Στη σημερινή γιορτή για την επέτειο του Πολυτεχνείου, που διοργάνωσε ο σύλλογος των υπαλλήλων του υπουργείου, απηύθυνε χαιρετισμό ο Γ. Γραμματέας του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Γιάννης Παντής. Στο τέλος της ομιλίας του μίλησε για μια εκπαιδευτική «επανάσταση» που πρέπει να γίνει κόντρα στα συντηρητικά πισωγυρίσματα.
Αναλυτικά όλη η ομιλία του κ. Παντή
«Συναδέλφισσες και συνάδελφοι
Μεγάλα γεγονότα που αλλάζουν, έστω και ως αφορμή, τον ρου της ιστορίας, είναι άδικο να τα υποτιμά κανείς εκφωνώντας τον “πανηγυρικό της ημέρας”.
Και η τριήμερη συγκέντρωση του πιο δραστήριου και πολιτικοποιημένου μέρους της νεολαίας, όταν πια τα πράγματα δεν πήγαιναν άλλο, είναι μεγάλο γεγονός, όσα χρόνια κι αν περάσουν. Μεγάλο γιατί δεν ήταν προγραμματισμένο και δεν είχε πάτρωνες.
Μεγάλο γιατί ήταν αυθόρμητο. Μεγάλο γιατί συγκίνησε και έβγαλε στο δρόμο όχι μόνο ριζοσπάστες κινηματίες, αλλά και μικροαστούς και νοικοκυραίους. Μεγάλο γιατί η ήττα, έστω και με πολλά εισαγωγικά, ήταν σίγουρη. Για να σωθεί το κύρος του καθεστώτος, το κίνημα θα διαλυόταν σίγουρα, έστω και με αιματοχυσία.
Περνώντας τα χρόνια το μεγάλο κινδυνεύει να γίνει μικρότερο και με τους πανηγυρικούς και με το φορμαλισμό που τείνει να το αλλοιώσει, αλλά κυρίως με μια ιδέα που γεννήθηκε μέσα στους συντηρητικούς κύκλους και γιγαντώθηκε μέσα στα χρόνια της κρίσης: η μεταπολίτευση ευθύνεται για την κρίση και φυσικά για την μεταπολίτευση άρα και για την κρίση φταίει η Γενιά του Πολυτεχνείου.
Φταίει κάποιος που βγήκε από το σπίτι του και την ασφάλειά του, για να διαμαρτυρηθεί άοπλα και χωρίς να προκαλέσει την παραμικρή υλική ζημιά; Το κίνητρο παραμένει ανιδιοτελές και ηρωικό, ακόμα κι αν μερικοί ήρωες, ή απλώς παρόντες, έκαναν πολιτική καριέρα και αξιοσημείωτη κοινωνική ανέλιξη χάρη στο γεγονός.
Την ιδέα αυτή την ενστερνίστηκε και ένα απογοητευμένο λόγω της κρίσης μέρος της κοινωνίας, ακόμα και η νεολαία που έχει γονείς κάποιους της γενιάς του Πολυτεχνείου. Το κομμάτι αυτό της νεολαίας που ριζοσπαστικοποιείται συντηρητικά, που γυρνά την πλάτη στην πολυφωνία και την αμφισβήτηση, που αναζητά ασφάλεια σε χώρους αυταρχισμού και ολοκληρωτισμού πρέπει να ξανακερδίσουμε.
Είναι απολύτως λογικό έφηβοι και πολύ νέοι άνθρωποι να αισθάνονται απολύτως μετέωροι. Οι βεβαιότητες των γονιών τους καταρρέουν η μια μετά την άλλη: την ειρήνη, την ευημερία, την κατανάλωση διαδέχονται η αστάθεια, η ανασφάλεια, ο φόβος, η αποκοπή του εκπαιδευτικού συστήματος από το μέλλον τους και ο απειλητικός εθνικισμός εξοπλισμένος με τον πιο χυδαίο λαϊκισμό.
Είναι πολύ εύκολο ο εθνικισμός και ο ρατσισμός να δηλητηριάσουν την ψυχή των νέων ανθρώπων, όταν τα πράγματα βαλτώνουν, όταν η απογοήτευση μονιμοποιείται, όταν οι προοπτικές εξαφανίζονται. Σε μια τόσο ρευστή εποχή ας κάνουμε τουλάχιστον αυτό που περνάει από το χέρι μας. Ας κάνουμε την εκπαίδευση παραγωγική, αλλά πρώτα από όλα γοητευτική και ελκυστική. Δε λέω “ας ξανακάνουμε”, γιατί δεν ξέρω αν ποτέ υπήρξε ελκυστική εκπαίδευση στην Ελλάδα.
