Το Ιράν ανακοίνωσε πως έχει στείλει επιστολές προς όσους είχαν υπογράψει την συμφωνία για τα πυρηνικά το 2015, (Joint Comprehensive Plan of Action -JCPOA) με τις οποίες ειδοποιεί ότι μειώνει τις δεσμεύσεις του προς τους όρους της συμφωνίας.
Η Τεχεράνη αποδίδει την ευθύνη σε μερικές χώρες, υποστηρίζοντας πως «η ενέργεια ελήφθη επειδή η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι άλλοι δεν είχαν την εξουσία να αντισταθούν στην πίεση των ΗΠΑ».
Πριν από την ανακοίνωση του Ιράν, η Γαλλία είχε ανακοινώσει ότι ορισμένες οικονομικές κυρώσεις θα μπορούσαν να επαναληφθούν εάν η χώρα αυτή, «παρέβαινε τις υποχρεώσεις της από τη συμφωνία του 2015».
Η νέα ένταση στην περιοχή προκλήθηκε μετά την απόφαση για την αποστολή από τις ΗΠΑ αρμάδας με επικεφαλής αεροπλανοφόρο στη Μέση Ανατολή με «σαφές και αδιαμφισβήτητο» μήνυμα προς την Τεχεράνη.
Τι ανακοίνωσε το Ιράν
Ο πρόεδρος του Ιράν, Χασάν Ρουχανί, δήλωσε ότι η χώρα του θα επαναλάβει τον εμπλουτισμό του ουρανίου εάν η παγκόσμια δύναμη δεν τηρήσει τις υποσχέσεις της.
Ο Ρουχανί υποστήριξε ότι και οι υπόλοιποι υπογράφοντες – Γερμανία, Βρετανία, Γαλλία, Κίνα και Ρωσία – «είχαν 60 ημέρες για να εφαρμόσουν τις υποσχέσεις για την προστασία του πετρελαϊκού και του τραπεζικού τομέα του Ιράν».
Το Ιράν υποστηρίζει ότι θα σταματήσει να περιορίζει τα αποθέματα του εμπλουτισμένου ουρανίου και το «βαρύ ύδωρ» που απαιτείται από ορισμένους τύπους αντιδραστήρων για να διασφαλιστεί ότι μπορεί να διαδραματισθεί πυρηνική σχάση.
Το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν ανακοίνωσε ότι η απόφαση να «σταματήσει να ενεργεί με βάση ορισμένες δεσμεύσεις της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν» έχει προωθηθεί στους αρχηγούς κρατών των χωρών που εξακολουθούν να συμμετέχουν στη συμφωνία.
Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Mohammad Javad Zarif είχε δηλώσει ενωρίτερα ότι το Ιράν δεν θα παραβίαζε τους όρους της συμφωνίας: «Οι μελλοντικές ενέργειες του Ιράν θα είναι πλήρως εντός της (πυρηνικής συμφωνίας), από την οποία η Ισλαμική Δημοκρατία δεν θα αποσυρθεί», ανέφεραν τα κρατικά Μέσα του Ιράν.
Ο πρωθυπουργός τους Ισραήλ Νετανιάχου δήλωσε: «Σήμερα το πρωί, καθ΄οδόν στο γραφείο μου, άκουσα ότι το Ιράν προτίθεται να συνεχίσει το πυρηνικό του πρόγραμμα. Δεν θα επιτρέψουμε στο Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε εναντίον όσων επιθυμούν να μας σκοτώσουν».
Ποιο είναι το σκηνικό
Οι ΗΠΑ έχουν στείλει τη ναυαρχίδα, το αεροπλανοφόρο USS Lincoln, μαζί με αρμάδα βομβαρδιστικών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή για να αντιμετωπίσει αυτό που αποκλήθηκε από την Ουάσινγκτον «αξιόπιστη απειλή από τις δυνάμεις του ιρανικού καθεστώτος».
Η Ουάσιγκτον ανακοίνωσε επίσης ότι με αυτό έδινε «σαφές και αδιαμφισβήτητο μήνυμα».
Η Ουάσινγκτον έχει επιβάλει νέες κυρώσεις εναντίον του Ιράν τους τελευταίους μήνες και έχει χαρακτηρίσει το Σώμα των Επαναστατικών Φρουρών ως «τρομοκρατική ομάδα».
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο πραγματοποίησε αιφνιδιαστική επίσκεψη στο γειτονικό Ιράκ με το Ιράν την Τρίτη όπως ανακοινώθηκε για να συζητήσει το θέμα της ασφάλειας των Αμερικανών εκεί και να εξηγήσει τις ανησυχίες των ΗΠΑ σχετικά με την αυξανόμενη ιρανική δραστηριότητα.
