Συνέντευξη: Σωτήρης Σκουλούδης
Τον κώδωνα του εφιαλτικού κινδύνου της μόνιμης ρύπανσης της αθηναϊκής ριβιέρας -και όχι μόνο- κρούει ο μοριακός βιολόγος-γενετιστής με εξειδίκευση στη βιολογία θαλάσσης, Θοδωρής Γιάνναρος, επισημαίνοντας στον φακό του zougla.gr τα πλείστα όσα λάθη κατά την επιχείρηση απορρύπανσης που λαμβάνει χώρα τις τελευταίες ημέρες στον Σαρωνικό. Αλλά όχι και στη Σαλαμίνα, όπως θα έπρεπε, προκειμένου να λυθεί οριστικά το πρόβλημα… «Πρόκειται για ένα ασήμαντο ατύχημα, που όμως εξελίχθηκε με δική μας ευθύνη σε μια τεράστια οικολογική καταστροφή και υπάρχει κίνδυνος να γίνει μη αναστρέψιμη», επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Ο επιστήμονας, ιδρυτής της εταιρείας MOM για την προστασία της μεσογειακής φώκιας, με μεγάλη εμπειρία σε θέματα θαλάσσιου περιβάλλοντος, έθεσε εαυτόν στη διάθεση της Πολιτείας προκειμένου να βοηθήσει σε θέματα συμβουλευτικής αλλά και τεχνογνωσίας στις πολύ κρίσιμες διαδικασίες απορρύπανσης, από την επιτυχία των οποίων εξαρτάται το μέλλον του Σαρωνικού. Επικοινώνησε με τον αρμόδιο υπουργό Παναγιώτη Κουρουμπλή ο οποίος τον παρέπεμψε άμεσα στον Γιάννη Πολυχρονόπουλο, επικεφαλής της επιχείρησης απορρύπανσης. Λίγο-πολύ, ο κύριος Πολυχρονόπουλος του απάντησε ότι «δεν τον ενδιαφέρει» η άποψη του.
«Η άγνοια και η ανεπάρκεια είναι οι απόλυτοι εχθροί σε μία τόσο κρίσιμη διαδικασία απορρύπανσης, για ένα συμβάν που έχει προκαλέσει εκτεταμένη οικολογική καταστροφή. Το μαζούτ διαλύει τα πάντα στον βυθό και για αυτό η πραγματική απορρύπανση ξεκινάει από εκεί και όχι από την επιφάνεια», τονίζει, και εξηγεί παραστατικά:
«Η άγνοια και η ανεπάρκεια είναι οι απόλυτοι εχθροί σε μία τόσο κρίσιμη διαδικασία απορρύπανσης, για ένα συμβάν που έχει προκαλέσει εκτεταμένη οικολογική καταστροφή. Το μαζούτ διαλύει τα πάντα στον βυθό και για αυτό η πραγματική απορρύπανση ξεκινάει από εκεί και όχι από την επιφάνεια»«Είναι σαν να έχετε μια λερωμένη στολή, να τη βάζετε στη μπανιέρα για να πλυθεί, και το νερό να γίνεται μαύρο, όπως και τα τοιχώματα της μπανιέρας που μαυρίζουν επίσης. Αντί να ανοίξετε την τάπα του σιφονιού και να φύγει το μαύρο νερό (η ρύπανση), είναι σαν να καθαρίζετε τα τοιχώματα της μπανιέρας που έχουν μαυρίσει, αφήνοντας μέσα το μολυσμένο νερό.
»Αυτό ακριβώς συμβαίνει σήμερα στον Σαρωνικό. Ψάχνουμε τις κηλίδες και δεν χτύπαμε το πρόβλημα στη ρίζα του, δηλαδή στα σωματίδια που έχουν κατακαθίσει στον βυθό. Πιθανότατα το επόμενο καλοκαίρι θα αντιμετωπίσουμε το ίδιο πρόβλημα, σε διαφορετική μορφή».
Ο Θοδωρής Γιάνναρος, μιλώντας και σε διεθνείς τηλεοπτικούς σταθμούς για το ζήτημα, επιμένει στην άποψή του, επισημαίνοντας ότι αν δεν ακολουθηθούν συγκεκριμένες διαδικασίες, τότε ο Σαρωνικός θα επιστρέψει στην κατάσταση προ δημιουργίας του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας (δεκαετία του 1980), όταν αποτελούσε τη λυματοδόχο της Αττικής και το κολύμπι ήταν απαγορευμένο. Μάλιστα, όπως προειδοποιεί, θα χρειαστεί τουλάχιστον μια ολόκληρη γενιά (30 χρόνια) για να καθαρίσουν τα νερά και να επανέλθει στην πρότερη κατάσταση.
