Η απροσδόκητη συμμαχία της Τουρκίας με τη Λιβύη μέσω του αποκαλούμενου Μνημονίου Συνεννόησης, που υπεγράφη στις 27 Νοεμβρίου, είναι ένας γεωπολιτικός σεισμός που αλλάζει την ισορροπία δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο και σε όλη τη Μέση Ανατολή.
Αυτό υποστηρίζεται σε δύο αμερικανικούς ιστότοπους (Unz και Information Clearing House), που επισημαίνουν:
Το λεγόμενο μνημόνιο συμφωνίας επαναδιατυπώνει επίσης τα θαλάσσια σύνορα της Τουρκίας με τρόπο που επηρεάζει δραματικά τη μεταφορά αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη. Η κίνηση της Τουρκίας ενθάρρυνε τους αντιπάλους της στην περιοχή να συνασπισθούν και άνοιξε το δρόμο για μια δραματική κλιμάκωση στον 9ετή εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης.
Έχει επίσης αναγκάσει τους ηγέτες στην Ευρώπη και την Ουάσινγκτον να συζητούν για το πώς θα αντιμετωπίσουν το σχέδιο της Τουρκίας να υπερασπιστεί την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης του Φαγέντ Αλ Σάρατζ και να επεκτείνει τα θαλάσσια σύνορά της από την Ευρώπη στην Αφρική δημιουργώντας βασικά έναν «υδατόδρομο» μέσω της ανατολικής Μεσογείου.
Στην Άγκυρα πιστεύουν ότι η συμφωνία «αποτελεί ένα σημαντικό πραξικόπημα στην ενεργειακή γεωπολιτική» που βοηθά στην υπεράσπιση των «κυριαρχικών δικαιωμάτων της Τουρκίας ενάντια στο υφιστάμενο περιφερειακό status quo».
Ωστόσο οι οι αντίπαλοι της Τουρκίας διαφωνούν έντονα. Θεωρούν ότι η συμφωνία υποσκάπτει τη δυνατότητά τους να μεταφέρουν φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ευρώπη χωρίς να διασχίζουν τα τουρκικά ύδατα.
Σε κάθε περίπτωση, η συμφωνία Τουρκίας με την κυβέρνηση της Τρίπολης έθεσε τις προϋποθέσεις για ευρύτερη σύγκρουση, η οποία αναπόφευκτα θα συμπεριλαμβάνει την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ελλάδα, τα ΗΑΕ, τη Σαουδική Αραβία, την Ευρώπη, τη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Όλα τα μέρη φαίνεται να εγκαταλείπουν τις διπλωματικές διαύλους και -αντιθέτως- προετοιμάζονται για πόλεμο.
Το Ισραήλ ανησυχεί ιδιαίτερα ότι αυτή η νέα συμφωνία θα υπονομεύσει τα σχέδιά του για έναν αγωγό EastMed μήκους 1.900 χιλιομέτρων, που θα συνδέει το κοίτασμα φυσικού αερίου Leviathan, στην ακτή του Ισραήλ, με την Ευρώπη μέσω Κύπρου ,Κρήτης, Ηπειρωτικής Ελλάδας έως την Ηγουμενίτσα και από εκεί μέσω Αδριατικής στην Ιταλία.
Το «YNET News» συνοψίζει τις ανησυχίες του Ισραήλ σε ένα δυσοίωνο άρθρο: «Ο ελιγμός της Τουρκίας θα μπορούσε να εμποδίσει την πρόσβαση του Ισραήλ στη θάλασσα».
Δύο από τους πολέμους του Ισραήλ (η εκστρατεία στο Σινά το 1956 και ο πόλεμος των έξι ημερών το 1967) ξέσπασαν για τα δικαιώματα πλοήγησης στη θάλασσα. Το Ισραήλ πρέπει να λάβει υπόψη του τη νέα πραγματικότητα που επικρατεί στη Μεσόγειο. Πρέπει να θεωρεί τις ενέργειες της Τουρκίας ως ουσιαστική στρατηγική απειλή και να εξετάσει τι μπορεί να κάνει για να ανταποκριθεί σε αυτήν.
Αυτή η νέα αποκαλούμενη τουρκική ΑΟΖ (αποκλειστική οικονομική ζώνη) αμφισβητεί μεγάλο μέρος της πλούσιας σε ενέργεια Ανατολικής Μεσογείου μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, προκαλώντας κύμα από διεθνείς καταδίκες, πρωτίστως από την Ελλάδα, την Αίγυπτο και την Κύπρο.
Το «Foreign Policy»
Η ανάλυση από το κορυφαίο περιοδικό της εξωτερικής πολιτικής της Αμερικής δεν ήταν λιγότερο δεικτική. Η Τουρκία συνδυάζει δύο μεσογειακές κρίσεις σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να αναμορφώσει την περιοχή προς όφελός της, με ενδεχομένως δυσάρεστες επιπτώσεις τόσο για τον συνεχιζόμενο εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη όσο και για τη μελλοντική ενεργειακή ανάπτυξη στην Ανατολική Μεσόγειο.
Παρόλο που αυτές οι νέες εξελίξεις είναι πιθανό να εντείνουν τις εμφύλιες μάχες στη Λιβύη, δείχνουν επίσης την εμβάθυνση των διαιρέσεων στην ίδια την περιοχή όπου σχηματίζονται νέοι συνασπισμοί και οριοθετούνται γραμμές αντιπαράθεσης.
Από τη μία ο άξονας Τουρκίας-Λιβύης και από την άλλη η Ελλάδα, τα ΗΑΕ, η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Γαλλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και πιθανώς οι Ηνωμένες Πολιτείες, αν και η διοίκηση Τραμπ δεν έχει διευκρινίσει την επίσημη θέση της Ουάσιγκτον (αν υπάρχει) .
Σε κάθε περίπτωση, ο πόλεμος μεταξύ της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Λιβύης και του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) του πολεμάρχου Haftar είναι μόνο ένα μικρό μέρος ενός πολύ μεγαλύτερου αγώνα για ζωτικούς χώρους παραγωγής υδρογονανθράκων σε στρατηγικά σημαντικές περιοχές της Μεσογείου.
Κύπρος- Ισραήλ
Σε περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας της με το Ισραήλ σε επίπεδο άμυνας και ασφάλειας προχωρεί η κυπριακή κυβέρνηση με το ταξίδι του υπουργού Άμυνας, Σάββα Αγγελίδη, στη γειτονική χώρα.
Η συνεργασία με το Ισραήλ δεν περιορίζεται μόνο σε διμερές επίπεδο, αλλά εντάσσεται και μέσα στο πλαίσιο των ενεργειών που γίνονται για αναβίωση του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος Ελλάδας και Κύπρου.
Αθήνα και Λευκωσία θέλουν να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους με το Ισραήλ, εμπλέκοντάς το ενεργότερα στο θέμα της ενεργειακής ασφάλειας της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου.
