Η μετατροπή του τουρκικού πολιτεύματος από προεδρευόμενη σε προεδρική δημοκρατία βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας του Ερντογάν για το 2016 – μια συνταγματική αναθεώρηση που ωστόσο απαιτεί και τη στήριξη άλλων κομμάτων.
Παράλληλα, η τουρκική Εθνοσυνέλευση αναμένεται να συστήσει μια επιτροπή προκειμένου να εξετάσει το ενδεχόμενο της άρσης της κοινοβουλευτικής ασυλίας των βουλευτών Σελαχατίν Ντεμιρτάς και Φιγκέν Γιουκσεκντάγ, συμπροέδρων του κουρδικού Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), σε βάρος των οποίων ξεκίνησε ποινική έρευνα με την κατηγορία της διάπραξης «εγκλήματος κατά του Συντάγματος», αφού τάχθηκαν υπέρ της αναγνώρισης μεγαλύτερης αυτονομίας στις κουρδικές περιοχές.
Η πολιτική κλιμάκωση του «αόρατου» εμφυλίου
Σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας «Sabah», η κοινοβουλευτική επιτροπή Δικαιοσύνης θα συζητήσει το ζήτημα σε μια υποεπιτροπή, προτού προτείνει τη λήψη αυτού του μέτρου στην Εθνοσυνέλευση. Επαρκεί η απλή πλειοψηφία στην τουρκική Εθνοσυνέλευση, όπου το κυβερνών κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης διαθέτει αυτοδυναμία, για την άρση της ασυλίας των βουλευτών.
Μόλις μια ημέρα πριν, χθες Σάββατο, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξέφραζε την υποστήριξή του στην απόφαση να διεξαχθεί ποινική έρευνα σε βάρος των δύο Κούρδων ηγετών.
Ο επικεφαλής άλλωστε του τουρκικού κράτους επισήμανε ότι εκείνοι πρέπει «να πληρώσουν το τίμημα» για τις δηλώσεις τους υπέρ της αυτονομίας των Κούρδων και τάχθηκε υπέρ της άρσης της κοινοβουλευτικής ασυλίας για να διευκολυνθεί το έργο της Δικαιοσύνης.
«Δεν μπορούμε να αποδεχθούμε δηλώσεις που προτρέπουν υπέρ της διαίρεσης της χώρας» σημείωσε ο Ερντογάν. Ο Ντεμιρτάς είχε πει κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας του την περασμένη Κυριακή ότι οι Κούρδοι της Τουρκίας πρέπει να αποφασίσουν εάν θέλουν να ζήσουν αυτόνομα ή «κάτω από την τυραννία ενός άνδρα». Αυτές οι δηλώσεις του προκάλεσαν την οργή των Τούρκων εθνικιστών, που θεωρούν ότι η παραμικρή αναγνώριση αυτονομίας στις κουρδικές περιοχές συνιστά μια απειλή για την ενότητα του τουρκικού κράτους.
Ο ηγέτης του κουρδικού κόμματος έσπευσε να χλευάσει τις δηλώσεις του προέδρου Ερντογάν και είπε ότι ο ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος «μοιράζει ετυμηγορίες όπως το Ανώτατο Δικαστήριο», όπως μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων Dogan. Πολλοί δήμαρχοι κουρδικών πόλεων επίσης διώκονται με τις ίδιες κατηγορίες και περίπου 20 εξ αυτών έχουν ήδη προφυλακιστεί.
Σε προεδρική δημοκρατία αποβλέπει ο Ερντογάν
Αν υπάρχει ένας σταθερός παρονομαστής στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας εδώ κι έναν χρόνο, που μπορεί να εξηγήσει τις δραματικές πολιτικές εξελίξεις, με δύο εκλογικές αναμετρήσεις, με έξαρση της τρομοκρατίας, με την εμφύλια αντιπαράθεση στο Κουρδικό και με τόσα άλλα στοιχεία που συνθέτουν το πολύπλοκο μωσαϊκό της σύγχρονης Τουρκίας, αυτός είναι η διακηρυγμένη επιθυμία του προέδρου της χώρας Ταγίπ Ερντογάν να αλλάξει την πολιτειακή δομή της χώρας και από προεδρευόμενη δημοκρατία να τη μετατρέψει σε προεδρική.
Η επιθυμία αυτή, που ο Ερντογάν άλλωστε είχε εκφράσει αμέσως μόλις εξελέγη πρόεδρος με δημοψήφισμα τον Αύγουστο του 2014, καθόρισε ουσιαστικά και την άνοδο του Αχμέτ Νταβούτογλου στο αξίωμα του πρωθυπουργού. Εγκαινίασε επίσης διαδικασίες που στοχεύουν στην αλλαγή του τουρκικού συστήματος διακυβέρνησης το συντομότερο δυνατό.
Την τελευταία εβδομάδα το 2015 τόσο ο πρόεδρος Ερντογάν όσο και ο Νταβούτογλου, ύστερα από μακρά συνάντηση που είχαν στις 27 Δεκεμβρίου, φρόντισαν να θυμίσουν σε όλους με δηλώσεις τους ότι το επείγον θέμα για το νέο χρόνο είναι η αλλαγή του Συντάγματος. Δεν ήταν περίεργο λοιπόν που την περασμένη εβδομάδα ο Τούρκος πρωθυπουργός άρχισε συναντήσεις για να εξασφαλίσει τη στήριξη της αντιπολίτευσης, ξεκινώντας από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου στις 30 Δεκεμβρίου. Μια δεύτερη συνάντηση με τον αρχηγό του ακροδεξιού κόμματος Ντεβλέτ Μπαχτσελί είναι προγραμματισμένη για αύριο.
Μιλώντας στους δημοσιογράφους μετά την επιστροφή του από τη Σαουδική Αραβία την περασμένη Παρασκευή ο πρόεδρος Ερντογάν τόνισε μάλιστα ότι η δική του προεδρία θα παίξει κεντρικό ρόλο στη διαδικασία για την καθιέρωση ενός προεδρικού συστήματος στη χώρα και πρότεινε την έναρξη επαφών με όλες τις ομάδες της τουρκικής κοινωνίας προκειμένου να συζητήσουν το θέμα σε βάθος.
Αναγκαία η στήριξη και άλλων κομμάτων
Εντούτοις το πρόβλημα της κυβέρνησης Νταβούτογλου και άρα και του προέδρου Ερντογάν είναι ότι οι τελευταίες εκλογές στέρησαν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης από την ικανή πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, για να προχωρήσει μόνο του στην συνταγματική αναθεώρηση. Υπό αυτή την έννοια καθίσταται σαφές ότι η κυβέρνηση χρειάζεται τη στήριξη ενός από τα άλλα δύο κόμματα της αντιπολίτευσης. ‘Όσο για το κόμμα που ανέτρεψε τους υπολογισμούς του Ερντογάν, με την είσοδό του στην βουλή, δηλαδή το φιλοκουρδικό κόμμα του Ντεμιρτάς, ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου ήδη δήλωσε ότι δεν πρόκειται καν να συνομιλήσει μαζί του.
Πηγή: DW, ΑΜΠΕ
