Η Μάντρα, ένα ιστορικό σημείο στην καρδιά της Αθήνας, επανασυστήνεται στους Αθηναίους από το Ίδρυμα Ωνάση, με ένα «Έργο για έναν άνθρωπο μονάχα», του Ιώκο Ιωάννη Κοτίδη.
Ανεβαίνοντας τη Διονυσίου Αρεοπαγίτου, δίπλα από την Ωνάσειο Βιβλιοθήκη, συναντά κανείς μια μάντρα που αποτελεί το μοναδικό δείγμα σκηνής της belle époque στην Αθήνα. Εκεί, στη «Μάντρα», στο θέατρο ανοιχτού χώρου που ενεργοποιεί ύστερα από χρόνια το Ίδρυμα Ωνάση, γεννιέται μια νέα στέγη πολιτισμού και έκφρασης. Από τις 14 Οκτωβρίου έως τις 14 Νοεμβρίου, ένα black box μάς προσκαλεί σε μία φορτισμένη εμπειρία, με μία ξεχωριστή εγκατάσταση, ένα Terrarium του εικαστικού Ιώκο Ιωάννη Κοτίδη, με τίτλο «Έργο για Έναν Άνθρωπο Μονάχα».
Το έργο είναι μία τριλογία: σύνθεση εικαστικών, μουσικών και παραστατικών τεχνών, με θέμα την εξομολόγηση. Το πρώτο μέρος, που παρουσιάζεται στο κέντρο της Αθήνας, στο μοναδικό σωζώμενο θέατρο-μάντρα των αρχών του προηγούμενο αιώνα, είναι εμπνευσμένο από το σπουδαιότερο ποίημα της πρώτης Ελληνίδας υπερρεαλίστριας, Μάτσης Χατζηλαζάρου.
Η «Αντίστροφη Αφιέρωση» της Μάτσης Χατζηλαζάρου στον Ανδρέα Εμπειρίκο, μία εκ βαθέων ερωτική εξομολόγηση, ακούγεται δυνατά στο έργο του Κοτίδη. Η φωνή της Χατζηλαζάρου αντηχεί σε έναν σκοτεινό θάλαμο-εγκατάσταση για μόνο έναν παραλήπτη κάθε φορά, με την drag περφόρμερ Imiterasu να δανείζεται τη φωνή και τους στίχους της ποιήτριας, δίχως να μιμείται το φυσικό πρόσωπο. Λειτουργεί ως φορέας μνήμης, λόγων, βλεμμάτων, δακρύων, χειρονομιών, που μεταφέρει την ανάμνηση σε ένα οξύ παρόν.
Μέσα από ένα video art, ο εικαστικός Ιώκο Ιωάννης Κοτίδης πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα του κυνισμού, μιλώντας για όλα όσα μας δυσκολεύουν, όλες τις εξομολογήσεις που δεν έγιναν. Προσπαθεί να διαφυλάξει με κάθε δυνατόν τρόπο τη σχεδόν χαμένη τρυφερότητα του σήμερα, βάζοντας τους θεατές να αναρωτηθούν για όλα όσα εκείνοι δεν πρόλαβαν να πουν.
Στις 7 Φεβρουαρίου 1985, η Μάτση Χατζηλαζάρου μάς παραδίδει το ποίημα «Αντίστροφη Αφιέρωση», με αποδέκτη τον αγαπημένο της Ανδρέα Εμπειρίκο, δέκα χρόνια μετά τον θάνατό του. Και μπορεί το ζευγάρι να είχε χωρίσει δεκαετίες πριν, αφότου είχε ζήσει έναν θυελλώδη έρωτα, αλλά, όπως είπε και η ίδια η Μάτση Χατζηλαζάρου σε συνέντευξή της, «ίσως είμαστε πολύ εγωιστές και όχι όσο πρέπει γενναιόδωροι […]».
