Η Αικατερίνη των Μεδίκων, γόνος παντοδύναμης οικογένειας της Φλωρεντίας, που έγινε βασίλισσα της Γαλλίας από το 1547 έως το 1559, πήρε μαζί της στο Παρίσι τον προσωπικό αρωματοποιό της, Renato Bianco, ο οποίος έθεσε τη βάση της σύγχρονης αρωματοποιίας.
Το 1720 ο Fargeon Elder, ο αρωματοποιός του βασιλιά της Γαλλίας Λουδοβίκου ΙΕ΄ και της γνωστής στην Ευρώπη «αρωματισμένης αυλής», λόγω της υπερβολικής χρήσης αρωμάτων, ίδρυσε τον γαλλικό οίκο αρωματοποιίας “Oriza L. Legrand”. Τροφοδοτούσε τις μεγάλες αυλές (Ρωσία, Ιταλία, Αγγλία), τον Ναπολέοντα ΙΙΙ και παρουσίαζε τις δημιουργίες του σε εκθέσεις σε όλο τον κόσμο, Σικάγο, Φιλαδέλφεια, Βιέννη και Παρίσι.
Το 1828 ο Pierre-François Pascal Guerlain γιατρός και χημικός ίδρυσε τον εμβληματικό οίκο Guerlain και με τα καινοτόμα προϊόντα του γεννιέται η σύγχρονη αρωματοποιία.
Πτυχές της ιστορίας του γαλλικού αρώματος και πρωτοπόροι δημιουργοί του, που αξιοποίησαν τη γνώση στον τομέα της χημείας και τη βελτίωση των τεχνικών απόσταξης και οδήγησαν την αρωματοποιία στο επίπεδο της τέχνης, αναδεικνύονται στην έκθεση «Fragrances», που διοργανώνει στη Θεσσαλονίκη ο Σύλλογος Αποφοίτων και Φίλων του Γαλλικού Ινστιτούτου «Nouvelle Amicale».
Κεντρικό τμήμα της έκθεσης στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, Αίθουσα Allatini – Dassault, αποτελούν η μοναδική συλλογή της συλλέκτριας αρωμάτων, δικηγόρου και μέλους του Συλλόγου, Ζωής Κουμπή, αλλά και ιδιαίτερες επιλογές που προσφέρουν φίλες του Συλλόγου.
«Είχα ανέκαθεν πάθος με τα αρώματα, με μυρωδιές που μας ταξιδεύουν και είναι ένα στοιχείο της προσωπικότητάς μας. Σε αυτήν την έκθεση παντρεύουμε το παρόν με το παρελθόν. Ο επισκέπτης μπορεί να δει αρώματα άλλων δεκαετιών, από τις αρχές του αιώνα, που ενδεχομένως έχουν καταργηθεί και τα γνωρίζει μόνο από φωτογραφίες και άλλα που ποτέ δεν έχουν κυκλοφορήσει στην ελληνική αγορά, όπως το Bal à Versailles του Jean Desprez, επιτομή του αρώματος» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η επιμελήτρια της έκθεσης και συλλέκτρια αρωμάτων, Ζωή Κουμπή.
«Μπορεί να δει επίσης την αισθητική του αρώματος όπως αποτυπώνεται στο μπουκάλι. Υπάρχουν αρώματα στην αυθεντική τους συσκευασία, αλλά και σε μεταγενέστερες παραλλαγές» εξήγησε η επιμελήτρια της έκθεσης.
Οι επισκέπτες της έκθεσης «Fragrances», ανάμεσα σε 400 πολύχρωμα γυάλινα κομψοτεχνήματα, χωρισμένα κατά αλφαβητική σειρά με βάση τον οίκο προέλευσης, θα ανακαλύψουν άρωμα της Elsa Schiaparelli από το 1940 και τη σημερινή εκδοχή του και το πρώτο L’Air du Temps της Nina Ricci, όπως κυκλοφόρησε το 1948 σε μπουκάλι Lalique και τις συσκευασίες του που άλλαξαν μορφή με το πέρασμα των χρόνων.
