Αρνητική τροπή έλαβαν οι συναντήσεις που είχε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας στην Άγκυρα, πρώτα με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας Ταγίπ Ερντογάν και στη συνέχεια με τον ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Προς το τέλος των κοινών δηλώσεων των δύο υπουργών Εξωτερικών, και μετά την ολοκλήρωση της παρέμβασης του Νίκου Δένδια, ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου αντέδρασε επιθετικά θέτοντας ωμά τις τουρκικές θέσεις στα κρίσιμα ζητήματα όπως τα θέματα στο Αιγαίο, την ανατολική Μεσόγειο, το μεταναστευτικό και τις μειονότητες. Η ελληνική πλευρά αιφνιδιάστηκε προφανώς με αποτέλεσμα η διαδικασία των κοινών δηλώσεων να καταδείξει το στρατηγικό αδιέξοδο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και μάλιστα σε δημόσια θέα. Διερωτάται κανείς τον λόγο για τον οποίο πραγματοποιήθηκε μια τέτοια συνάντηση. Ήταν γνωστό εξ αρχής πως η τουρκική πλευρά θα έθετε τη δική της ατζέντα που ως γνωστόν δεν περιορίζεται μόνο στον προσδιορισμό των θαλάσσιων ζωνών και της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο.
Ήταν γνωστό εξ αρχής πως η τουρκική πλευρά θα έθετε και το ζήτημα μειονότητας στη δυτική Θράκη, και την αποστρατικοποίηση των νησιών και το ζήτημα του εναέριου χώρου και το μεταναστευτικό και τα ζητήματα ασφαλείας, αλλά και εμμέσως πλην σαφώς θα έθετε ζητήματα που αφορούν κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο. Τελικά όλα αυτά τα ζητήματα τέθηκαν από τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε ζωντανή μετάδοση καταδεικνύοντας το αδιέξοδο. Το αρνητικό κλίμα που εκ των πραγμάτων δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια κοινών δηλώσεων των δυο υπουργών δεν πρόκειται να βελτιωθεί ούτε με το επίσημο γεύμα «Ιφτάρ» λόγω Ραμαζανίου ούτε από τα χαμόγελα που συνόδευσαν τη μικρή ιστορία της γνωριμίας του Νίκου Δένδια με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Αντιθέτως, η εικόνα η οποία παγιώθηκε με τις συναντήσεις αυτές στην Άγκυρα επαναφέρει στη μνήμη την ατυχέστατη επίσημη επίσκεψη του Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα, την τελευταία επίσημη επίσκεψη, όπου και τότε η τουρκική πλευρά είχε θέσει ωμά και δημόσια τις διεκδικήσεις της.
Μένει να εξηγηθεί αρμοδίως γιατί πραγματοποιήθηκε αυτή η επίσκεψη στην Άγκυρα, αλλά και γιατί φάνηκε εκ των υστέρων πως η ελληνική πλευρά ήταν απροετοίμαστη να διαχειριστεί τις γνωστές άλλωστε και πάγια διατυπωμένες επιθετικές θέσεις της Τουρκίας.
Τι ακριβώς συνέβη
Σε καβγά ενώπιον του Τύπου εξελίχθηκαν οι κοινές δηλώσεις που πραγματοποίησαν ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας και ο Τούρκος ομόλογός του Μεβλούτ Τσαβούσογλου έπειτα από τη μεταξύ τους συνάντηση στην Άγκυρα.
Λαμβάνοντας αρχικά τον λόγο ο κ. Τσαβούσογλου δήλωσε πως ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρ.Τ. Ερντογάν πρότεινε τη διεξαγωγή Συνόδου με θέμα την ανατολική Μεσόγειο. «Συζητήσαμε όλα τα θέματα στις μεταξύ μας σχέσεις και υφίσταται μια διαφορά απόψεων στο θέμα του Αιγαίου», είπε ο κ. Τσαβούσογλου υπογραμμίζοντας πως «πιστεύουμε ότι τα μεταξύ μας ζητήματα μπορούν να επιλυθούν με εποικοδομητικό διάλογο». Όσον αφορά τη διευθέτηση των διαφορών «νομίζω ότι πρέπει να συνεχίσουμε τον διάλογο που ξεκινήσαμε σήμερα», δήλωσε ο Μ. Τσαβούσογλου.
Ο Νίκος Δένδιας είπε:
«Σε ευχαριστώ για την μεγάλη τιμή που μου κάνεις προσκαλώντας με στο δείπνο Ιφτάρ. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εύχεται σε όλους τους μουσουλμάνους για την έναρξη του Ραμαζανιού. Έχει ήδη ειπωθεί και θα κάνουμε τα εγκαίνια του ισλαμικού τεμένους στην Αθήνα αμέσως μετά την πανδημία.
»Έχουμε να κερδίσουμε πολλά από την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Απευχόμαστε τις παράνομες ενέργειες με όλη μας την καρδιά.
»Συμφωνήσαμε να δημιουργήσουμε μια θετική ατζέντα για να προχωρήσουμε τη σχέση μας μπροστά και να αλλάξουμε το κλίμα που υπάρχει στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Προϋπόθεση για τη βελτίωση των σχέσεων είναι η αποφυγή ενεργειών και δηλώσεων που δυναμιτίζουν το κλίμα».
Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου απάντησε λέγοντας πως δεν έκανε προκλητικές δηλώσεις κατά την πρωτολογία του, αντίθετα με τον Έλληνα ΥΠΕΞ. «Δεν μπορούμε να αποδεχτούμε ότι η Τουρκία παραβιάζει τα δικαιώματα της Ελλάδας στο Αιγαίο. Είναι ένα θέμα που συζητούμε μεταξύ μας, αν όμως το θέσετε εδώ μπροστά στον Τύπο είμαι υποχρεωμένος να απαντήσω» είπε ο Τούρκος ΥΠΕΞ.
Ο κ. Δένδιας ανταπάντησε λέγοντας ειρωνικά: «Σε ευχαριστώ αγαπητέ Μεβλούτ που μου επιτρέπεις εσύ να απαντήσω. Οι συνεργάτες σου φαντάζομαι είναι βασιλικότεροι του βασιλέως. Η Τουρκία παραβίασε κυριαρχικά δικαιώματα. Στην ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία έχει παραβιάσει το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας και έχει κάνει πάνω από 400 πτήσεις πάνω από ελληνικό έδαφος. Όσο για τη μειονότητα, είναι μουσουλμανική, δεν το λέμε εμείς, το λέει η Συνθήκη της Λωζάνης. Αρέσει, δεν αρέσει στην Τουρκία, αυτό λέει».
Όσον αφορά το μεταναστευτικό, ο κ. Δένδιας είπε ότι «ειδικά μετά τα γεγονότα του Φεβρουαρίου και του Μαρτίου, η Τουρκία δεν θα έπρεπε να κάνει μάθημα στην Ελλάδα. Η δημιουργία νέας σελίδας προϋποθέτει την αναγνώριση σχετικά με το τι κάνει κανείς λάθος και τι σωστό».
Ο κ. Τσαβούσογλου απάντησε λέγοντας: «Αποδεχόμαστε ως ρωμιούς ορθόδοξους αυτούς της μειονοτικής κοινότητας της πόλης, εσείς όμως δεν μπορείτε να μην δέχεστε τους πολίτες που δηλώνουν ότι έχουν τουρκική ταυτότητα, αυτό είναι καταπίεση και καταπάτηση βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αν οι άνθρωποι αυτοί δηλώνουν ότι είναι τουρκικής καταγωγής δηλώνουν αυτό που αισθάνονται. Η προσφυγή στη Χάγη είναι μηχανισμός δικαστικός ο όποιος λέει ότι εσείς πρέπει να διευθετήσετε το θέμα του Αιγαίου και των θαλασσίων ζωνών. Το τι λέει η Κομισιόν δεν αφορά το διεθνές δικαστήριο. Θέλουμε να είμαστε σε απευθείας διασύνδεση για να μην προσφεύγουμε σε τρίτους για να λύσουμε τα θέματά μας».
Σύμφωνα με τον Έλληνα ΥΠΕΞ: «Η ελληνική θέση για Αιγαίο και Μεσόγειο είναι σαφής και θα μου έκανε εντύπωση αν περιμένατε να έρθω εδώ και να μην τα πω. Η Τουρκία έχει παραβιάσει το Διεθνές Δίκαιο το δίκαιο της θάλασσας, αλλά και τα δικαιώματα της κυριαρχίας της Ελλάδας με πτήσεις πάνω από ελληνικό έδαφος».
Τέλος ο κ. Δένδιας πρότεινε να μην συνεχίσουν «αυτόν τον ατέρμονο διάλογο για πράγματα που ξέρουμε ότι διαφωνούμε, αλλιώς θα χαλάσουμε ό,τι ξεκινήσαμε».
Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου είπε πως «στην ανατολική Μεσόγειο οι ενέργειες της Τουρκίας ήταν πλήρως νόμιμες. Εμμένουμε στον διαμοιρασμό, αλλά αν θέλουμε να μιλήσουμε για Συνθήκη Λωζάνης πρέπει να μιλήσουμε για αποστρατικοποίηση, μην αναφέρεστε σε ό,τι σας συμφέρει. Πρέπει να βρούμε λύση και όχι να συνεχίσουμε τον καβγά. Ως προς το Αιγαίο υπάρχει και το θέμα του εναέριου χώρου. Αναφέρεστε σε αυτά που σας συμφέρουν αλλά όχι στο ζήτημα της αποστρατικοποίησης που αναφέρει η Συνθήκη της Λωζάνης».
Ο κ. Δένδιας κατέληξε λέγοντας: «Γιατί υπάρχει στρατός στα νησιά; Γιατί απειλούνται από κάπου. Πρέπει να βρούμε κοινή θετική ατζέντα, αυτό θα γίνει αν αντιληφθείτε και τις ευαισθησίες τις δικές μας. Ελπίζω η διαφωνία να μην σε οδήγησε να ακυρώσεις το δείπνο, γιατί πεινάω εξαιρετικά».
Διπλωματικό ναυάγιο διαπιστώνει και ο τουρκικός Τύπος
Η εφημερίδα Hürriyet, αντιδρώντας άμεσα στην αντιπαράθεση Τσαβούσογλου- Δένδια σε ζωντανή μετάδοση, σχολιάζει με τίτλο: «Τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου».
Η αντιπολιτευόμενη εφημερίδα Sözcü, τιτλοφορεί «πολύ μεγάλη κρίση με την Ελλάδα», ενώ η Cumhuriyet τιτλοφορεί «αντιπαράθεση σε ζωντανή μετάδοση».
