Ο πρόεδρος της Κολομβίας Ιβάν Ντούκε ανακοίνωσε χθες Παρασκευή ότι θα συστηθεί μια ανεξάρτητη επιτροπή η οποία θα διενεργήσει έρευνα σχετικά με το εάν και κατά πόσον ο στρατός της χώρας τηρεί το διεθνές δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Ο δεξιός πρόεδρος της χώρας της Λατινικής Αμερικής έκανε την ανακοίνωση αυτή έξι ημέρες μετά τη δημοσίευση από την εφημερίδα «The New York Times» άρθρου το οποίο ανέφερε ότι ο αρχηγός του γενικού επιτελείου στρατού έδωσε διαταγή στους υφισταμένους του να αυξήσουν τους θανάτους μεταξύ ανταρτών και κακοποιών, χωρίς να απαιτεί «τελειότητα» ή «ακρίβεια», προκαλώντας έντονη ανησυχία για νέα έξαρση των θανάτων αμάχων.
Το δημοσίευμα θύμισε στους περισσότερους στην Κολομβία το σκάνδαλο των λεγόμενων «ψευδώς θετικών» (falsos positivos). Την περίοδο 2002-2010, χιλιάδες άμαχοι δολοφονήθηκαν από τον στρατό και παρουσιάστηκαν ως αντάρτες από αξιωματικούς που ήθελαν να σημειώνουν καλές επιδόσεις ώστε να εξασφαλίζουν προαγωγές και πριμ.
Η υπό σύσταση επιτροπή θα κληθεί να αναλύσει διαταγές της στρατιωτικής ιεραρχίας, εγχειρίδια και επιχειρησιακά έγγραφα και να υποβάλει κατόπιν εισηγήσεις στην προεδρία, ανέφερε ο Ντούκε.
Όποιος στρατιωτικός «αμαυρώνει τη στολή» που φορά θα αντιμετωπίσει «το πλήρες βάρος του νόμου», δεσμεύθηκε ο πρόεδρος, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του τον Αύγουστο.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα των Times της Νέας Υόρκης, ο στρατηγός Νικάσιο Μαρτίνες Εσπινέλ, ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού της Κολομβίας, «διέταξε τα στρατεύματά του να διπλασιάσουν τον αριθμό των κακοποιών και των ανταρτών τους οποίους σκοτώνουν, αιχμαλωτίζουν ή αναγκάζουν να παραδοθούν στη μάχη — και πιθανόν να αποδέχονται υψηλότερο αριθμό απωλειών μεταξύ των αμάχων» εξαιτίας αυτού.
Μία από τις διαταγές, έγραψε ο δημοσιογράφος Νίκολας Κέισι, προέτρεπε τους διοικητές μονάδων «να μην απαιτούν “τελειότητα” όταν διεξάγονται θανατηφόρες επιθέσεις», ενώ πρόσθεσε πως η διαταγή πιστεύεται ότι οδήγησε ήδη σε «θανάτους οι συνθήκες των οποίων είναι ύποπτες» ή θεωρείται πως «δεν ήταν απαραίτητοι».
Η κυβέρνηση διέψευσε το δημοσίευμα, με τον υπουργό Άμυνας Γκιγιέρμο Μποτέρο να υποστηρίζει πως είναι γεμάτο «ανακρίβειες». Η εφημερίδα επέμεινε πως το ρεπορτάζ της ήταν ακριβές.
Η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Μπογκοτά ανακοίνωσε χθες Παρασκευή ότι «επικροτεί» την απόφαση του Ντούκε να συστήσει την επιτροπή και υποστηρίζει «τις προσπάθειες της κυβέρνησης (…) να διασαφηνιστεί το θέμα αυτό».
Το να γίνει η Κολομβία «ισχυρότερη», «σταθερότερη» και να «προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα» είναι «προς το συμφέρον» των ΗΠΑ, προστίθεται στην ανακοίνωση και σημειώνεται ότι είναι «σημαντικό» η κυβέρνηση Ντούκε να συνεχίσει να «δίνει προτεραιότητα στα ανθρώπινα δικαιώματα».
Η ειρηνευτική συμφωνία που υπέγραψε η προηγούμενη κυβέρνηση με την οργάνωση πρώην ανταρτών FARC οδήγησε στον αφοπλισμό 7.000 και πλέον μαχητών της και τον μετασχηματισμό της σε πολιτικό κόμμα. Αλλά ο στρατός συνεχίζει να μάχεται με μια μικρότερη οργάνωση, τον ELN, αποστάτες των FARC που απέρριψαν τη συμφωνία ειρήνης και συμμορίες που έχουν δημιουργήσει πρώην ακροδεξιοί παραστρατιωτικοί.
Εξωδικαστικές εκτελέσεις από τον στρατό καταγγέλλονται στην Κολομβία επί δεκαετίες, αλλά το φαινόμενο γενικεύθηκε και ο αριθμός των θυμάτων έφθασε στα ύψη την περίοδο 2002-2010, όταν εκτιμάται πως δολοφονήθηκαν 3.000 ως 10.000 πολίτες.
Κατά τις εισαγγελικές αρχές της Κολομβίας, 961 στρατιωτικοί έχουν καταδικαστεί για υποθέσεις αυτής της φύσης. Ωστόσο, οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επισημαίνουν ότι δεν έχουν καταδικαστεί ποτέ ανώτεροι ή ανώτατοι αξιωματικοί για δολοφονίες αμάχων.
