Για τα ευρωπαϊκά δεδομένα ασφαλείας, το κεκτημένο της Κοπεγχάγης και την αρχή ελεύθερης διακίνησης πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης μεταξύ των χωρών μελών, αυτό που συνέβη την Κυριακή 23 Μαΐου πάνω από τη Λευκορωσία αποτελεί πρωτοφανές γεγονός που προκαλεί με τη σειρά του τον έντονο προβληματισμό για το μέλλον των ευρωπαϊκών θεσμών.
Συγκεκριμένα ένα αεροσκάφος ιδιωτικής εταιρείας χαμηλού κόστους, της Ryanair, με έδρα την Ιρλανδία, που
είναι μέλος της Ε.Ε., απογειώνεται από την Αθήνα, πρωτεύουσα χώρας-μέλους της Ε.Ε., με προορισμό το Βίλνιους της Λιθουανίας, επίσης πρωτεύουσα χώρας-μέλους της Ε.Ε.
Κάποια στιγμή και ενώ το αεροσκάφος υπερίπταται, σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες και τα πρωτόκολλα της ΙΑΤΑ, πάνω από τη Λευκορωσία και καθώς πλησιάζει τον εναέριο χώρο της Λιθουανίας, ένα μαχητικό αεροσκάφος τύπου MiG-29 της Λευκορωσίας υποχρεώνει το επιβατικό αεροπλάνο να πραγματοποιήσει αναστροφή και να κατευθυνθεί προς την πρωτεύουσα της χώρας, το Μινσκ.
Εντός του επιβατικού αεροσκάφους φερόμενοι πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών της Λευκορωσίας επεμβαίνουν και ενημερώνουν ψευδώς το πλήρωμα και το πιλοτήριο πως η πτήση πρέπει να κατευθυνθεί προς το Μινσκ για λόγους ασφαλείας δεδομένου ότι υπάρχει προειδοποίηση για βόμβα.
Τελικά το αεροσκάφος της Ryanair προσγειώνεται στο Μινσκ και παραμένει εκεί μέχρι αργά το βράδυ της Κυριακής για να απογειωθεί στη συνέχεια και να προσγειωθεί τελικά στο Βίλνιους της Λιθουανίας μετά από καθυστέρηση πολλών ωρών, μια πρωτοφανή για τα διεθνή δεδομένα κρατική αεροπειρατεία και τη σύλληψη εντός του αεροσκάφους ενός αντικαθεστωτικού προς τον Λουκασένκο δημοσιογράφου.
Στην τελική καταμέτρηση στο Βίλνιους έλειπαν ακόμη άλλα πέντε άτομα, όλοι Λευκορώσοι, οι οποίοι όμως ταξίδευαν για το Βίλνιους.
Είναι η πρώτη φορά μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης που ένα τέτοιο περιστατικό έρχεται να υπενθυμίσει πως ορισμένα κράτη-πρώην μέλη της σοβιετικής αυτοκρατορίας ακολουθούν πρακτικές που δυστυχώς θυμίζουν τις μελανότερες σελίδες του Ψυχρού Πολέμου. Όμως για την ίδια την Ευρώπη και τους θεσμούς της το πρόβλημα είναι σοβαρότερο. Αποδείχτηκε στην πράξη πως η αρχή ελεύθερης διακίνησης των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης εντός των ορίων Ε.Ε. τελικά εξαρτάται και από τις εξωτερικές σχέσεις της Ευρώπης με τρίτες χώρες, οι οποίες κατά το δοκούν μπορούν, γιατί έχουν τη δυνατότητα, να παρεμποδίσουν αποτελεσματικά την ελεύθερη αυτή διακίνηση που αποτελεί απόλυτο κεκτημένο της Κοπεγχάγης.
