Ένας χρόνος συμπληρώθηκε σήμερα από την υπογραφή της συμφωνίας «Μινσκ ΙΙ», η οποία είχε στόχο να βάλει τέλος στην αιματοχυσία στην ανατολική Ουκρανία.

Μινσκ, ξημερώματα της 12ης Φεβρουαρίου του 2015. Έπειτα από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις διαρρέει ότι Μόσχα και Κίεβο συμφώνησαν, με μεσολάβηση του Βερολίνου και του Παρισιού, σε μια ειρηνευτική συμφωνία που προβλέπει εκεχειρία στην ανατολική Ουκρανία.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Στο Μινσκ οι εκπρόσωποι των ρωσόφωνων αυτονομιστών, της Ρωσίας, της Ουκρανίας και του ΟΑΣΕ είχαν συμφωνήσει σε μια νέα δέσμη μέτρων με 12 σημεία. Έναν χρόνο μετά, τα περισσότερα από τα σημεία αυτά δεν έχουν υλοποιηθεί.

Το πρώτο, που αποτελεί και τον πυρήνα της συμφωνίας και προβλέπει την «άμεση κατάπαυση του πυρός», έχει υλοποιηθεί μόνον εν μέρει. Μπορεί ο αριθμός των θυμάτων να έχει μειωθεί σημαντικά και να μη σημειώνονται πλέον μεγάλες μάχες, εντούτοις σχεδόν καθημερινά υπάρχουν νεκροί.

Σε ορισμένη μέρη, όπως το πρώην αεροδρόμιο του Ντονέτσκ, συνεχίζουν να μαίνονται μάχες, σαν να μην υπεγράφη η συμφωνία «Μινσκ ΙΙ». Η δε απόσυρση του βαρέος οπλισμού από τη λεγόμενη διαχωριστική γραμμή μεταξύ των ουκρανικών δυνάμεων και των αυτονομιστών αποδείχθηκε εξαιρετικά δύσκολη επιχείρηση, χωρίς να έχει ακόμη ολοκληρωθεί πλήρως. Ο ΟΑΣΕ καταγράφει κάθε τόσο παραβίαση της σχετικής συμφωνίας και από τις δύο πλευρές.

Ανταλλαγή κρατουμένων και αμνηστία

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ



Το αργότερο πέντε ημέρες μετά την απόσυρση των στρατιωτικών δυνάμεων έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί και η ανταλλαγή των κρατουμένων. Στο κείμενο της συμφωνίας, βέβαια, δεν γίνεται λόγος για «κρατουμένους», αλλά για «αιχμαλώτους και άτομα που κρατούνται παρανόμως». Η ανταλλαγή θα γινόταν στη βάση της αρχής «όλοι έναντι όλων». Στην πραγματικότητα, όμως, η ανταλλαγή κρατουμένων γίνεται με εξαιρετικά βραδείς ρυθμούς και κατά μικρές ομάδες κάθε φορά. Αντικείμενο της διαμάχης μεταξύ των δύο πλευρών είναι ποιοι ακριβώς θα πρέπει να απελευθερωθούν.

Οι αυτονομιστές ζητούν από το Κίεβο την απελευθέρωση 1.000 και πλέον ατόμων, στην πλειονότητά τους πολίτες που έχουν προφυλακιστεί ως αυτονομιστές. Παράλληλα, για να γίνει η ανταλλαγή όλων των κρατουμένων, οι αυτονομιστές ζητούν να δοθεί γενική αμνηστία, όπως έχει συμφωνηθεί στο πλαίσιο της «Μινσκ ΙΙ». Το ουκρανικό κοινοβούλιο ενέκρινε μεν το 2014 σχετικό νόμο περί αμνηστίας, εντούτοις αυτός έχει απολέσει στο μεταξύ την ισχύ του και είναι άγνωστο πότε θα ψηφιστεί η αναθεωρημένη εκδοχή του.

Παράλληλα, στην ουκρανική πρωτεύουσα πολλοί εξακολουθούν να απορρίπτουν το ενδεχόμενο γενικής αμνηστίας που θα ισχύει ανεξαιρέτως για όλους, ανάμεσά τους και ο πρόεδρος Ποροσένκο.

Συνοριακός έλεγχος και απόσυρση ξένων μαχητών

Από την απαρχή των συγκρούσεων στην ανατολική Ουκρανία, την άνοιξη του 2014, ο ουκρανικός στρατός επιχειρεί να θέσει εκ νέου υπό τον έλεγχό του τα σύνορα με τη Ρωσία που έχουν μήκος περίπου 400 χλμ.

