Του Κώστα Μπετινάκη

O «πόλεμος των τάνκερ» στα στενά του Ορμούζ, αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου στη σειρά γεωπολιτικών εξελίξεων που σημειώνονται στον ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

Η βρετανική κατάσχεση ιρανικού δεξαμενόπλοιου στα ανοικτά του Γιβραλτάρ κάθε άλλο παρά νόμιμη μπορεί να θεωρηθεί.

Η απάντηση του Ιράν ήταν η κατάσχεση βρετανικού δεξαμενόπλοιου στα στενά του Ορμούζ, ήταν επίσης παράνομη, αν και κατανοητή ως αντίδραση. Οι συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία της κατάρρευσης του κρίσιμου διεθνούς δικαίου σχετικά με τη διέλευση από τα στενά του Ορμούζ, θα ήταν καταστροφικές.

Μπορεί να φαίνεται απίθανο το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία να προσπαθήσουν κάποτε να κλείσουν τα στενά του Ντόβερ. Αλλά στο σημερινό τρελό κλίμα που δημιουργείται με το BREXIT δεν κατέστη αδύνατο να φανταστεί κάποιος ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα ήθελε να βλάψει την πρόσβαση στο Ρότερνταμ και το Αμβούργο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ

 Είναι ακόμη πιο εύκολο να φανταστεί κάποιος ότι επιδιώκει να κλείσει το Στενό του Ντόβερ αποκλείοντας έτσι την διέλευση στο ρωσικό ναυτικό.

Ωστόσο, η βασική ελευθερία της ναυσιπλοΐας μέσω του στενού Κερτς, σεβαστή από τη Ρωσία, η οποία το ελέγχει, είναι απαραίτητη για την επιβίωση της Ουκρανίας ως χώρας.

Κάτι όπως να κλείσει η Τουρκία τον Βόσπορο που θα ήταν καταστροφική απόφαση αλλά και ιστορικά επαναλαμβανόμενη δυνατότητα.

Η διατήρηση της ελεύθερης ναυσιπλοΐας μέσω του στενού δίαυλου Hormuz, είναι ίσως το πιο κρίσιμη για την παγκόσμια οικονομία, αλλά  τα παραπάνω παραδείγματα αρκούν για να  πείσουν ότι το δικαίωμα διέλευσης από τα στενά, ανεξάρτητα από τα χωρικά ύδατα, αποτελεί απολύτως απαραίτητο πυλώνα για το ναυτικό δίκαιο και τη διεθνή τάξη.

Αλλά πέρα από την «κορυφή του παγόβουνου», στον ευρύτερο χώρο της Μέσης Ανατολής σημειώνονται και άλλες εξελίξεις.

Για παράδειγμα. Από τότε που ο Imran Khan έγινε ο 22ος πρωθυπουργός του Πακιστάν τον Αύγουστο του 2018, οι άνεμοι άλλαξαν στην περιοχή. Ο Χαν βρίσκεται στη διαδικασία σαφούς καθορισμού των συμμαχιών του με την ανατολή, ιδιαίτερα την Κίνα. Επειδή -όπως υποστηρίζει – αυτό είναι για το καλό της χώρας του, για το καλό της Μέσης Ανατολής και τελικά για το καλό του κόσμου.

Η Κίνα, εκτός από την επέκταση του νέου λιμανιού στο Γκουαντάρ, Μπαλουκιστάν, έχει συνάψει συμφωνίες με το Πακιστάν για την κατασκευή στρατιωτικής / αεροπορικής βάσης στο Πακιστάν. Πρόκειται για νέα  κινεζική πόλη  με περίπου μισό εκατομμύριο ανθρώπους, καθώς και η αναβάθμιση του κεντρικού σιδηροδρόμου του Καράτσι-Πέσβαρ, που θα ολοκληρωθεί ως τα τέλη του 2019, για την ανακαίνιση της εθνικής οδού Karakoram, τη σύνδεση του Hasan Abdal ως τα κινεζικά σύνορα με τρένο που θα μπορεί να ταξιδέψει μέχρι 160 χλμ. / ώρα.

Οι νέες μεταφορικοί δρόμοι δημιουργούν εναλλακτική λύση των στενών του Ορμούζ, για την μεταφορά των ιρανικών υδρογονανθράκων.

Για παράδειγμα, με το σιδηρόδρομο, από το νέο λιμάνι του Gwadar, το οποίο, παρεμπιπτόντως, είναι επίσης νέα κινεζική ναυτική βάση, τα ιρανικά φορτία υδρογονανθράκων μπορούν να μεταφερθούν παντού, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, της Αφρικής και της Ινδίας.