Με λίγα λόγια, η ενέργεια αυτή των Αρχών της Λευκορωσίας έπληξε έναν από τους βασικούς πυρήνες της ευρωπαϊκής συγκρότησης και της ιδέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο αναμένεται με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον το πώς θα αντιδράσει η Ε.Ε. σε ανώτατο δυνατό επίπεδο, δηλαδή κατά τη Σύνοδο Κορυφής, η οποία -συμπτωματικά άραγε(;)- πραγματοποιείται από σήμερα Δευτέρα 24/5 και με βασικό θέμα στην ατζέντα τις σχέσεις της ενωμένης Ευρώπης με τη Ρωσία. Το ερώτημα που τέθηκε προηγουμένως ως «συμπτωματικά άραγε» αφορά στο εάν και κατά πόσον η ενέργεια των Αρχών της Λευκορωσίας ήταν προσχεδιασμένη και στόχευε άλλα ζητήματα από την απλή σύλληψη ενός αντικαθεστωτικού δημοσιογράφου, που σαν πράξη βέβαια είναι ειδεχθής, απεχθής και απαράδεκτη.
Το θέμα προκάλεσε παγκόσμιες αντιδράσεις. Τόσο χώρες της Ευρώπης, όσο και του υπόλοιπου κόσμου αλλά και το ΝΑΤΟ καταδίκασαν την κυβέρνηση του Αλεξάντερ Λουκασένκο για την «κρατική αεροπειρατεία» λέγοντας πως θα υποστεί τις συνέπειες.
Το χρονικό
Όλα ξεκίνησαν όταν το αεροσκάφος που εκτελούσε απευθείας δρομολόγιο από την Αθήνα στο Βίλνιους της Λιθουανίας υποχρεώθηκε από τις Αρχές της Λευκορωσίας σε αναγκαστική προσγείωση στο αεροδρόμιο του Μινσκ το απόγευμα της Κυριακής. Στο αεροπλάνο επέβαινε, μεταξύ άλλων, ο ακτιβιστής δημοσιογράφος Ρομάν Προτάσεβιτς, τον οποίο το καθεστώς Λουκασένκο καταζητούσε με την κατηγορία της «τρομοκρατικής δράσης».
Μετά την προσγείωση στο Μινσκ, όλοι οι επιβάτες πέρασαν από έκτακτο έλεγχο ασφαλείας, όπου οι Αρχές εντόπισαν και συνέλαβαν τον 26χρονο δημοσιογράφο. «Θα με εκτελέσουν» ήταν τα τελευταία λόγια αγωνίας του Προτάσεβιτς πριν πέσει στα χέρια της αστυνομίας, όπως τα μετέφερε συνεπιβάτης του.
Μάλιστα, σύμφωνα με τα όσα έγιναν γνωστά, στο αεροσκάφος είχαν επιβιβαστεί μυστικοί πράκτορες οι οποίοι, με το που μπήκε το αεροσκάφος στον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας, άρχισαν να προκαλούν ένταση, προειδοποιώντας μάλιστα για τοποθέτηση βόμβας, με προφανή στόχο να το οδηγήσουν σε έκτακτη προσγείωση. Πολεμικό αεροσκάφος της Λευκορωσίας, τύπου MiG-29, απογειώθηκε για να «συνοδεύσει» το πολιτικό αεροσκάφος της Ryanair στο αεροδρόμιο του Μινσκ. Εκεί οι Λευκορώσοι συνέλαβαν τον δημοσιογράφο.
Την άμεση απελευθέρωση του δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς ζητάει η Ε.Ε.
Την άμεση απελευθέρωση του δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς ζητάει με μήνυμά της στο Twitter η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενώ μιλάει για «συνέπειες» στη Λευκορωσία.
«Η εξωφρενική και παράνομη συμπεριφορά του καθεστώτος στη Λευκορωσία θα έχει συνέπειες. Οι υπεύθυνοι για την πειρατεία στην πτήση της Ryanair πρέπει να τιμωρηθούν.
Ο δημοσιογράφος Ρόμαν Προτάσεβιτς πρέπει να απελευθερωθεί αμέσως. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συζητήσει αύριο τις ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν» αναφέρει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Μπορέλ: Ζητούμε την άμεση απελευθέρωση του Ρομάν Προτάσεβιτς
Η Ε.Ε. καλεί για την άμεση απελευθέρωση του Ρομάν Προτάσεβιτς, αναφέρει ο Ζοζέπ Μπορέλ σε ανακοίνωση που εξέδωσε εκ μέρους της Ε.Ε. Παράλληλα ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής υπογραμμίζει ότι «η Ε.Ε. θα εξετάσει τις συνέπειες αυτής της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής κυρώσεων κατά των υπευθύνων».
Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση σημειώνει ότι «στις 23 Μαΐου, οι Αρχές της Λευκορωσίας, σε ένα απαράδεκτο βήμα, ανάγκασαν ένα πολιτικό αεροπλάνο να εκτελέσει έκτακτη προσγείωση στο Μινσκ. Το αεροπλάνο, που ανήκει σε εταιρεία της Ε.Ε., πετούσε μεταξύ δύο πρωτευουσών της Ε.Ε. και μετέφερε περισσότερους από 100 επιβάτες, αναγκάστηκε να προσγειωθεί αφού αναχαιτίστηκε από στρατιωτικό αεροσκάφος της Λευκορωσίας».
«Ένας από τους επιβάτες της πτήσης, ο κ. Ρομάν Προτάσεβιτς, ανεξάρτητος δημοσιογράφος από τη Λευκορωσία, κρατήθηκε από τις Αρχές της Λευκορωσίας. Πρόκειται για μια ακόμα προσπάθεια των Αρχών της Λευκορωσίας να σιωπήσουν κατάφωρα όλες τις φωνές της αντιπολίτευσης» προσθέτει ο Ζοζέπ Μπορέλ και επισημαίνει: «Ζητούμε την άμεση απελευθέρωση του κ. Προτάσεβιτς».
Παράλληλα αναφέρει ότι «κατά την εκτέλεση αυτής της καταναγκαστικής πράξης, οι Αρχές της Λευκορωσίας έθεσαν σε κίνδυνο την ασφάλεια των επιβατών και του πληρώματος. Πρέπει να διεξαχθεί διεθνής έρευνα για αυτό το περιστατικό για να διαπιστωθεί τυχόν παραβίαση των διεθνών αεροπορικών κανόνων».
Καταλήγει λέγοντας ότι «αυτό το ζήτημα θα τεθεί κατά την προσεχή σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η Ε.Ε. θα εξετάσει τις συνέπειες αυτής της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής κυρώσεων κατά των υπευθύνων».
Μητσοτάκης στους FT: Ξεκάθαρες και αυστηρές συνέπειες από την Ε.Ε. κατά της Λευκορωσίας
Σε ξεκάθαρες και αυστηρές συνέπειες, που θα δεν αφήσουν κανένα περιθώριο στη Λευκορωσία να
αμφισβητήσει την ενότητα και την αποφασιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζητάει να συμφωνήσουν οι ηγέτες των κρατών-μελών της Ένωσης στο σημερινό και αυριανό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε δηλώσεις του στους «Financial Times» αναφορικά με τη σύλληψη του δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς.
«Δεν πρέπει να επαναληφθεί το προηγούμενο η Ε.Ε. να μην παρουσιάζει ενιαίο μέτωπο σε εξωτερικά ζητήματα στην περίπτωση της απαράδεκτης επιθετικής ενέργειας από τη Λευκορωσία» επιμένει ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στη στήλη Europe Express, ενόψει της συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σήμερα και αύριο στις Βρυξέλλες.
«Η αναγκαστική προσγείωση ενός επιβατικού αεροσκάφους με στόχο την παράνομη κράτηση ενός πολιτικού αντιπάλου και δημοσιογράφου είναι απολύτως καταδικαστέα και συνιστά απαράδεκτη επιθετική ενέργεια που δεν μπορεί να γίνει ανεκτή» αναφέρει ο πρωθυπουργός, σημειώνοντας πως στην προκειμένη περίπτωση πρέπει να υπάρξουν συνέπειες, καθώς «ως μια Ένωση Αρχών δεν μπορούμε να δεχτούμε οτιδήποτε άλλο». «Αρκετά» τονίζει.