Ένα συλλεκτικό Habanita, το οποίο κυκλοφόρησε το 1921 από τον γαλλικό οίκο Molinard, αρχικά ως προϊόν που πρόσθετε άρωμα σε τσιγάρα και εδραιώθηκε ως το πρώτο γυναικείο ανατολίτικο parfume, και η μετεξέλιξή του, το Femme by Rochas, με μπουκάλι εμπνευσμένο από τις καμπύλες της Αμερικανίδας ηθοποιού, Μέι Γουέστ, factice, συσκευασίες γνωστών αρωμάτων σε πολύ μεγάλο μέγεθος,που κυκλοφόρησαν μόνο για διαφημιστικούς λόγους και συλλεκτικές μινιατούρες αναδύουν ατμόσφαιρα άλλων εποχών.
Την έκθεση συμπληρώνουν αυθεντικές, σπάνιες διαφημιστικές αφίσες αρωμάτων που συλλέχθηκαν από παλαιοπωλεία του Παρισιού από την πρόεδρο του Συλλόγου, δικηγόρο Στελλίνα Τρωιάνου, φωτογραφίες των αρωμάτων της προσωπικής συλλογής του φωτογράφου και συλλέκτη Κωνσταντίνου Κουκούτση και αναρτημένα στους τοίχους κείμενα στα γαλλικά και ελληνικά με ιστορικά στοιχεία και πληροφορίες για την εξέλιξη του αρώματος από τα αρχαία χρόνια μέχρι και σήμερα.
«Επιλέξαμε να προβάλλουμε τέσσερις εμβληματικούς γαλλικούς οίκους αρωμάτων, αρχίζοντας από τον παλαιότερο – Oriza L. Legrand- που ήταν προμηθευτής του Λουδοβίκου ΙΕ΄. Παρουσιάζουμε τον οίκο Guerlain που ιδρύθηκε το 1828 και διαχειρίστηκαν επί τέσσερις γενιές οι δημιουργοί του και οι απόγονοί τους, και πριν από κάποια χρόνια αγοράστηκε από τον όμιλο LVMH.
»Ήταν ο πρώτος οίκος που εισήγαγε το 1889 το άρωμα “Jicky”, το πρώτο μη μονοθεματικό» τόνισε η κ. Κουμπή. «Μέχρι τότε τα αρώματα είχαν ένα θέμα, τριαντάφυλλο, γαρύφαλλο κ.ά.. Ήταν το πρώτο άρωμα, όπως το γνωρίζουμε σήμερα, με περισσότερες νότες. Αποτελεί σταθμό για την εξέλιξη του αρώματος» υπογράμμισε σημειώνοντας ότι κυκλοφόρησε ως γυναικείο, αλλά αγαπήθηκε κυρίως από τους άνδρες.
Ο Paul Poiret είναι μία ακόμη προσωπικότητα που συνδέεται με την ιστορία του γαλλικού αρώματος. Ήταν ο πρώτος σχεδιαστής μόδας (και όχι αρωματοποιός) που δημιούργησε άρωμα με το δικό του ονοματεπώνυμο.
Ο οίκος Chanel συμπληρώνει τους τέσσερις πρωταγωνιστές της γαλλικής αρωματοποιίας, επειδή χρησιμοποίησε μία ένωση αλδεϋδών στο άρωμα Chanel No 5, που έδωσαν την αίσθηση φρεσκάδας, σαπουνιού. «Ήταν το πρώτο άρωμα με χημικά συστατικά, που έδωσαν ένα άλλο οσφρητικό αποτέλεσμα, το οποίο δεν υπάρχει στη φύση» ανέφερε η κ. Κουμπή.
Η πόλη Γκρας, η οποία από τον 17ο αιώνα φέρει τον τίτλο της παγκόσμιας πρωτεύουσας της αρωματοποιίας και η ιστορία της είναι ένα ακόμη κομμάτι της έκθεσης. Χάρη στη μεγάλη ποικιλία αρωματικών φυτών (λεβάντα, μιμόζα, τριαντάφυλλο, άγρια πορτοκαλιά, γιασεμί) στην πόλη αναπτύχθηκε η αρωματοποιία και εκεί δημιουργήθηκαν οι διάσημοι οίκοι, Molinard, Fragonard, Galimard, τόνισε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η πρόεδρος του Συλλόγου, Στελλίνα Τρωιάνου.
