Το πλαστικό χρήμα εξαπλώνεται στην οικονομική πραγματικότητα, αλλά ο πραγματικός «βασιλιάς των συναλλαγών» είναι τα μετρητά. Όχι μόνο γίνονται ανάρπαστα, αλλά έχουν μετατραπεί σε πόθο, για τους επαγγελματίες κατά κύριο λόγο.
Με διαρκώς αυξανόμενα τα φορολογικά και ασφαλιστικά βάρη επί των συναλλαγών, μπορεί κανείς να φανταστεί τι ρόλο παίζουν στην προσπάθεια διατήρησης της παραοικονομίας τα… τραπεζογραμμάτια.
Η «αγορά των μετρητών» ανατροφοδοτείται από τις συνεχιζόμενες αναλήψεις μετρητών των φυσικών προσώπων, καθώς και από τα χρήματα που έχουν κρυφτεί στα… στρώματα.
Με την σειρά τους τροφοδοτούν την παραοικονομία, που παρά τους περιορισμούς «ζει και βασιλεύει» σε ορισμένους ειδικά τομείς της οικονομίας.
Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος αναφορικά με τη χρήση μετρητών στην οικονομία είναι αποκαλυπτικά.
Από τον Αύγουστο του 2015 η νομισματική κυκλοφορία στην οικονομία έχει αυξηθεί κατά 57 δισεκατομμύρια ευρώ και μάλιστα σε μια περίοδο που έχουν εφαρμοστεί περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων και κυρίως στις αναλήψεις μετρητών (840 ευρώ ανά 15ήμερο).
Συγκεκριμένα, η νομισματική κυκλοφορίας (τραπεζογραμμάτια και κέρματα σε κυκλοφορία) αυξήθηκαν από 1,025 τρις ευρώ σε 1,082 δις ευρώ (Φεβρουάριος).
Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι πολλοί φορολογούμενοι σηκώνουν τα μετρητά που δικαιούνται προκειμένου να πραγματοποιούν συναλλαγές, πολλές από τις οποίες χωρίς την έκδοση αποδείξεων.
Όταν ο φόρος για έναν επαγγελματία είναι στο 29%, οι ασφαλιστικές εισφορές στο 26%, ο ΦΠΑ στο 24% και ακολουθεί προκαταβολή φόρου, συν έκτακτη εισφορά και τέλος επιτηδεύματος καταλαβαίνει κανείς τι κίνητρο υπάρχει στην διαπραγμάτευση της… απόδειξης.
Με τα POS να κατακλύζουν σταδιακά την αγορά, όποιος μπορεί να περάσει στη σφαίρα της παραοικονομίας το κάνει προς όφελος δικό του, αλλά και του πελάτη του.
Στις περισσότερες περιπτώσεις πλέον μοιράζονται το σύνολο των επιβαρύνσεων, ενώ μέχρι πρόσφατα η «έκπτωση» από την μη έκδοση απόδειξης αφορούσε κυρίως τον ΦΠΑ.
Το υπουργείo Οικονομικών προβληματίζεται ήδη στην αντιμετώπιση του φαινομένου, αλλά οι λύσεις δεν είναι ούτε απλές, ούτε εύκολες.
Έως το τέλος Ιουλίου θα πρέπει πρακτικά σε όλη την αγορά να έχουν εγκατασταθεί συσκευές ηλεκτρονικής χρέωσης καρτών POS. Γιατροί, δικηγόροι, συνεργεία αυτοκινήτων, καταστήματα ρούχων, εστιατόρια, καφέ και δεκάδες άλλοι επαγγελματίες και επιχειρήσεις θα πρέπει να παρέχουν υποχρεωτικά τη δυνατότητα στους πελάτες τους να πληρώσουν με κάρτα και να καταγραφεί η συναλλαγή στο τραπεζικό σύστημα.
Θα την παρέχουν όμως ή θα «κρύβουν τα μηχανάκια», όπως αποκάλυψε η zougla.gr;
Παράλληλα το υπουργείο Οικονομικών ελπίζει στον επαναπατρισμό μέρους του «μαύρου χρήματος».
Έως το τέλος Μαΐου, δίνεται η δυνατότητα σε όσους έχουν κεφάλαια στην Ελλάδα ή το εξωτερικό τα οποία δεν έχουν φορολογηθεί κατά την απόκτησή τους να τα δηλώσουν και να πληρώσουν τον αναλογούντα φόρο και προσαυξήσεις με βάση τη ρύθμιση για την εθελοντική αποκάλυψη κεφαλαίων.
Την ίδια στιγμή, εντός του 2017 το υπουργείο Οικονομικών, στο πλαίσιο του προτύπου του ΟΟΣΑ για την ανταλλαγή πληροφοριών, αναμένει να λάβει στοιχεία για καταθέσεις φορολογικών κατοίκων Ελλάδας σε περισσότερες από 80 χώρες. Τα στοιχεία αυτά θα ήταν μια καλή βάση για τη διενέργεια ελέγχων.
Τα μέτρα αυτά όμως, ακόμη και οι έλεγχοι των καταθέσεων σε σχέση με το εισόδημα δεν φαίνονται ικανά να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της παράλληλης οικονομίας των… μετρητών, που τροφοδοτεί κάθε είδους παρανομία και κυρίως τη φοροδιαφυγή.
Θα πρέπει να επεξεργαστούν νέες λύσεις και μάλιστα το συντομότερο δυνατόν.