Το Κίεβο κατηγορεί τη Μόσχα ότι τροφοδοτεί μέσω των συνοριακών περασμάτων τους αυτονομιστές με όπλα αλλά και μαχητές. Η διασφάλιση των συνόρων αποτελεί πάγιο αίτημα της ουκρανικής κυβέρνησης.

Η συμφωνία «Μινσκ ΙΙ» προβλέπει μεν την ανάκτηση του ελέγχου από τις ουκρανικές δυνάμεις, ωστόσο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, με κυριότερες, να έχουν προηγηθεί οι δημοτικές εκλογές στις περιοχές που ελέγχονται από τους αυτονομιστές αλλά και η συνταγματική αναθεώρηση.

Το Κίεβο, όμως, θέτει ως όρο για τη διενέργεια των εκλογών να έχει επιτευχθεί εκεχειρία και να ελέγξουν την εκλογική διαδικασία παρατηρητές του ΟΑΣΕ. Ανεκπλήρωτος παραμένει και ο όρος περί απόσυρσης όλων των ξένων μαχητών από τη χώρα.

Συνταγματική αναθεώρηση και εκλογές

Δύο άλλα βασικά σημεία της δεύτερης συμφωνίας του Μινσκ αφορούν στη συνταγματική αναθεώρηση στην Ουκρανία και τη διενέργεια δημοτικών εκλογών στις περιοχές που ελέγχονται από τους αυτονομιστές.

Η αναθεώρηση θα εγγυάται την ντε φάκτο αυτονομία των περιοχών αυτών. Αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι η τοπική αυτοδιοίκηση θα έχει δικαίωμα λόγου και παρέμβασης όσον αφορά στον διορισμό δικαστών και εισαγγελέων. Επιπλέον το Κίεβο δεσμεύεται να χρηματοδοτεί τις περιοχές που ελέγχονται από τους αυτονομιστές.

Η συνταγματική αναθεώρηση συνιστά προφανώς το μεγαλύτερο πρόβλημα για το Κίεβο. Η σχετική ψηφοφορία κατά την πρώτη ανάγνωση τον Αύγουστο του 2015 συνοδεύτηκε από βίαιες διαμαρτυρίες. Η δεύτερη και τελευταία ψηφοφορία έπρεπε να έχει πραγματοποιηθεί ήδη, προκειμένου να είχε τεθεί σε ισχύ η μεταρρύθμιση έως τα τέλη του 2015, όπως προβλέπει η συμφωνία του Μινσκ. Αναλυτές εκτιμούν, όμως, ότι στην παρούσα φάση δεν υπάρχει η απαιτούμενη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο.

Ήδη τον περασμένο Νοέμβριο και γνωρίζοντας προφανώς τι θα επακολουθήσει οι πρόεδροι Ρωσίας, Ουκρανίας και Γαλλίας καθώς και η Γερμανίδα καγκελάριος είχαν συμφωνήσει να δώσουν περισσότερο χρόνο στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές προκειμένου να υλοποιήσουν τη συμφωνία, τοποθετώντας τις καταληκτικές ημερομηνίες εντός του 2016. Το Κίεβο ωστόσο δεν συμφωνεί, παρόλο που -όπως λέγεται- δέχεται πιέσεις από τους δυτικούς συμμάχους του να υλοποιήσει τις συμφωνηθείσες αμφιλεγόμενες μεταρρυθμίσεις, ακόμη κι αν δεν ανταποκριθούν Μόσχα και αυτονομιστές.

Διεθνείς επιπτώσεις



Σήμερα, έναν χρόνο μετά, οι σχέσεις Κιέβου-Βερολίνου παραμένουν στενές. Με τις σχέσεις Μόσχας-Βερολίνου συμβαίνει, όμως, ακριβώς το αντίθετο.

Η μόνη επαφή Μέρκελ-Πούτιν γίνεται μέσω τηλεφώνου. Εκτός αυτού ο αποκλεισμός της Ρωσίας από την ομάδα των G8 αποτελεί πρόβλημα όχι μόνο για την επίλυση της ουκρανικής κρίσης, αλλά και για την ειρήνη στον κόσμο γενικότερα.

Η διεθνής κοινότητα χρειάζεται τη Μόσχα, για παράδειγμα, τόσο στις ειρηνευτικές συνομιλίες για τη Συρία όσο και στην αντιμετώπιση της διεθνούς τρομοκρατίας.

«Αγκάθι» στις σχέσεις Ρωσίας και Ε.Ε. αποτελούν και οι κυρώσεις που έχουν επιβάλει οι Βρυξέλλες στη Μόσχα, επειδή δεν τηρεί τον οδικό χάρτη για την Ουκρανία

Πληροφορίες από Deutsche Welle

Σύνταξη: Κ. Μπετινάκης

σχόλια αναγνωστών
oδηγός χρήσης