Από το εργοστάσιο και το Μουσείο Αρωμάτων Fragonard, όπως διευκρίνισε εστάλη βίντεο που προβάλλεται σε γιγαντοοθόνη και δείχνει τα στάδια της παρασκευής αρωμάτων, τη συγκομιδή και την απόσταξη.
«Η έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο της προβολής όψεων του γαλλικού πολιτισμού, που έχουν να κάνουν με την αισθητική και τη φινέτσα. Η ιδέα γεννήθηκε από το μέλος μας, Ζωή Κουμπή φανατική συλλέκτρια αρωμάτων, η οποία παραχώρησε τη συλλογή της» τόνισε η πρόεδρος του Συλλόγου Αποφοίτων και Φίλων του Γαλλικού Ινστιτούτου Nouvelle Amicale.
Η έκθεση που τελεί υπό την αιγίδα υπό την αιγίδα του Γαλλικού Προξενείου και του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης συγκέντρωσε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και γι αυτό πήρε παράταση έως τις 28 Σεπτεμβρίου.
«Τα μηνύματα των επισκεπτών είναι πολύ θετικά, μας λένε ότι θυμήθηκαν το άρωμα της γιαγιάς τους, της μαμάς του. Το άρωμα δημιουργεί αναμνήσεις και μας συνδέει με πρόσωπα, που έχουμε γνωρίσει με καταστάσεις που έχουμε ζήσει. Το ζητούμενο είναι να κάνουμε τον κόσμο να περάσει ωραία, να μάθει και να θυμηθεί» είπε η κ. Τρωιάνου.
Για την υλοποίηση της έκθεσης έχουν προσφέρει αρώματα από τις συλλογές τους οι συλλέκτριες Ντίνα Χατζηιωάννου, Λένα Χαϊτογλου και οι φίλες του Συλλόγου, Ντάνη Λαδόπουλου, Λένα Κοκκαλά, Νατάσσα Βογδάνου, Χριστίνα Δάρδα και Σοφία Παπαχρήστου.
«Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενη. Ποτέ δεν πίστευα ότι θα εκτεθεί η συλλογή μου» τόνισε η Ζωή Κουμπή, η οποία έχει συλλέξει 600 αρώματα, τα τρία τέταρτα των οποίων είναι γαλλικά και παρουσιάζονται στην έκθεση.
«Από τότε που άρχισα να αγοράζω αρώματα με ενδιέφερε η ιστορία τους. Τα πρώτα που αγάπησα ήταν του οίκου Guerlain στο τέλος της δεκαετίας του 1970, τότε άρχισα να συγκεντρώνω και πληροφορίες για την ιστορία και τη σύνθεσή τους. Ήταν πολύ δύσκολη η άντληση των πληροφοριών τότε, έγινε πιο εύκολη τα τελευταία χρόνια μέσω του διαδικτύου» είπε η κ. Κουμπή.
«Έρχονται άνθρωποι να δουν την έκθεση και συζητούν μαζί μας, ζητούν να ενημερωθούν για πάρα πολλά πράγματα, γιατί δεν διαρκούν τα αρώματα, γιατί αλλάζουν με το πέρασμα των χρόνων και φεύγουν γεμάτοι γνώσεις» σημείωσε.
Σ’ ένα μεγάλο ταμπλό στο χώρο της έκθεσης, είναι αναρτημένες και οι φωτογραφίες των φίλων του Συλλόγου που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα των διοργανωτών να φωτογραφηθούν με το αγαπημένο τους άρωμα.
«Σαφέστατα το άρωμα είναι ένα έργο τέχνης, αλλά εφήμερο έργο τέχνης με το οποίο δεν έχουμε μεν οπτική επαφή, αλλά πυροδοτεί όλες τις αισθήσεις μας. Νιώθουμε μέσα από το άρωμα, δημιουργούμε εικόνες μέσα από το άρωμα, ταξιδεύουμε μέσα από το άρωμα», υπογράμμισε η επιμελήτρια της έκθεσης.
Η έκθεση στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, Αίθουσα Allatini – Dassault θα διαρκέσει μέχρι 28 Σεπτεμβρίου 2019 (Δευτέρα έως Παρασκευή 10:00 – 21:00 /Σάββατο 10:00 – 15:00) με είσοδο ελεύθερη.
