Κάθομαι στη γωνιά μου, στη βιβλιοθήκη, και παρατηρώ τους καθηγητές στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας που προετοιμάζονται με τους κρατούμενους – μαθητές τους για τη γιορτή της 25ης Μαρτίου.
Ελευθερία ή Θάνατος; Σκέφτομαι…
Θάνατος ή Ελευθερία ; Αναρωτιέμαι…
Δε μπορεί να μην υπάρχει ένα σύγχρονο μήνυμα, Γιάννη μου, για κάτι τόσο συγκλονιστικό που συνέβη 188 χρόνια πριν. Ποιο να είναι όμως; Δυσκολεύομαι να το εντοπίσω. Επικεντρώνομαι σε κάτι: πριν από το 1821 έγιναν πολλές απόπειρες κατάργησης του τουρκικού ζυγού. Όλες αποτύγχαναν, επειδή οι πρωτεργάτες τους ξεκινούσαν τον αγώνα τους βασισμένοι σε μια λάθος σκέψη που τους καθήλωνε σε μια λάθος προοπτική. Ότι, δηλαδή, θα ξεκινήσουν να αγωνίζονται, θα έχουν βοήθεια από τους συμμάχους τους, τις Μεγάλες Δυνάμεις. Οι σύμμαχοι, όμως, απομακρύνονταν κι έτσι οι επαναστάτες αποδεκατίζονταν αβοήθητοι. Αντίθετα, το 1821 οι επαναστάτες στηρίχτηκαν αποκλειστικά και μόνο στις δικές τους δυνάμεις. Οι λίγοι ενέπνευσαν τους πολλούς. Οι πολλοί συσπειρώθηκαν γύρω από τους ηγέτες τους και έτσι το κίνημα πέτυχε.
Σήμερα δεν υπάρχουν ηγέτες, Γιάννη. Υπάρχουν, όμως, Μεγάλες Δυνάμεις για να μας θυμίζουν ότι μαζί τους έχουμε αμφοτεροβαρείς συμβάσεις, δηλαδή υποχρεώσεις και δικαιώματα. Κι επειδή οι υποχρεώσεις μας απέναντί τους είναι τεράστιες σε σχέση με τα μηδαμινά δικαιώματά μας, είναι ηθικό να ζητάμε κάθε φορά που διαφωνούμε μαζί τους, Γιάννη μου, να μπαίνει ένας αστερίσκος για να μας θυμίζει ότι σαν χώρα και σαν πολίτες διατηρούμε επιφυλάξεις. Τουλάχιστον, να γράψει η Ιστορία ότι είχαμε αντιρρήσεις. Κι ας μην γίνουν δεκτές. Για το γαμώτο!
Δεν αμφιβάλω για αυτό που μου είπες προχθές. Και ίσως να ισχύει για τους υπόλοιπους συναδέλφους σου: ότι, δηλαδή, σας ενδιαφέρει και θεωρείτε χρέος σας να διδάσκετε τους μαθητές σας. Είναι πολύ ρομαντικό να εργάζεστε από καρδιάς και να βάζετε σε δεύτερη μοίρα τις πληρωμές των δεδουλευμένων σας που καθυστερούν. Είναι, επίσης, πράγματι ρομαντικό να αισθάνεστε καθηγητές σε μια περίοδο που οι ηγέτες εκλείπουν. Άλλωστε, ο καθηγητής είναι ακριβώς αυτό: Καθοδηγητής…
Φοβάμαι, όμως, ότι καταντήσαμε σε όλα μας τυπολάτρες. Λέμε, παραδείγματος χάριν, έτσι απλά: «έχω 151 βουλευτές, άρα σάς κυβερνώ. Έχετε 149, άρα με ελέγχετε. Όταν θα έχετε 151 βουλευτές, θα κυβερνάτε εσείς». Αυτοσκοπός η εξουσία κι όχι πόστο για κοινό όφελος. Σε όλα γίναμε έτσι. Ενεργούμε και σκεφτόμαστε τυπολατρικά χάνοντας την ουσία.
