Του Κώστα Μπετινάκη
Η πανεπιστημιακή κοινότητα την Τουρκία αποτελεί πλέον στόχο πρωτοφανών διώξεων, μετά το αποτυχόν πραξικόπημα του Ιουλίου του περασμένου χρόνου. Περισσότεροι από 4.000 καθηγητές έχουν διωχθεί από τα πανεπιστήμια σ΄ολόκληρη την Τουρκία, ως τα σήμερα.
Η τουρκική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι αιτία των διώξεων – που γίνονται βάσει έκτακτου αναγκαστικού νόμου- οφείλεται στο ότι οι απομακρυθέντες είναι υποστηρικτές του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ ιμάμη Γκιουλέν. Του θεωρούμενου από τις τουρκικές αρχές ως υποκινητή του αμφιλεγόμενου «πραξικοπήματος».
Η τουρκική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι αιτία των διώξεων – που γίνονται βάσει έκτακτου αναγκαστικού νόμου- οφείλεται στο ότι οι απομακρυθέντες είναι υποστηρικτές του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ ιμάμη Γκιουλέν
Θυμίζουμε πως όταν ήλθε στην εξουσία το 2002 το Κόμμα της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν, είχε ανοίξει δεκάδες νέα πανεπιστήμια και σ΄αυτά είχαν διορισθεί να διδάξουν μεγάλος αριθμός «Γκιουλενιστών».
Εκείνη την εποχή ακόμη ο Ερντογάν συνεργαζόταν στενά με τον Φετουλά Γκιουλέν. Όταν όμως άλλαξαν τα πράγματα, κι ο Γκιουλέν κατέφυγε στις ΗΠΑ, οι πανεπιστημιακοί άρχισαν να γίνονται ολοένα και πιο επικριτικοί στην κυβέρνηση.
Με το πλέον πρόσφατο έκτακτο νομοθέτημα, στις 7 Φεβρουαρίου, δόθηκε ένα ακόμη χτύπημα στην πανεπιστημιακοί κοινότητα, με την απόλυση 300 καθηγητών από τις έδρες τους. Σ΄αυτούς περιλαμβάνονται και περίπου 100 από εκείνους που είχαν υπογράψει την περίφημη «Διακήρυξη Ειρήνης» τον Ιανουάριο 2016, με την οποία καταδίκαζαν την στρατιωτική καταστολή εναντίον της πλειοψηφία των Κούρδων που ζουν στις πόλεις της ΝΑ Τουρκίας.
Υπήρξαν και πανεπιστημιακοί που δεν είχαν υπογράψει την αρχική διακήρυξη, αλλά κατόπιν εξέδωσανάλλη αργότερα, υπερασπιζόμενοι το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου. Αυτό όταν οι συνάδελφοί τους υπέστησαν δικαστικό διωγμό. Στους διωχθέντες συμπεριλαμβανόταν και ο Cihangir Islam γνωστός μαχητικός ισλαμιστής και σύζυγος της Merve Kavakci, της πρώτη γυναίκας στην Τουρκία που εκλέχτηκε στην τουρκική Εθνοσυνέλευση και παρακολούθησε τις συνεδριάσεις με μαντήλα.
Οι διωγμοί των πανεπιστημιακών είχε εξαιρετικά δυσμενή αποτελέσματα για τις πανεπιστημιακές σχολές, με το Πανεπιστήμιο της Άγκυρας να πλήττεται περισσότερο μια και απολύθηκαν περισσότεροι από 100 καθηγητές του που είχαν υπογράψει τη διακήρυξη.
Η περίφημη σχολή των Πολιτικών επιστημών, με ιστορία 158 χρόνων, σχεδόν έκλεισε, μια και 23 μαθήματα έμειναν χωρίς καθηγητές και 50 μεταπτυχιακοί φοιτητές χωρίς καθηγητές-συμβούλους.
Από τη Σχολή αυτή έχουν αποφοιτήσει οι περισσότεροι σημερινοί σημαντικοί Τούρκοι πολιτικοί και διπλωμάτες. Ταυτόχρονα όμως, ήταν κοιτίδα αμφισβήτησης και αποτελούσε εδώ και κιαρό στόχο των κυβερνήσεων του ΑΚΡ που επιθυμούσε να εκπορθήσει.