Η παράλογη αντεστραμμένη πυραμίδα με τις Πανελλαδικές να καθορίζουν την πορεία και τη μαθητική ζωή όχι μόνον στο Λύκειο αλλά και στο Γυμνάσιο έχει ήδη καταρρεύσει. Η πραγματική μόρφωση, ο πραγματικός γραμματισμός, ο κριτικός γραμματισμός όχι απλά δεν είναι στόχοι της εκπαίδευσης, αλλά είναι μάλλον άγνωστες έννοιες για μεγάλο μέρος της εκπαιδευτικής κοινότητας.
Όταν τα στεγανά ανάμεσα στους τομείς της γνώσης δεν είναι καθόλου δεδομένα πλέον, όταν η διεπιστημονικότητα έχει κατέβει στην αρχή της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στις προηγμένες κοινωνίες, καταλαβαίνουμε ότι δεν μπορούμε να καθυστερούμε άλλο.
Η μακρόχρονη ιδέα ότι όλα τα παιδιά πρέπει να γίνουν επιστήμονες, φαίνεται σήμερα ξεπερασμένη και συντηρητική, δημιουργεί πληθωρισμό στην παραγωγή πτυχιούχων αλλά κάποτε ήταν επαναστατική: ήταν η ελπίδα για τα παιδιά των φτωχών να ξεπεράσουν πολλές φορές τους γονείς τους, να γίνουν επιστήμονες άρα αμφισβητίες.
Αυτή ήταν η βασική Ιδέα της γενιάς του Πολυτεχνείου. Να σπουδάσει αλλά και να αγωνιστεί, να μη λέει “εγώ τότε μελετούσα”, ενώ δίπλα της καιγόταν ο κόσμος.
Σε μεγάλο βαθμό η Ιδέα αυτή έγινε πραγματικότητα, αλλά ξέφτισε, αφού οι πανεπιστημιακοί τίτλοι κατάντησαν τίτλοι επιβεβαίωσης της γονεϊκής αυταρέσκειας, ταυτίστηκαν με υπερβολική αποστήθιση και μηδενική κριτική.
Μια νέα εκπαιδευτική επανάσταση είναι μπροστά μας, αλλά δε μπορεί να φέρει αποτελέσματα, μόνον με μια χούφτα νεαρών, χωρίς συναίνεση.
Η υπερβολική αγάπη για τη θεωρία και το φορμαλισμό, φερμένη από τους Βαυαρούς του 19ου στην εκπαίδευση, πρέπει να αντικατασταθεί από τη έμφαση στην πράξη. Η μαθητική ερώτηση ” σε τι χρειάζεται αυτό;” πρέπει να απαντηθεί επαρκώς και η απάντηση δεν μπορεί να είναι “για να γράψεις καλά στις Πανελλαδικές”.
Θέλουμε ευτυχισμένα παιδιά στο Δημοτικό, προβληματισμένα και όχι προβληματικά παιδιά στο Γυμνάσιο, κατασταλαγμένα και αισιόδοξα παιδιά στο Λύκειο. Θέλουμε παιδιά που διαπιστώνουν τους βασικούς νόμους της Φυσικής και της Βιολογίας γύρω τους, ανεξάρτητα από τη φορμαλιστική τους διατύπωση, που συγκρίνουν ανάλογες ιστορικές περιόδους, που καταλαβαίνουν την ισοδυναμία μεταξύ μιας αρχαίας ελληνικής φράσης και της σύγχρονης μετάφρασής της, που χρησιμοποιούν επιστημονικούς ιστότοπους για να συντάξουν μια δημιουργική εργασία, που παραθέτουν επιστημονική βιβλιογραφία στις εργασίες τους.
Θέλουμε παιδιά και κυρίως γονείς που δε θεωρούν ντροπή να μην έχουν στόχο μια πανεπιστημιακή σχολή, και μάλιστα χωρίς προοπτικές, αφού τους έχουμε δώσει ευκαιρίες να κάνουν τις κλίσεις τους πραγματικότητα.
Αυτό είναι το νέο στοίχημα. Μια εκπαιδευτική Επανάσταση, κόντρα σε τόσα συντηρητικά πισωγυρίσματα, που περιμένει να πραγματοποιηθεί καιρό τώρα και ίσως πρέπει να ξεκινήσει με τη συναίνεση των νέων, των γονέων τους και των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων. Το ΥΠ.Π.Ε.Θ. πρέπει να εγγυηθεί την διαδικασία αλλαγών με την υποστήριξη των εργαζομένων του.
Σας ευχαριστώ πολύ»