Γι αυτό, συγχώρεσέ μου την παρέμβαση: Συρρικνώσαμε την «παιδείαν» των παιδιών μας, ψάχνοντας να βρούμε αν θα μιλάμε τη Δημοτική ή την Καθαρεύουσα. Χρόνια ολόκληρα μαχόμαστε για την ορθογραφία των λέξεων και αγνοήσαμε την ουσία τους. Αναλωθήκαμε διδάσκοντας και διδασκόμενοι τις ημερομηνίες των πράξεων τολμηρών ανθρώπων από το παρελθόν και ξεχάσαμε να αναλύσουμε τη σημασία τους, τα διδάγματά τους, τα συμπεράσματά τους, τα οράματά τους, στις ανησυχίες που τους οδήγησαν στις πράξεις τους. Ξοδέψαμε απεριόριστη φαιά ουσία σε εκδηλώσεις μνήμης και σε παρελάσεις και καπελώσαμε τις δυνάμεις μας, τις αντιλήψεις που θα μας οδηγούσαν σε δράση ή έστω σε αντίδραση.
Είναι η ώρα, εσείς οι καθοδηγητές κι εμείς οι μονίμως καθοδηγούμενοι, να επικεντρωθούμε στην ουσία.
Θα προτιμούσα ανορθόγραφες τις λέξεις , Γιάννη μου.
Ας πούμε : ΕΛΑΙΦΘΑΙΡΕΙΑ. Έτσι ας την έγραφα, όμως να ήξερα πως σημαίνει τη στέρηση τόσων ζωτικών πραγμάτων. Ότι σημαίνει το χωρισμό μου από το παιδί μου, από την οικογένειά μου και τα όνειρά μου. Ότι η στέρησή της σημαίνει την ταπείνωση, τον εξευτελισμό και τον κορεσμό της συνείδησής μου από κόπρανα ανόητων ιδεών. Ότι δεν είναι ελευθερία να καίω, να σπάζω, να προπηλακίζω, να αδικώ τους άλλους ή να ψηφίζω τους μόνιμα επαγγελματίες πολιτικάντηδες.
Και ΘΑΝΝΑΤΤΩΣ: Έτσι ας ήξερα να τον γράψω. Ανορθόγραφα. Όμως να ήξερα ότι θάνατος είναι η πρέζα, είναι το έγκλημα, είναι οι λανθασμένες επιλογές, οι λάθος προτεραιότητες, τα μηδαμινά οράματα.
Και για το 1821: Μόνο αυτό να ήξερα ότι σημαίνει πως προσπαθώ και μπορώ να τα καταφέρω μόνος μου, αρκεί να το πιστέψω. Δεν θέλω μόνο ημερομηνίες και ήρωες, Γιάννη. Ποιος κρατούσε το λάβαρο, τι ώρα ήταν και σε ποιο μέρος…
ΕΛΑΙΦΘΑΙΡΕΙΑ Ή ΘΑΝΝΑΤΤΩΣ;
Μάθε μου να ζω, Γιάννη, τις στιγμές που ξεφεύγουν ανεκμετάλλευτες. Αφού ανέλαβες το σπουδαίο ρόλο του καθοδηγητή, θα σε ακολουθήσω. Μόνο δώσε μου το όραμά σου. Δεν έχω προοπτική. Δεν έχω μέλλον. Είμαι αποτυχημένος. Οδήγησέ με στη γνώση της λογικής, της απέριττης αλήθειας. Εκείνης που χρειάζεται να ξέρω. Κουράστηκα να φουσκώνω από λεπτομέρειες που θα τις χρησιμοποιήσω ελάχιστα ή και καθόλου στη σύντομη ζωή μου. Συνέχισε να είσαι ρομαντικός καθ – οδ – ηγητής, κι εγώ μαζί σου.
Για το φίλο μου Γιάννη Σισκόπουλο
ΥΓ
Αυτό για μια συνάδελφό του: είναι διαφορετικό να χαίρεται κάποιος για τη νίκη του, από το να διασύρει τον αντίπαλό του. Είναι μικρός ο κόσμος, ακόμη πιο μικρή η πόλη σου, και οι καλοθελητές πολλοί. Στο νικητή αρκεί το σκορ για να θυμάται ότι νίκησε. Οι συνεντεύξεις που θίγουν τους άλλους είναι περιττές. Καληνύχτα.