Μάλιστα, ο κ. Μητσοτάκης επικαλέστηκε ως ενδεικτικό παράδειγμα για τη μη επίτευξη ενιαίας στάσης από την Ε.Ε. την πρόσφατη κρίση στο Ισραήλ και στη Λωρίδα της Γάζας. «Η αδυναμία μας να υιοθετήσουμε κοινή θέση όσον αφορά τα όσα συνέβησαν πρόσφατα στο Ισραήλ και στη Γάζα -όπου ως Ευρωπαϊκή Ένωση δεν καταφέραμε να παρουσιάσουμε μία ενιαία γραμμή- δεν πρέπει να επαναληφθεί» είπε χαρακτηριστικά.
Το ΝΑΤΟ ζητεί διεθνή έρευνα για την εξαναγκαστική προσγείωση στο Μινσκ
Το ΝΑΤΟ χαρακτήρισε «σοβαρό και επικίνδυνο συμβάν» την αναγκαστική προσγείωση ενός αεροσκάφους της Ryanair στο αεροδρόμιο του Μινσκ, τονίζοντας ότι απαιτείται διεθνής έρευνα για το επεισόδιο αυτό.
«Οι λευκορωσικές αρχές πρέπει να διασφαλίσουν την ασφαλή επιστροφή του πληρώματος και όλων των επιβατών στο Βίλνιους», ανέφερε χθες ένας εκπρόσωπος της Συμμαχίας.
«Παρακολουθούμε στενά την εξαναγκαστική προσγείωση στη Λευκορωσία του αεροπλάνου της Ryanair που πετούσε από την Αθήνα για το Βίλνιιους και την καταγγελλόμενη κράτηση του αντιπολιτευόμενου Ρομάν Προτασέβιτς», πρόσθεσε.
Τελευταία ενημέρωση: Κυριακή, 23 Μαΐου 2021, 21:46
Το ΥΠΕΞ των ΗΠΑ καταδικάζει την ενέργεια της Λευκορωσίας
Η αμερικανική διπλωματία «καταδίκασε σθεναρά» την αναγκαστική εκτροπή επιβατικού αεροσκάφους της Ryanair στη Λευκορωσία χθες Κυριακή και τη σύλληψη αντιφρονούντα δημοσιογράφου που επέβαινε σε αυτό, αξιώνοντας να συγκληθεί το ταχύτερο το Συμβούλιο του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ΔΟΠΑ) για να συζητηθεί το συμβάν.
Οι ΗΠΑ «καταδικάζουν σθεναρά την αναγκαστική εκτροπή μιας πτήσης μεταξύ δύο κρατών μελών της Ε.Ε.» και τη «σύλληψη του δημοσιογράφου Ρόμαν Προτάσεβιτς στο Μινσκ. Απαιτούμε την άμεση απελευθέρωσή του».
Στην ανακοίνωση Τύπου που δημοσιοποίησε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Άντονι Μπλίνκεν απαίτησε την άμεση απελευθέρωση του κ. Προτάσεβιτς, ενώ σημείωσε πως «η σοκαριστική ενέργεια που διαπράχθηκε από το καθεστώς Λουκασένκο έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή 120 και πλέον επιβατών, συμπεριλαμβανομένων πολιτών των ΗΠΑ».
«Οι πρώτες πληροφορίες που υποδεικνύουν ότι ενέχονται οι λευκορωσικές υπηρεσίες ασφαλείας και ότι χρησιμοποιήθηκαν λευκορωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη για να συνοδεύσουν το αεροσκάφος είναι βαθιά ανησυχητικές και χρειάζεται να ερευνηθούν σε βάθος», σύμφωνα με τον κ. Μπλίνκεν.
Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας θύμισε ότι η Ουάσινγκτον υποστηρίζει «τον λευκορωσικό λαό» και την «επιθυμία του για ένα μέλλον με ελευθερία, δημοκρατία και ευημερία» και αξιώνει «το καθεστώς» του προέδρου Αλεξάντρ Λουκασένκο «να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες».
Ο κ. Μπλίνκεν υπογράμμισε πως η Ουάσινγκτον θα επιδιώξει τη «συντομότερη δυνατή σύγκληση του Συμβουλίου του ΔΟΠΑ για να εξεταστούν τα γεγονότα αυτά».
Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ σημείωσε: «Συντονίζουμε στενά την αντίδρασή μας με τους εταίρους μας, συμπεριλαμβανομένων της Ε.Ε. και Λιθουανών και Ελλήνων αξιωματούχων».
