Ποιήματα γραμμένα κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας συγκεντρώνει ο Ηλίας Γκρης στο βιβλίο του «Σαν άλλος Οιδίποδας», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Γκοβόστη».
Η τέχνη της ποίησης είναι μια τέχνη που ξεκινάει κατά κανόνα από το προσωπικό βίωμα, πολλές φορές όμως οι ποιητές πηγαίνουν πιο μακριά, υπερβαίνοντας την ατομική τους εμπειρία. Και αυτή ακριβώς είναι η περίπτωση του Γκρη στην καινούργια συλλογή του. Η Ιστορία, ο μύθος, η φιλοσοφία, οι επιστήμες, οι πλαστικές τέχνες και η λογοτεχνία είναι πυλώνες που διεκδικούν ισότιμη θέση στις έξι ενότητες του βιβλίου. Από τη μια πλευρά βλέπουμε να αναβιώνουν στον στίχο του ποιητή ο Οιδίποδας, ο Ορφέας, ο Αρχίλοχος, ο Όμηρος, ο Πλάτων, ο Δημόκριτος, η Υπατία, ο Φίλιππος, ο Αλέξανδρος, ο Ιουλιανός, ο Πλήθων Γεμιστός, η αρχαία Ρώμη, η Έφεσος και ο Γιαννούλης Χαλεπάς, ενώ από την άλλη συναντάμε στις σελίδες του εμβληματικές μορφές της νεοελληνικής γραμματείας, όπως ο Σολωμός, ο Κάλβος, ο Παπαδιαμάντης, ο Σεφέρης, ο Εμπειρίκος και ο Σαχτούρης.
Η ποίηση έχει την ευχέρεια, όταν ξέρει πώς να σμιλέψει τον λόγο της, να φέρει σε επαφή μεταξύ τους (και να αναμείξει τολμηρά) τις πιο διαφορετικές ιστορικές και καλλιτεχνικές περιόδους, ενισχυμένες από την υποβλητική λειτουργία του μύθου ο οποίος μπορεί να ερμηνευτεί πάντοτε σε πολλαπλά επίπεδα. Το παιχνίδι του Γκρη με αυτό το αχανές υλικό είναι συνεχές, αλλά δεν προσκολλάται και δεν σταματά σε καμία περίπτωση στο παρελθόν. Οι τόποι και τα πρόσωπα που ανεβαίνουν στην επιφάνεια δεν παραπέμπουν μόνο στη μακρινή εποχή τους. Στρέφουν αντιθέτως τη ματιά τους και στο παρόν, μιλώντας εμμέσως πλην σαφώς για τα πράγματα και τις καταστάσεις που μας απασχολούν σήμερα.
Πολλές από τις πρωταγωνιστικές φιγούρες του βιβλίου (ο Ιουλιανός, η Υπατία, ο Πλήθων και ο Χαλεπάς ανάμεσά τους) είναι παραδείγματα για την ελευθερία της συνείδησης, για την πίστη των ανθρώπων στη δύναμη των ιδεών τους, όπως και για την επιμονή τους να υπερασπίζονται με σθένος τις αρχές τους. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τις λογοτεχνικές φυσιογνωμίες (με τον Κάλβο και τον Σολωμό ή με τον Εμπειρίκο και τον Σαχτούρη), που είναι σαν να δείχνουν το δρόμο για τις καινοτομίες τις οποίες αναλαμβάνει να υποστηρίξει η ποίηση όταν αγωνίζεται να χαράξει καινούργιους δρόμους.
Πίσω από το μακρύ ταξίδι του Γκρη στην Ιστορία, τη φιλοσοφία και τις τέχνες, κρύβεται ένας ακατάπαυστος αγώνας για την εξασφάλιση παρακαταθηκών. Παρακαταθήκες στις οποίες μπορούμε να αναζητήσουμε ένα ζωτικό καταφύγιο για τα δεινά (συμβολικά και πραγματικά) του καιρού μας: τον εύκολο πλουτισμό (ακόμα και σε συνθήκες κρίσης), την αμεριμνησία και την απάθεια που μας καταδυναστεύουν όλο και συχνότερα ή τα εμπόδια που βάζουν η κοινωνία και η πολιτική στην πορεία μας προς την αυτονομία και την ακεραιότητα. Όπως το γράφει ο ποιητής: «Γιατί εμένα η μνήμη / με τάισε δίχως κομπιούτερ εικόνες / φθινοπώρου να ρίχνω φύλλα λυγμών στου ύπνου / τα ρηχά. Και όταν άλλοι λουστρίνι κοστουμάκι / πάταγαν γκάζι σπινάροντας με στίχους / στιχάκια γατιά που κλαψούριζαν / εγώ έκανα ποίημα το άγουρο σώμα / τραγούδι σκαλωσιάς μ’ αιωρούμενα μαδέρια».
