Η Λατινική Αμερική βρίσκεται σήμερα στην πρώτη γραμμή της επιτυχούς διαχείρισης του χρέους – κάτι που ελάχιστοι περίμεναν μόλις πριν από μια δεκαετία.
Εμπειρογνώμονες υποστηρίζουν πως η περιοχή έχει να δώσει πολλά μαθήματα στους πιστωτές και για την ελληνική κρίση.
«Η Λατινική Αμερική βρέθηκε σε αυτό το ρόλο εντελώς τυχαία», δήλωσε ο οικονομολόγος Rolf J. Langhammer, του Ινστιτούτου του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία (IFW).
Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 –εξήγησε- η περιοχή συνειδητοποίησε ότι η κρίση χρέους της δεν θα μπορούσε να ξεπεραστεί παρά μόνο με φρέσκο χρήμα. «Τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν ήταν βαθύτερα, η εξυπηρέτηση του χρέους ήταν δύσκολη επειδή ήταν πολύ υψηλό. Είμαστε στην ίδια κατάσταση τώρα στην Ευρώπη», υποστήριξε σε συνέντευξή του στη DW.
Ο Langhammer, ο οποίος υπήρξε σύμβουλος τους διεθνείς οργανισμούς, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και η ΕΕ καθώς και σε γερμανικά υπουργεία, θυμάται την κρίση χρέους της Λατινικής Αμερικής καλά.
Από το Μεξικό στη Χιλή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) είχε γίνει συνώνυμο με ανηλεώς εφαρμόστέα μέτρα λιτότητας που οδήγησαν στην εξαθλίωση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού.
«Μπορούν ακόμη και λένε πως το ΔΝΤ συνήθιζε να τρώει τα μωρά», δήλωσε.
Η Λατινική Αμερική ήταν από τους καλύτερους πελάτες του ΔΝΤ.
Αλλά αυτό άλλαξε στις 13 Αυγούστου 1982, όταν το Μεξικό έγινε η πρώτη χώρα στην περιοχή που κατόρθωσε να αποπληρώσει το εξωτερικό του χρέος.
Τα επιτόκια των δανείων εξερράγησαν και οι χώρες της Λατινικής Αμερικής είχαν εντελώς αποκοπεί από τη διεθνή κεφαλαιαγορά. Η Αργεντινή κήρυξε πτώχευση το 2001, ενώ το επόμενο έτος η Βραζιλία πήρε ένα δάνειο διάσωσης από το ΔΝΤ. Ο Ισημερινός είχε κηρύξει πτώχευση το 2008.
Σήμερα, η κατάσταση έχει αλλάξει εντελώς. Οι βιομηχανοποιημένες χώρες – χώρες της Λατινικής Αμερικής δεν είναι πλέον μεταξύ των μεγαλύτερων οφειλετών του κόσμου. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν από την Deutsche Bank Research, το δημόσιο χρέος από τις 10 μεγαλύτερες αναδυόμενες οικονομίες μειώθηκε από 50 % έως 25 % του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) στην περίοδο 2000 – 2012, ενώ η αναλογία στα μέλη της G7 αυξήθηκε από 80 % έως 110 % την ίδια περίοδο.
Σύμφωνα με τον Langhammer υπήρχαν δύο μαθήματα που προέκυψαν από την κρίση χρέους στη Λατινική Αμερική:
Πρώτον, θα πρέπει να εξεταστούν όλα τα προγράμματα για τον κοινωνικό τους αντίκτυπο πριν από την εφαρμογή τους. Και Δεύτερον, τυχόν μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν στην αλλαγή των δομών, θεσμών και νομικών πλαισίων χρειάζονται περισσότερο χρόνο.
Το Κίτο έρχεται σε βοήθεια της Αθήνας
«Τότε, το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα είχαν υποτιμήσει τα προβλήματα διανομής των προγραμμάτων σταθεροποίησης βραχυπρόθεσμα», υποστηρίζει ο Langhammer.
Αλλά εν τω μεταξύ, το ΔΝΤ είχε πάρει «πολύ λογικά μαθήματα» από τα λάθη του, είπε. Κατ ‘αρχάς, έχει επεκτείνει σημαντικά το χρονικό ορίζοντα για τις διαρθρωτικές προσαρμογές. Πάντως, κάθε πρόγραμμα του ΔΝΤ θα πρέπει να απαντήσει σήμερα στο ερώτημα του αν επιδεινώνει τη φτώχεια. «Αυτό δεν συνέβαινε νωρίτερα», είπε ο Langhammer.
Ο Πρόεδρος του Ισημερινού Ραφαέλ Κορέα δεν εμπιστεύεται την ικανότητα του ΔΝΤ να μεταρρυθμίσει τον εαυτό του. Λίγο μετά από τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στις ελληνικές γενικές εκλογές, πρόσφερε την υποστήριξή του προς τη νέα κυβέρνηση για τις διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές της.
Μετά από όσα είχαν προηγηθεί, το Εκουαδόρ ήταν σε θέση να μειώσει την πίεση εξυπηρέτησης του χρέους για τον κρατικό προϋπολογισμό και στα δημόσια οικονομικά μέσω της επιτυχούς αναδιάρθρωσης του χρέους.
«Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν δανείσει χρήματα στην Ελλάδα, ενώ προσποιούνται ότι δεν βλέπουμε ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού είναι σχεδόν τρεις φορές υψηλότερο από εκείνο που αναφέρεται από το κράτος», δημοσίευσε σε άρθρο της η «Le Monde Diplomatique» το 2013. «Για άλλη μια φορά, αυτό θέτει το πρόβλημα της υπερχρέωσης χωρίς να αναφέρει τον υπεύθυνο γι αυτό: Την υπερχρέωση. Είναι ωσαν το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο ουδέποτε να είχε το παραμικρό ίχνος ευθύνης».
Ο Langhammer παίρνει μια λιγότερο μαχητική προσέγγιση. Υποστηρίζει ότι η ελληνική κρίση χρέους προσφέρει την ελπίδα για μια σημαντική ανακάλυψη στο πτωχευτικό δίκαιο για τα κράτη, κάτι που δεν υπάρχει προς το παρόν.
«Η Ελλάδα είναι μια ειδική περίπτωση. Όσο δεν έχουμε μια επίσημη κρατική νομοθεσία περί αφερεγγυότητας, θα πρέπει να είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε τα στοιχεία της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του χρέους», είπε. «Πρέπει να βοηθήσουμε την Ελλάδα, μεταξύ άλλων, μέσω μεταρρυθμίσεων στις πιστώτριες χώρες.»
Πηγή: DW
Σύνταξη: Κ. Μπετινάκης