Πολλοί είναι πλέον οι Τούρκοι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα για να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό, κυρίως στη Γερμανία.
Πολλοί υποστηρίζουν πως επαναλαμβάνεται κατά κάποιο τρόπο ό,τι είχε συμβεί τις δεκαετίες του 30 και του 40, όταν οι Γερμανοί πανεπιστημιακοί εγκατέλειπαν τη ναζιστική Γερμανία για να καταφύγουν στην Τουρκία, με αποτέλεσμα να αναβαθμισθούν τα τουρκικά πανεπιστήμια.
Φυσικά πολλοί είναι οι αντιφρονούντες πανεπιστημιακοί που έχουν καταδικασθεί σε «κοινωνικό θάνατο» επειδή αντιμετωπίζουν απαγόρευση να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, ταυτόχρονα με την ανεργία.
H Nilgun Toker καθηγήτρια Φιλοσοφίας, περιγράφει τους διωγμούς των πανεπιστημιακών ως «γενοκτονία των διανοούμενων».
Ο Ibrahim Kaboglu, κορυφαίος καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου, θύμα κι αυτός των πρόσφατων διωγμών, σχολιάζοντας ειρωνικά τα κηρύγματα ιμάμηδων υπέρ του Ερντογάν, στο επικείμενο δημοψήφισμα του Απριλίου, λέει:»Η Τουρκία έχεικαταστεί η χώρα όπου οι ιμάμηδες μπορούν να λε΄νε ό,τι θέλουν, αλλά στους καθηγητές απαγορεύεται να ομιλούν».
Η οικονομολόγος Ozlem Albayrak μία ακόμη από τους πανεπιστημιακούς που έχασαν την έδρα τους, θεωρεί πως η κλίμακα των διωγμών ιδιαίτερα στις πολιτικές επιστήμες, «δεν είναι απλή σύμπτωση». Και το δικαιολογεί: «Η κυβέρνηση του ΑΚΡ ουδέποτε ένοιωσε ευτυχής με πανεπιστήμια που δεν είχε υπό τον έλεγχό της. Από τότε που ανέβηκε στην εξουσία επιθυμούσε να τα θέσει υπό τον έλεγχό τους. Όταν άνοιξε καινούργια πανεπιστήμια και τα φόρτωσε με Γκιουλενιστές, νόμιζε πως θα τα ελέγχει. Αλλά πολλά πανεπιστήμια διατήρησαν την αυτονομία τους, Κι αυτό τους ενόχλησε. Επειδή πολλοί ακαδημαϊκοί δάσκαλοι είχαν μόρφωση και καλλιέργεια που δεν τους επέτρεπε να είναι υπό έλεγχο».
Στις 10 Φεβρουαρίου, πραγματοποιήθηκε μεγάλη διαδήλωση από το πανεπιστήμιο Cebeci της Άγκυρας. Η αστυνομία αντιμετώπισε τους διαδηλωτές, φοιτητές και καθηγητές, με αστυνομικά σκυλιά και σπρέι πιπεριού για να τους διαλύσουν. Υπήρξαν καθηγητές που οι αστυνομικοί τους πέταξαν καταγής για να τους δέσουν πισθάγκωνα.
Αλλά η πλέον αποκρουστική στιγμή, ήταν όταν οι αστυνομικοί ποδοπάτησαν τις πανεπιστημιακές τηβέννους που είχαν ακουμπήσει στο έδαφος οι καθηγητές, σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Ο χωρίς προηγούμενο διωγμός στην πανεπιστημιακή κοινότητα της Τουρκίας, προκαλεί «συγκρατημένη αντίδραση» όχι μόνο από την αντιπολίτευση λόγω των περιοριστικών νόμων της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, αλλά και ορισμένους συμπολιτευόμενους βουλευτές οι οποίο ομιλούν για «λάθη και αδικίες» στους καταλόγους των εκδιωχθέντων.
