*** Φίλες και Φίλοι,
Μεγάλη Παρασκευή για τον Χριστιανισμό σήμερα,
και ως μιντιακή στήλη που είμαστε,
οφείλω να επαναφέρω μία ήδη διατυπωμένη ένστασή μου
και να προβώ σε μία διαπίστωση…
* Γιατί από την Πέμπτη βρίσκονται σε αργία
οι επονομαζόμενες ως «ψυχαγωγικές εκπομπές» τής Ελληνικής Τηλεόρασης;
Γιατί χθες και σήμερα δεν προβάλλονται;
Τι τις εμποδίζει;
* Αυτές οι μέρες ευνοούν την Περίσκεψη,
την Εσωτερικότητα,
τον Επαναπροσδιορισμό•
εν κατακλείδι, την Αγωγή Ψυχής.
Πώς είναι δυνατόν να απουσιάζουν από το ψυχαγωγικό πρόγραμμα
η Μενεγάκη, η Σκορδά, η Καραβάτου, η Τσιμτσιλή
και τόσες ακόμα «Ιέρειες τής Ψυχαγωγίας»;
* Είναι πάρα μα πάρα πολύ απλό•
στην Ελλάδα έχουμε μπερδέψει τις Λέξεις, τις Έννοιες, τις Πράξεις•
μιλάμε για «Ψυχαγωγία» και εννοούμε «Διασκέδαση».
Απορώ πώς το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης
δεν έχει ήδη μεριμνήσει επ’ αυτού•
επαναδιαβάθμιση και επαναξιολόγηση εκπομπών•
όποια κριθεί ότι προσφέρει αγωγή ψυχής,
καλώς να προσδιορίζεται ως «ψυχαγωγική»•
όποια ασχολείται με ανάλαφρα θέματα, με κουτσομπολιά
και με λοιπές δημόσιες και ιδιωτικές πομφόλυγες,
να εντάσσεται εν ριπή οφθαλμού
στην κατηγορία «διασκεδαστικές εκπομπές».
* Άλλωστε, η ετυμολογία τού ρήματος «διασκεδάζω» τα λέει όλα:
Η συγκεκριμένη λέξη προέρχεται από το αρχαίο «διασκεδάννυμι»
που εσήμαινε «διασκορπίζω»•
εξ’ ου και έως σήμερα χρησιμοποιούμε (σωστά εν προκειμένω)
διατυπώσεις όπως το «Διασκεδάζω την πλήξη μου»•
προσφεύγω, δηλαδή, σε μία κατάσταση,
που μού αποδιώκει την ανία και με κάνει να νιώθω ευχάριστα.
* Σ’ αυτό το σημείο είναι εξαιρετικά χρήσιμο να εντοπίσουμε
ποια είναι η έννοια που αποτελεί την κομβική διαφορά,
τη διαχωριστική γραμμή,
ανάμεσα στην Ψυχαγωγία και τη Διασκέδαση.
Αυτή η έννοια είναι το Πρόσκαιρο (και σε αντιδιαστολή, το Μόνιμο).
Η Διασκέδαση έχει σύντομη ημερομηνία λήξης•
αντιθέτως, η Ψυχαγωγία δύναται να είναι άληκτη,
να φτάνει στο επίπεδο τής ισόβιας επιρροής.
* Μία εξαιρετική ανάλυση υπάρχει για το θέμα,
στο βιβλίο «Πρακτική Φιλοσοφία» τού σημαντικού διανοητή, συγγραφέα
και παιδαγωγού Ευάγγελου Παπανούτσου.
Εδώ, η Διασκέδαση προσδιορίζεται ως «Νόθη Ψυχαγωγία»•
ας διαβάσουμε την έξοχη προσέγγιση…
* «[…] Η νόθη ψυχαγωγία είναι απόπειρα φυγής,
επιθυμία απόδρασης από τον κλοιό μιας ζωής
που μόνο πληγές μάς δίνει και απογοητεύσεις,
ή που μάς έγινε αφόρητη από το αθεράπευτο κενό της.
[…] Πίσω, λοιπόν, από τη νόθη ψυχαγωγία υπάρχει πανικός και μωρία•
όταν μαυρίσει από την απελπισία ή ρημάξει μέσα στην ανία η ψυχή μας,
μάς πιάνει τρόμος
και τρέχομε να αναπληρώσομε αυτό που μάς λείπει με μια συγκίνηση
(ας είναι και αγωνία),
με μια διέγερση
(ας είναι και αλλοτρίωση τού προσώπου μας),
με μιαν εξαντλητική ηδονή
(ας φέρνει και την αποκτήνωση)•
με κάτι, τέλος πάντων,
που έστω προσωρινά θα δώσει άλλη τροπή στη ζωή μας.