Στην πραγματικότητα, οι εν λόγω υποδομές, καθώς και πολλά έργα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, (τα οποία εξακολουθούν να τροφοδοτούνται κυρίως από ορυκτά καύσιμα, για την επίλυση της χρόνιας έλλειψης ενέργειας από το Πακιστάν), αποτελούν μέρος της κινεζικής οδικής πρωτοβουλίας (BRI). Αποτελούν κεντρικό τμήμα του νέου οικονομικού διαδρόμου Κίνας-Πακιστάν (CPEC), ο οποίος σχεδιάστηκε για πρώτη φορά το 2015 κατά τη διάρκεια επίσκεψης του προέδρου της Κίνας Xi Jinping, όταν υπογράφηκαν περίπου 51 μνημόνια συμφωνίας αξίας 46 δισεκατομμυρίων δολαρίων (ΗΠΑ). Το Πακιστάν είναι πλέον – σίγουρα – έξω από την τροχιά της Ουάσινγκτον.

Για τους παρατηρητές των εξελίξεων στην περιοχή, η καλοδιατηρημένη ηγεμονία της Ουάσινγκτον στη Μέση Ανατολή δείχνει να κλυδωνίζεται.  Η εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών βρίσκεται σε οριακό σημείο: Το ΝΑΤΟ και η Μέση Ανατολή στο προσκήνιο, καθώς προκαλείται το ερώτημα μπορεί να διεξαχθεί πόλεμος χωρίς συμμάχους;

Πριν από μερικές ημέρες, η Γερμανία απάντησε αρνητικά στο αίτημα της Ουάσινγκτον να συμμετάσχει σε ναυτική αποστολή υπό την ηγεσία των Η.Π.Α. στο Στενό του Ορμούζ.

Αυτή η ιδέα των γερακιών του πολέμου της Ουάσιγκτον σχεδιάστηκε μετά από την κατάσχεση του βρετανικού πετρελαιοφόρου  «Stena Impero» από το Ιράν, πριν από μερικές εβδομάδες.

 Ωστόσο, ουδεμία αναφορά έγινε για την εξίσου παράνομη και με αμερικανική εντολή της βρετανικής πειρατείας του ιρανικού σούπερ-πετρελαιοφόρου «Grace I» στις ακτές του Γιβραλτάρ.

Το ιρανικό δεξαμενόπλοιο εξακολουθεί να βρίσκεται υπό βρετανική κατάληψη, αλλά τα δυτικά μέσα  ενημέρωσης παραμένουν σιωπηρά γι ‘ αυτό. Ασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά  με την κατάληψη από το  Ιράν του βρετανικού  δεξαμενόπλοιου στο Στενό του Ορμούζ.

 Η Γερμανία παραμένει προσηλωμένη στο σχέδιο δράσης του 2015 – την JCPOA (συμφωνία πυρηνικής ενέργειας στο Ιράν), από την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσύρθηκαν μονομερώς πριν από ένα χρόνο. Ως εκ τούτου η Γερμανία δεν θα παρέμβει εναντίον του Ιράν για χατίρι των ΗΠΑ.

Έτσι φτάνουμε στην Τουρκία. Γνωρίζαμε την συμμαχία ΗΠΑ-Τουρκίας-Ισραήλ. Τώρα έχει ανατραπεί και έχουμε συνεργασία Τουρκίας-Ρωσίας-Ιράν.

Ως τώρα βασικό μέλος του ΝΑΤΟ τόσο για τη στρατηγική της θέση όσο και για την πραγματική στρατιωτική δύναμή της, τώρα πλέον η Τουρκία  κινείται όλο και πιο προς ανατολάς και γίνεται ισχυρός σύμμαχος της Ρωσίας αφού αγνόησε τις προειδοποιήσεις της Ουάσινγκτον για την αγορά ρωσικών S- 400 αμυντικά συστήματα αιχμής.

Η Τουρκία είναι επίσης υποψήφια να γίνει μέλος του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), όπως και το Ιράν.

Η Τουρκία θα μπορούσε σύντομα να αποχωρήσει επισήμως από το ΝΑΤΟ, γεγονός που θα ήταν ένα τεράστιο πλήγμα στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει επιπτώσεις και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη μέλη του ΝΑΤΟ.

Κάτι που θα δημιουργήσει προβλήματα -όχι σήμερα ή αύριο- αλλά κάποια στιγμή, για τις δομές της συμμαχίας.

σχόλια αναγνωστών
oδηγός χρήσης