Την ίδια ώρα, το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων ISNA ανέφερε αργά την Τρίτη ότι ο Ζαρίφ είχε ξεκινήσει συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στη Μόσχα.
Η Γερμανία δήλωσε ότι διατηρεί τη δέσμευσή της στο κοινό εκτεταμένο σχέδιο δράσης (JCPOA) που συμφωνήθηκε από το Ιράν και έξι μεγάλες δυνάμεις.
Γιατί υπάρχει εχθρότητα ΗΠΑ και Ιράν;
Οι εντάσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης, μπορούν να αναχθούν στην ισλαμική επανάσταση του Ιράν το 1979, η οποία ανέτρεψε τον φιλοδυτικό σάχη και καθιέρωσε στη θέση του ένα ριζοσπαστικό αντι-αμερικανικό καθεστώς.
Ο Πρόεδρος Τραμπ τηρεί ιδιαίτερα σκληρή γραμμή προς το Ιράν από τότε που ανέλαβε καθήκοντα το 2016.
Η κυβέρνησή του θέλει να επαναδιαπραγματευτεί την πυρηνική συμφωνία και να διευρύνει το πεδίο εφαρμογής της έτσι ώστε να περιορίσει το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν και τις “επικίνδυνες” δραστηριότητες στη Μέση Ανατολή.
Και νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας John Bolton δήλωσε ότι οι ΗΠΑ αναπτύσσουν αρμάδα με αεροπλανοφόρο στη Μέση Ανατολή μετά από μια σειρά «ανησυχητικών και κλιμακωτών ενδείξεων και προειδοποιήσεων» από το Ιράν.
Όπως αποκαλύφθηκε από πηγές που επέμειναν στην ανωνυμία τους,, το Ισραήλ είχε ειδοποιήσει τον Μπόλτον ότι ήταν επικείμενο ιρανικό πλήγμα στα συμφέροντα των ΗΠΑ στο Ιράκ.
Πετώντας στη Φινλανδία, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο επανέλαβε την προειδοποίηση του Μπόλτον: «Έχουμε δει εκρηκτικές ενέργειες από τους Ιρανούς και … θα κρατήσουμε τους Ιρανούς υπεύθυνοι για επιθέσεις εναντίον των αμερικανικών συμφερόντων … Εάν οι ενέργειες αυτές γίνουν , εάν από κάποιοντρίτο πληρεξούσιο, αν πρόκειται για ομάδα πολιτοφυλάκων Σιιτών ή Χούθι (της Υεμένης) ή Χεζμπολά, θα καταστήσουμε την ιρανική ηγεσία άμεσα υπεύθυνη γι ‘αυτό».
Απαντώντας στις αμερικανικές κυρώσεις, το Ιράν επανέλαβε τις απειλές να εμποδίσει τη ναυσιπλοΐα στο στρατηγικό στενό Hormuz, ένα κρίσιμο πέρασμα για τις παγκόσμιες εξαγωγές πετρελαίου.
Κάτι που ωστόσο, δεν το έχει πράξει ως τώρα και οι ειδικοί θεωρούν αυτή την κίνηση απίθανη.
Για τον πρόεδρο Τραμπ, η επιθετική πολιτική απέναντι στην Τεχεράνη του επιτρέπει να ακούγεται σκληρότερος στην παγκόσμια από τον προκάτοχό του, Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος, όπως πιστεύει, «υπέγραψε μετά τις χειρότερες διαπραγματεύσεις στην ιστορία την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν».
Του δίνει τη δυνατότητα να καθησυχάσει ταυτόχρονα τους Άραβες του Κόλπου και το Ισραήλ. Ταυτόχρονα, στέλνει προειδοποιητικό μήνυμα στην Τεχεράνη για την πολιτικήν της στην περιοχή, την οποία η Ουάσιγκτον θεωρεί αντίθετη προς τα συμφέροντα των ΗΠΑ.
Η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ, εξακολουθεί να βρίσκεται σε εξέλιξη, υποστηρίζουν πολλοί σχολιαστές. Σε μεγάλο βαθμό πρόκειται για τελετουργικό, της αμερικανικής προεδρίας να βρέχει ένα δάχτυλο στα ύδατα της Μέσης Ανατολής.
Διότι, πέρα από σειρά εμπορικών διαπραγματεύσεων ΗΠΑ Σαουδική Αραβία, τι έχουμε μάθει μέχρι τώρα;
Πληροφορίες από AP, AFP, Reuters, DW, ΒΒC
Σύνταξη Κώστας Μπετινάκης