Δείτε τη συνέντευξη του Θοδωρή Γιάνναρου στο zougla.gr:
Τα λάθη, σύμφωνα με τον μοριακό βιολόγο, είναι τα εξής:
Πρώτο λάθος: Το αντιρρυπαντικό φράγμα -που θα έπρεπε να είναι απορροφητικό- δεν τοποθετήθηκε σε μια έκταση που θα κάλυπτε όλα τα σημεία εκροής του μαζούτ από το ναυάγιο, ώστε να συγκεντρώνεται σε μια συγκεκριμένη αποκλεισμένη περιοχή και εν συνεχεία να απαντληθεί. Αντ΄ αυτού τοποθετήθηκε μια «κουλούρα» μικρών διαστάσεων πάνω από το ναυάγιο, οπότε τα ρεύματα και ο αέρας παρέσυραν τα μολυσμένα νερά κάτω από το φράγμα, κι έτσι δημιουργήθηκε η κηλίδα.
Δεύτερο λάθος: Η επιχείρηση απορρύπανσης ξεκίνησε 10 ώρες μετά το ατύχημα, χρόνος δυστυχώς αρκετός για να γίνει το κακό και να εκλυθεί η μεγαλύτερη ποσότητα του μαζούτ.
Τρίτο λάθος: Ενώ υπάρχουν στον Πειραιά εξειδικευμένες εταιρίες και μηχανισμοί που κάνουν ακριβώς αυτή τη δουλειά, δεν ειδοποιήθηκαν καν και δεν έλαβαν μέρος στην επιχείρηση.
Τέταρτο λάθος: Όλοι ασχολήθηκαν με μια κηλίδα που «αρμένιζε», ενώ το πραγματικό πρόβλημα είναι στη Σαλαμίνα, η οποία έχει μαυρίσει, τόσο οι ακτές της όσο και ο βυθός της. Το μαζούτ έχει κατακαθίσει στον βυθό από όπου αναδύονται διαρκώς καινούριες ουσίες ρύπανσης στην επιφάνεια. Εκεί θα έπρεπε να δοθεί η έμφαση, στον βυθό της Σαλαμίνας, όπου ουσιαστικά «ανακυκλώνεται» το πρόβλημα, κάτι που θα συνεχιστεί και για τους επόμενους μήνες.
Πέμπτο λάθος: Δεν ειδοποιήθηκε ο ευρωπαϊκός μηχανισμός EMSA -παρά μετά από 4 μέρες- που θα μπορούσε να συνδράμει στις προσπάθειες.
‘Εκτο λάθος: Δεν αξιοποιούνται άλλες πιο αποτελεσματικές μέθοδοι απορρύπανσης, μηχανικές ή χημικές. Μια ακόμη τακτική που ακολουθείται στο εξωτερικό και φέρνει αποτέλεσμα είναι η καύση του μαζούτ ενώ βρίσκεται στη θάλασσα.
Ως εκ τούτου, έχει προκληθεί τεράστια βλάβη στο οικοσύστημα: «Ο Σαρωνικός γέμισε από νεκρά ψάρια, ενώ και τα υπόλοιπα δεν θα μπορέσουν να αναπαραχθούν και να σχηματιστούν τα απαραίτητα για την αλιεία κοπάδια. Τα επόμενα χρόνια δεν θα υπάρχουν ψάρια στην περιοχή και αντιλαμβανόμαστε όλοι τι σημαίνει αυτό και για την οικονομία».
Κίνδυνοι ελλοχεύουν φυσικά και για τη δημόσια υγεία. «Προσελήφθησαν μετανάστες, μετά από εκπαίδευση λίγων ωρών, για να καθαρίσουν με πρόχειρες στολές τις ακτές. Αυτοί οι άνθρωποι θεωρώ ότι έχουν μολυνθεί και θα νοσήσουν. Μεγάλη ανευθυνότητα να ανατεθεί σε αυτούς η εργασία αυτή, κυρίως για την ίδια τους την υγεία», επισημαίνει, τονίζοντας παράλληλα το, όχι και τόσο αυτονόητο, για ορισμένους συμπολίτες μας: «το κολύμπι στα νερά του Σαρωνικού αυτή τη στιγμή ισοδυναμεί με… αυτοκτονία», επισημαίνει.
Όλα αυτά τα λάθη, σύμφωνα με τον Θοδωρή Γιάνναρο, προκαλούν τέλος ένα ακόμη πρόβλημα: «Ενώ από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς προβλέπονται αποζημιώσεις στα κράτη-μέλη για τέτοιου είδους ατυχήματα, λόγω ακριβώς των καθυστερήσεων και των λαθών, πιθανότατα νομικά δεν θα μπορέσουμε να διεκδικήσουμε τίποτα»…
