Μία πραγματικά διαφορετική όσο και πολιτικά εξαιρετικά ενδιαφέρουσα προσέγγιση του φαινομένου Ερντογάν- Ερντογανισμός επιχειρεί ο καθηγητής Hamit Bozarslan στη κουβέντα του με τον πολύ γνωστό και αυτοεξόριστο Τούρκο δημοσιογράφο Yavuz Baydar.
Οι πρόσφατες εξελίξεις στην Τουρκία έχουν αποδείξει ότι υπάρχουν όρια στις εξουσίες του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, με τις κόκκινες γραμμές της χώρας να έχουν χαραχθεί από τον ακροδεξιό συνεργάτη και σύμμαχο του προέδρου της Τουρκίας Ντέβλετ Μπαχτσέλι και τον διαβόητο φίλο του, το αφεντικό των μαζών, Alatin Cakici. Αυτά υποστηρίζει ο Hamit Bozarslan που διδάσκει στην Ανώτερη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (EHESS).
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ
Ο Bozarslan μίλησε με τον δημοσιογράφο Yavuz Baydar της ιστοσελίδας Ahval σχετικά με τη σημασία και τον ρόλο του ακροδεξιού Κόμματος του Μπαχτσέλι (MHP). Το κόμμα αυτό διαθέτει την οργάνωση που ελέγχει τον όχλο που κατεβαίνει στους δρόμους, τους περιβόητους Γκρίζους Λύκους. Διαθέτει όμως και ένα «υπερόπλο» τον διαβόητο αρχηγό της τουρκικής της μαφίας, τον Alatin Çakıcı, ο οποίος είναι στενά συνδεδεμένος με το κόμμα, πέρα και μακριά από τη σφαίρα της κοινοβουλευτικής πολιτικής πρακτικής και στο πλαίσιο της ασιατικού τύπου πολιτικής μεταφυσικής που τόσο ανθεί στην Τουρκία.
Ο Ερντογάν προσπαθεί να κρατήσει με νύχια και με δόντια την εξουσία, επιχειρώντας να διορθώσει τα προηγούμενα λάθη του στην Οικονομία. «Κλαδεύει» τον γαμπρό του και υπουργό οικονομικών ο οποίος εξαφανίζεται από την δημόσια θέα. Στην συνέχεια ο στριμωγμένος Ερντογάν ανακοινώνει μεταρρυθμίσεις, αλλά ακόμη και ο ισχυρός άνδρας της Τουρκίας αποδεικνύεται ότι δεν διαθέτει τόσο πολύ χώρο για να δράσει ανενόχλητος λόγω της παρουσίας Μπαχσέλι του MHP.
Αυτές τις κόκκινες γραμμές που έχουν επιβληθεί από τους ακροδεξιούς εθνικιστές του Μπαχτσελί ακόμη και ο Ερντογάν, παρόλη την ισχύ που διαθέτει δεν μπορεί ούτε να τις διαπεράσει ούτε και να τις αμφισβητήσει, πιστεύει ο καθηγητής Hamit Bozarslan. Αυτές οι γραμμές δεν καθορίζονται από τους νόμους ή τα θεσμικά όργανα της Τουρκίας, αλλά από τον Μπαχτσέλι και τον Cakici, που βλέπουν τον εαυτό τους όχι απλώς υπεράνω του νόμου. Πιστεύουν ακράδαντα πως είναι ο ίδιος ο νόμος ή καλύτερα πώς είναι οι πραγματικοί ιδιοκτήτες του κράτους.
Αυτή είναι η τρέχουσα κατάσταση του καρτέλ-κράτους όπως ορίζεται από τον Bozarslan – ένας ιστός κρατικών υπηρεσιών, εξωθεσμικές δυνάμεις από την ακροδεξιά και δομές μαφίας που έχουν στο επίκεντρό τους άτομα όπως τον Çakıcı που κινείται σαν να είναι το «το άλφα και το ωμέγα του νόμου».
Αυτό είναι ένα ιστορικό μοτίβο που αναδύεται ξανά και ξανά. Εμφανίστηκε στα τέλη του 20ού αιώνα με την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Επανεμφανίζεται κατά την άνοδο του αριστερού κινήματος στη δεκαετία του 1960. Κορύφωση της καταπίεσης και της μίξης της εξουσίας με τον θεσμικό και εξωθεσμικό υπόκοσμο παρατηρείται και με την εξέλιξη του πολέμου κατά των Κούρδων ανταρτών της Τουρκίας τη δεκαετία του 1990.
Σήμερα, εξηγεί ο καθηγητής Bozarslan, είμαστε μάρτυρες μιας πολύ πιο βάναυσης επανάληψης τέτοιων δομών και μοτίβων, με τη συμμετοχή «ένστολων συμμοριών της Τουρκίας» που συχνά έχουν κρατικούς αξιωματούχους στο τιμόνι. Ο Ερντογάν, ενώ εξακολουθεί να είναι πρόεδρος, «έχει σιωπήσει. Είναι ο αρχιμαφιόζος ο Çakıcı που καθορίζει τη μοίρα της Τουρκίας. Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, ειδικά στη Συρία και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, επηρεάζεται επίσης από τέτοιες ριζοσπαστικές ακροδεξιές παραστρατιωτικές δομές. Αυτά τα παραστρατιωτικά σώματα έχουν διατηρήσει τον Ερντογάν στην εξουσία τα τελευταία χρόνια καταστρέφοντας εκ θεμελίων κουρδικές πόλεις όπως η Cizre και το Sur.
Ο λόγος που ο Ερντογάν εξακολουθεί να είναι πρόεδρος είναι ότι ο Μπαχτσέλι «δεν θα μείωνε τον εαυτό του διεκδικώντας την προεδρία. Η Προεδρία είναι απλώς ένας ρόλος ενώ ο ηγέτης του MHP είναι ο απόλυτος άρχων.
Ο ακροδεξιός ηγέτης «έδειξε ότι η πολιτική στην Τουρκία δεν αφορά τη νομιμότητα», σύμφωνα με τον καθηγητή Hamit Bozarslan ο οποίος υποστηρίζει ότι η χώρα αυτή διαμορφώνεται από την έννοια του αιώνιου κράτους του οποίου όμως η ουσία, διαμορφώνεται με την σειρά της από τον Μπαχτσέλι και όχι από τον Ερντογάν. Οι λεγόμενοι προστάτες ή σωτήρες του Έθνους εξ ορισμού δεν υπακούουν στους νόμους αφού είναι υπεράνω εξ ορισμού. Πιστεύουν ότι έχουν μια ιστορική αποστολή που δεν μπορεί να περιοριστεί ή να οριοθετηθεί από κάθε είδους νομική, θεσμική, συνταγματική μορφή. Έτσι συμπεριφέρονται οι «Σωτήρες». Κάθε 10 έως 15 χρόνια, μια νέα γενιά αυτών των «Σωτήρων» της Τουρκίας, φαίνεται να ενεργοποιείται μέσω πραξικοπηματικών μορφών.
