Σύνταξη-Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Ένα σαφές αποτέλεσμα που προέκυψε από τις εκλογές στις ΗΠΑ είναι το τέλος μιας συγκεκριμένης αυταπάτης. Το 2019, μεγάλο μέρος της καλοντυμένης ελίτ της Ουάσιγκτον συγκεντρώθηκε στο λαμπρό δείπνο του Συλλόγου Ανταποκριτών του Λευκού Οίκου για να ακούσει τον Ron Chernow, φημισμένο προεδρικό ιστορικό, σε μια σημαντική ομιλία του. Στα σχόλιά του, χαρακτήρισε την αναταραχή της θητείας του προέδρου Trump ως μια «περίοδο σύγχυσης» και «ένα σουρεαλιστικό διάλειμμα στην αμερικανική ζωή».
Ο Chernow απηχούσε πολλά από αυτά που έδιναν υποστήριξη στην εκστρατεία του δημοκρατικού διεκδικητή της Προεδρίας, Joe Biden, ειδικά μεταξύ του μικρού, αλλά σημαντικού υποσυνόλου των Ρεπουμπλικανών «Ποτέ Trump», που κατοικοεδρεύει στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ. Δηλαδή, μια πεποίθηση ότι ο Τραμπισμός ήταν στην πραγματικότητα απλώς ένα «ενδιάμεσο στάδιο». Σύμφωνα με αυτή την άποψη, η τοπικιστική πολιτική του Trump στο εσωτερικό και ο προστατευτισμός στο εξωτερικό χαρακτηρίστηκαν ως «μη αμερικανικές». Η έντονη ρητορική και η αυτοεξυπηρέτησή του θεωρήθηκαν εκτροπές. Η απρόσεκτη διαχείριση της πανδημίας του κορωνοϊού ήταν προδοσία μιας κληρονομιάς ισχυρής ηγεσίας του Λευκού Οίκου, εν μέσω κρίσης.
Ο Biden, αντιθέτως, αντιπροσωπεύει τη δυνατότητα αποκατάστασης, την επιστροφή σε ιερούς κανόνες: ευπρέπεια και πνεύμα συναίνεσης στην αμερικανική πολιτική. Τουλάχιστον αυτό ήταν το σχέδιο. Καθώς πλησιάζαμε στα μεσάνυχτα της Τετάρτης, φάνηκε ότι σχεδόν η μισή Αμερική δεν ήταν τόσο πεπεισμένη. Ο Biden έχει κερδίσει περισσότερες ψήφους από οποιονδήποτε υποψήφιο των ΗΠΑ στην ιστορία και παραμένει το φαβορί για να σφραγίσει τη νίκη στο εκλογικό κολέγιο, καθώς η καταμέτρηση των ψήφων συνεχίζεται σε μια χούφτα πολιτείες-«πεδία μάχης». Αλλά ο Trump, όπως και το 2016, ξεπέρασε τις προσδοκίες και διέψευσε το μεγαλύτερο μέρος των δημοσκοπήσεων. Περισσότεροι Αμερικανοί τον ψήφισαν φέτος απ΄ ό,τι όταν κέρδισε την εξουσία ως αντισυμβατικός outsider, πριν από τέσσερα χρόνια. Οι φιλοδοξίες των Δημοκρατικών να αυξήσουν την πλειοψηφία τους στο Κογκρέσο και να κλέψουν τη Γερουσία μοιάζουν να εξαλείφθηκαν.
Οι ξένοι σχολιαστές αντελήφθησαν τις συνέπειες. «Οι Αμερικανοί δεν απέρριψαν δυναμικά τον Τραμπισμό, όπως ήλπιζαν πολλοί, ακόμα κι αν ο Biden κερδίσει στο τέλος» έγραψε ο Clemens Wergin, επικεφαλής ανταποκριτής της εφημερίδας Die Welt της Γερμανίας.