Εκείνο που μάς τρομάζει περισσότερο είναι η ερημιά τής ψυχής•
το εσωτερικό άδειασμα.
Και ριχνόμαστε σ’ εκείνους τούς τρόπους ψυχαγωγίας,
και ελπίζομε ότι θα μάς βοηθήσουν να ξεφύγομε•
από τι;
Ολοφάνερα, από τον «εαυτό μας».
[…] Αντίθετα προς τη νόθη,
η γνήσια ψυχαγωγία ως ανάγκη,
γεννιέται από τη δύναμη και τη χαρά τής ζωής,
και εκείνο που προσφέρει
είναι να συντηρεί και να ανανεώνει τη δύναμη και τη χαρά τής ζωής.
Αυτές ακριβώς που φθείρει και αφανίζει η νόθη.».
* Ε, τι λέτε, φίλες και φίλοι, καλά δεν τα λέει ο αείμνηστος Παπανούτσος;
Και ξέρετε ποιο είναι το μεγάλο πρόβλημα;
Ότι στη συντριπτική πλειονότητά μας οι Έλληνες
δεν γνωρίζουμε τον Παπανούτσο,
ενώ την ίδια ώρα,
στη συντριπτική πλειονότητά μας οι Έλληνες
γνωρίζουμε τη Μενεγάκη
(και όλες τις τηλεοπτικώς υφιστάμενές της, που κάνουν το ίδιο με αυτήν).
* Προσωπικώς, δεν έχω πρόβλημα με τη Μενεγάκη
(χρησιμοποιώ την Ελένη
ως την πλέον αντιπροσωπευτική περσόνα τής Διασκεδαστικής Τηλεόρασης
και την εκτιμώ ιδιαιτέρως για αυτό που κάνει).
Όμως,
το μεγάλο κακό που προξενούν εκπομπές
όπως αυτές τής Μενεγάκη, τής Σκορδά, τής Καραβάτου, τής Τσιμτσιλή,
είναι ότι προσφέρουν πλήρη και καθολική απενοχοποίηση
στο μεγάλο τμήμα τής Ελληνικής Κοινωνίας
που δεν σκαμπάζει γρυ από τον Παπανούτσο,
από τον Καζαντζάκη,
από τον Καβάφη,
από τον Χριστιανόπουλο,
από τη Δημουλά
και από τόσες άλλες σημαντικές Ελληνίδες και σημαντικούς Έλληνες
ων ουκ έστιν αριθμός.
* Όταν ένας άνθρωπος ξεροσταλιάζει δύο και τρεις ώρες
παρακολουθώντας μία εκπομπή,
μόνο και μόνο για να μάθει ποιος τα ’χει με ποιαν
και για να δει αν θα κερδίσει το ευτελούς αξίας δώρο που μπαίνει σε κλήρωση,
αυτό σίγουρα ΔΕΝ είναι ψυχαγωγία.
* Κλείνω εδώ το σημερινό πόνημα.
Το σατιρικό και σαρκαστικό πνεύμα τής στήλης αποσύρεται ταπεινώς,
από σεβασμό στον πένθιμο, επαναλαμβανόμενο χτύπο τής καμπάνας,
με τον οποίο τιμάται ένας άνθρωπος που παρέδωσε πνεύμα
και κατέκτησε τη Θέωση.
* Να είστε εδώ τη Δευτέρα. Υπάρχουν λόγοι…
(ο βασικός λόγος είναι η ίδια σας η ζωή και η ύπαρξη•
από εκεί και πέρα,
ένας ακόμα καλός λόγος είναι η χαρούμενη έκπληξη που θα σάς έχω…)!
* Επί τού Πιεστηρίου: Γιατί λέμε «Καλή Ανάσταση»; Υπάρχει και κακή;
*** Ες σήμερον τα σπουδαία,
ες αύριον τα σπουδαιότατα (Ανάσταση γαρ),
ες Δευτέραν τα σπουδαιότερα…
*** Ανάσταση να έχετε σε ό,τι εσείς επιθυμείτε να ξαναζήσετε.
Τα λέμε τη Δευτέρα…
Ο Υπο-Κοσμικός
