνή. Είναι αρκετές, δυναμικές και ταλαντούχες. Έχουν ισχυρή άποψη και παλεύουν επάξια στον ανδροκρατούμενο θεατρικό μας χώρο. Θέλω να πιστεύω πως θα γίνουν πιο εύκολα αποδεκτές απ΄ ό,τι οι σκηνοθέτιδες της δικιάς μου γενιάς, πως η αγωνία να αποδείξουν την αξία τους θα είναι μέσα σε πλαίσια ισοδύναμα δίχως καχυποψία και ανισότητες.
Η Νικαίτη Κοντούρη σπούδασε σκηνοθεσία (Μ.Α. in Theatre and Film, Hunter College, Νέα Υόρκη), Πολιτικές Επιστήμες (Νομική Σχολή Αθηνών), Υποκριτική (Δραματική Σχολή Εθνικού Θεάτρου), Μουσική (Αθήνα, Νέα Υόρκη). Εργάστηκε ως ηθοποιός, μουσικός, βοηθός σκηνοθέτη, σκηνοθέτις και βοηθός καλλιτεχνικού διευθυντή σε Αθήνα και Νέα Υόρκη μέχρι το 1992. Έχει σκηνοθετήσει, μεταξύ άλλων, Αισχύλο (Αγαμέμνων), Ευριπίδη (Τρωάδες, Μήδεια), Σοφοκλή (Αντιγόνη), Μολιέρο (Ο Ταρτούφος), Σαίξπηρ (Οθέλλος), Στρίντμπεργκ (Δεσποινίς Τζούλια), Ίψεν (Το κουκλόσπιτο, Έντα Γκάμπλερ), Γκαίτε (Τα αδέλφια), Πίντερ (Προδοσία), Α. Μίλλερ (Ψηλά απ’ τη γέφυρα). Έχει διδάξει στην Α΄ Θερινή Ακαδημία Εθνικού Θεάτρου, στη Δραματική Σχολή Εμπρός-Θέατρο Εργαστήριον, στη Σχολή Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών Τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στο Θεατρικό Εργαστήριο του ΚΘΒΕ, όπου είχε την Καλλιτεχνική Διεύθυνση από τον Σεπτέμβριο του 2007 έως τον Μάιο του 2008. Διδάσκει Υποκριτική και Σκηνοθεσία στη «Δραματική Σχολή Αθηνών Γιώργος Θεοδοσιάδη» και στη Σχολή Θεάτρου Αλκμήνη.
Στην παράσταση «Ρένα» πρωταγωνιστεί η Υρώ Μανέ και συμπρωταγωνιστούν οι Άγης Εμμανουήλ, Κωνσταντίνος Φάμης, Μιχάλης Αβρατόγλου. Στην παράσταση συμμετέχουν οι μουσικοί Παναγιώτης Τσεβάς και Κώστας Νικολόπουλος, τη θεατρική διασκευή έχει κάνει π Στέλιος Χατζηαδαμίδης τη σκηνοθεσία η Νικαίτη Κοντούρη και τα σκηνικά-κοστούμια ο Κωνσταντίνος Ζαμάνης.
Η παράσταση σήμερα ανεβαίνει στο Φρούριο Καβάλας, αύριο 10/7 στο Πάρκο Αλτιναλμάζη στην Αλεξανδρούπολη και την Πέμπτη 11/7 «έρχεται» στη Θεσσαλονίκη στο Θέατρο Κήπου (21.30) στο πλαίσιο των Γιορτών Ανοιχτού Θεάτρου που διοργανώνει ο Δήμος Θεσσαλονίκης.
Η περιοδεία της σε όλη την Ελλάδα συνεχίζεται έως τις 13/8 (12/7 Θερινό Δημοτικό Θέατρο Κομοτηνής – Κομοτηνή, 17/7 Θέατρο Κρύας – Λιβαδειά, 18/7 Θερινό Δημοτικό Θέατρο Μελίνα Μερκούρη – Βόλος, 21/7 Θέατρο Μον Ρεπό «Ρένα Βλαχοπούλου» – Κέρκυρα).
Φωτογραφία – Ορφέας Εμιρζάς
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