Αντ΄ αυτού, ένα πολωμένο έθνος απέδωσε ένα πολωμένο αποτέλεσμα. Ο Trump προκάλεσε τη φρίκη πολλών βετεράνων πολιτικών δημοσιογράφων, δηλώνοντας πρόωρα τη νίκη του, όταν ήταν απολύτως σαφές ότι έμειναν να μετρηθούν εκατομμύρια ψήφοι και ότι δεν είχε τίποτα -μαθηματικά- εξασφαλισμένο. Στη συνέχεια, αυτός και οι σύμμαχοί του ισχυρίστηκαν μέχρι την Τετάρτη ότι οι αντίπαλοί, τους κλέβουν την ψηφοφορία, καθώς οι εκλογικές αρχές σε διάφορες Πολιτείες, απλά μετρούν την κάθε ψήφο. «Ο Trump έδειξε για άλλη μια φορά ότι δεν νοιάζεται για το Σύνταγμα ή τη σταθερότητα και την ευημερία της χώρας», έγραψε ο Dan Balz της The Washington Post. «Νοιάζεται μόνο για τον εαυτό του και τη διατήρηση των εξουσιών που κατέχει τώρα. Και έτσι, φωνάζει «απάτη», όταν δεν υπάρχουν αποδείξεις για κάτι τέτοιο».
«Η αδιάκοπη αμφισβήτηση, εκ μέρους του Trump, των βασικών θεσμών της κυβέρνησής και του εκλογικού μας συστήματος, έδωσε τώρα το επιθυμητό για αυτόν αποτέλεσμα, ακόμα κι αν δεν επιστρέψει για άλλα τέσσερα χρόνια: μια υπερδύναμη που είναι διχασμένη και δεν εμπιστεύεται πλέον τη δική της δημοκρατία», έγραψε η Susan B. Glasser του New Yorker.
Στην Ευρώπη, ανώτεροι αξιωματούχοι θρήνησαν την αναταραχή στις εκλογές των ΗΠΑ και προειδοποίησαν για μια πιθανώς «εκρηκτική» κατάσταση. Παρατηρητές εκλογών από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη – του οποίου το έργο έχει υποστηρίξει η Ουάσιγκτον σε διάφορες νεοεμφανιζόμενες δημοκρατίες – εξέδωσε δήλωση που υπενθυμίζει στις αμερικανικές αρχές τη «θεμελιώδη υποχρέωση» να μετρά όλες τις ψήφους. «Αβάσιμοι ισχυρισμοί για συστηματικές παραλείψεις, ιδίως από τον ίδιο τον Πρόεδρο, αρχής γενομένης το βράδυ των εκλογών, βλάπτουν την εμπιστοσύνη του κοινού σε δημοκρατικούς θεσμούς», δήλωσε ο Michael Georg Link, της αποστολής του ΟΑΣΕ.
Δυστυχώς, η αναπόφευκτη πραγματικότητα του εκλογικού αποτελέσματος, είναι ότι ο Τραμπισμός παραμένει ένα ισχυρό ρεύμα στην αμερικανική πολιτική. Είναι παρόμοιο με τις πολιτικές τάσεις σε άλλα μέρη του κόσμου όπου οι αυταρχικοί ηγέτες έχουν αλώσει δημοκρατίες. Το μοναδικό και με «σήμα κατατεθέν», είδος δημαγωγικού εθνικισμού του Προέδρου, η αδιάκοπη εκστρατεία διαφήμισης του εαυτού του και το αμετανόητο αγκάλιασμα διχαστικών μηνυμάτων και τακτικών, έχουν σαφώς κινητοποιήσει τεράστια υποστήριξη. «Ο Trump, υπεραπέδωσε σε αναρίθμητες παραμέτρους της ψηφοφορίας. Που πήγε η σαρωτική νίκη του Biden; Θα υπάρξουν βέβαια φωνές διαμαρτυρίας, σφιγμένα δόντια – και, ενδεχομένως, δικαστικοί αγώνες», έγραψε η Monica Hesse της Washington Post. «Κερδίσει ή χάσει, ο Τραμπισμός δεν θα ριχθεί στον σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας. Θα παραμείνει σε όλα τα επίπεδα», συμπλήρωσε η ίδια.