Όπως αναφέρει ο δημιουργός της βιντεο-εγκατάστασης, το έργο είναι «μία προσπάθεια “μοιρασιάς” αυτού του ποιήματος με κάθε άνθρωπο που έχει ανάγκη να γίνει ένα Εσύ για κάποιον. Μία δυνατότητα να ακουστεί το ποίημα αυτό στο σήμερα, να συνεχίσει να ακούγεται, να μην ξεχαστεί. Ούτε εκείνο ούτε η δημιουργός του, ο κόσμος και η αφορμή της. Σε ποιον απευθύνω αυτήν την de profundis εξομολόγηση, τώρα που ο πρώτος παραλήπτης της δεν είναι εδώ; Εις Eαυτόν. Γιατί Εσύ και Εγώ πλέον είναι το ίδιο. Εις το διηνεκές…».
To video art προβάλλεται σε σκοτεινό θάλαμο-εγκατάσταση, ένα Terrarium σε μεγάλο μέγεθος, σαν σπόρος που αποκαλύπτεται σταδιακά. Όπως αναφέρει το Δελτίο Τύπου του Onassis Culture, «με έναν τόπο ιδιωτικό μέσα στη σφαίρα του δημόσιου, επιχειρείται η δημιουργία ενός ασφαλούς χώρου συλλογισμού και αναστοχασμού για τον καθέναν μας χωριστά. Μία προσωπική σύνδεση μεταξύ του έργου και του αποδέκτη του. Στο τέλος, ο θεατής καλείται να γράψει μία δική του αφιέρωση, εάν το επιθυμεί».
Είσοδος ελεύθερη με προκράτηση θέσης στο https://tickets.onassis.org/showProductList.html?idEvent=2005533.
Ο χώρος είναι προσβάσιμος σε ΑμεΑ.
Η «Μάντρα» ανοίγει εκ νέου τις πόρτες της στο κοινό
H «Mάντρα» βρίσκεται στον πεζόδρομο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου 2, στην Πλάκα. Το φαινομενικά εγκαταλελειμμένο οικόπεδο, ακριβώς δίπλα στο νεοκλασικό κτήριο της Ωνασείου Βιβλιοθήκης, ανοίγει ξανά τις πόρτες του στο κοινό, ακολουθώντας τη φιλοσοφία της «Μάντρας» του Αττίκ και του βαριετέ της Μεσοπολεμικής Αθήνας, όπου το ελεύθερο θέαμα μεγαλούργησε με μόνα υλικά «πολλές σανίδες, λίγη μπογιά και αρκετή πρωτοπορία».
Στην καρδιά της πόλης κρύβεται το πιο αντιπροσωπευτικό δείγμα αρχιτεκτονικής θεάτρου ανοιχτού χώρου της belle époque στην Αθήνα: Μία υπαίθρια θεατρική σκηνή του 1909, που ανήκει στην τυπολογία του θεάτρου-μάντρας (ενός υπαίθριου θεάτρου με υποτυπώδη διαμόρφωση πλατείας και ιταλίζουσα σκηνή). Στους παλιούς Αθηναίους, ο χώρος ήταν γνωστός ως «Αθηναϊκόν», «Θέατρο της Πύλης Ανδριανού», αλλά και ως «Γερμανικό» από τις γερμανικές οπερέτες που, κάποια στιγμή, είχαν την τιμητική τους.
«Η “Μάντρα” έρχεται στην καθημερινότητά μας για να καταρρίψει τα όρια, να δημιουργήσει ελεύθερα, χωρίς περιορισμούς. Να αποτελέσει σημείο διαλόγου και αναφοράς στην πόλη, ανοιχτό σε δυνατές εμπειρίες και συναισθήματα, προσβάσιμο σε κάθε περαστικό, χωρίς εισιτήριο. Όχι με την παρηγορητική έννοια της καρτ ποστάλ ενός διατηρητέου μνημείου της Αθήνας που επανέρχεται στη ζωή, αλλά ως μία ενεργή κυψέλη πολιτισμού και έκφρασης χωρίς λογοκρισία, ενταγμένη στο δυναμικό οικοσύστημα του Onassis Culture έως το 2069», αναφέρει η ανακοίνωση του Onassis Culture.
Ο χώρος θα φιλοξενεί δράσεις που επιθυμία τους είναι «να αιφνιδιάζουν και να προκαλούν συζητήσεις για το τι συμβαίνει, αλλά και το τι θα έπρεπε να συμβαίνει, απόλυτα ενταγμένες στην πραγματικότητα της πόλης και του κόσμου όπου ζούμε ως ένα μωσαϊκό διαφορετικών ανθρώπινων εμπειριών».