Πράγματι, μπορεί να ορίσει εξ ολοκλήρου τη δεξιά πολιτική στις Ηνωμένες Πολιτείες τα επόμενα χρόνια. «Ο Τραμπισμός μπορεί να γίνει η Αμερικάνικη εκδοχή του Περονισμού», έγραψε ο Dan Slater, διευθυντής στο Κέντρο Weiser για Αναδυόμενες Δημοκρατίες στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, αναφερόμενος στην κληρονομιά του λαϊκιστικού εθνικισμού της Αργεντινής. «Πάντα έτοιμος να κινητοποιήσει τις μάζες, πολωτικός, όχι πάντα στην εξουσία, αλλά πάντα παρών», συνέχισε.
Για τους παρατηρητές στο εξωτερικό, η κατάσταση όπως διαμορφώνεται, αποτελεί απόδειξη της αμερικανικής παρακμής. Τι σημαίνει για μια χώρα που ορίζεται από δεκαετίες ειρηνικών μεταβάσεων εξουσίας και σταθερής διακυβέρνησης – που βοήθησε στη διάδοση πολλών από τους κανόνες της αλλού – να αντιμετωπίσει τώρα μια τέτοια πιθανή κρίση; «Σήμερα, με την Ουάσιγκτον στο χάος, και το μελλοντικό της καθεστώς άγνωστο, είναι η ιδέα της Αμερικής που κινδυνεύει να βυθιστεί – μια ιδέα που μεγάλο μέρος του κόσμου μεγάλωσε στηριζόμενο σε αυτήν και την, έχει υιοθετήσει», έγραψε ο Tom McTague του Atlantic.
«Όταν ο Biden χαρακτήρισε τις εκλογές, μάχη για την ψυχή των ΗΠΑ, υπαινισσόταν την ακαταλληλότητα του Trump για το αξίωμα, κάτι που αποδείχθηκε από την αποτυχία του στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού, σε συνδυασμό με τις ρατσιστικές αναφορές του και διάφορες άλλες προσβολές στο δημοκρατικό σύστημα», ανέφερε άρθρο του Stuff, που είναι ο μεγαλύτερος ειδησεογραφικός ιστότοπος της Νέας Ζηλανδίας. «Το ότι τόσοι πολλοί ψηφοφόροι στις ΗΠΑ είναι πρόθυμοι να έχουν πρόεδρο τον Trump για άλλα τέσσερα χρόνια, θα έπρεπε να μας βάλει όλους σε σκέψεις».
Η παρατεταμένη αβεβαιότητα γύρω από την ψηφοφορία σχολιάστηκε, όπως αναμενόταν, με χαρά αλλά και δηκτικά στη Μόσχα, το Πεκίνο και την Τεχεράνη. «Το αποτέλεσμα των εκλογών είναι το χειρότερο αποτέλεσμα για την Αμερική», έγραψε στο Facebook ο Ρώσος βουλευτής Vyacheslav Nikonov, ο οποίος είχε χαιρετήσει τη νίκη του Trump το 2016. «Όποιος και αν κερδίσει τις νομικές μάχες, δεν θα θεωρηθεί νόμιμος πρόεδρος από τους μισούς Αμερικανούς. Ας προμηθευτούμε μεγάλες ποσότητες ποπ κορν», ολοκλήρωσε. Ο Xin Qiang, αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου Αμερικανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Fudan στη Σαγκάη, δήλωσε στο κινεζικό κρατικό πρακτορείο Global Times ότι «το έδαφος που ευνοεί την ανάδειξη προεδρικού υποψηφίου όπως ο Trump, εξακολουθεί να υπάρχει στις ΗΠΑ, και τέσσερα χρόνια αργότερα, οι Ρεπουμπλικάνοι μπορούν να έχουν έναν άλλο υποψήφιο τύπου Trump – ακόμη και οι Δημοκρατικοί θα μπορούσαν να έχουν το δικό τους Trump».
Πηγή: The Washington Post
